Lan tỏa giá trị văn hóa trên hành trình xây dựng nông thôn mới bền vững

Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (XDNTM) trên địa bàn tỉnh đã đi qua một chặng đường với nhiều thành tích đáng ghi nhận. Trong đó, việc xây dựng, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng sống, làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho Nhân dân, đưa hành trình XDNTM đi vào chiều sâu, hướng tới giá trị bền vững.

Đình làng Phú Lương (xã Quảng Chính) – biểu tượng đẹp của tinh thần cố kết cộng đồng, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với XDNTM của cấp ủy đảng, chính quyền, Nhân dân địa phương.

Sau nhiều năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM, xã Quảng Chính (Quảng Xương) đang từng ngày đổi mới, phát triển. Trên hành trình ấy, xã Quảng Chính không chỉ chú trọng đến công tác xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, tạo việc làm, nâng cao thu nhập... mà còn chăm lo đời sống tinh thần cho Nhân dân thông qua nhiều việc làm thiết thực, hiệu quả như: Đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa, công trình văn hóa... Hơn hết, những việc làm ấy nhận được sự đồng tình ủng hộ của Nhân dân, khơi dậy nguồn lực nội sinh, đưa phong trào XDNTM ở địa phương thực sự đi vào chiều sâu, hướng tới giá trị bền vững.

Ví như cách mà cấp ủy đảng, chính quyền thôn Phú Lương đã nhanh nhạy huy động các nguồn lực, kêu gọi sự chung tay, góp sức của Nhân dân để xây dựng nên ngôi đình làng khang trang, đẹp đẽ vừa là nhà văn hóa thôn, vừa là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của Nhân dân trong và ngoài thôn. Được biết, trước đây, thôn Phú Lương vốn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa, gồm: nghè, đình làng, văn chỉ... Tuy nhiên, trải qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử, các di tích ấy dần bị mai một. Đình làng - nơi thờ thành hoàng làng bị hư hỏng hoàn toàn, dấu tích lưu giữ được chỉ còn giếng đình và vài viên đá tảng kê cột nhuộm màu thời gian. Đình làng không còn để lại một khoảng trống trong tâm hồn mỗi người dân nơi đây với những hoài niệm về ký ức xa xưa.

Nhằm khôi phục, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của làng, xã gắn với nhiệm vụ XDNTM, đáp ứng nguyện vọng, mong mỏi của người dân, năm 2015, đình làng Phú Lương đã được xây dựng khang trang, bề thế với tổng kinh phí khoảng 3 tỷ đồng. Ngoài nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách, tấm lòng hảo tâm của con em xa quê, riêng Nhân dân thôn Phú Lương đóng góp gần 2 tỷ đồng cho việc xây dựng đình làng. Đình làng Phú Lương không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, sinh hoạt cộng đồng, nâng cao đời sống tinh thần cho Nhân dân. Ngôi đình còn là biểu tượng đẹp cho sự sáng tạo, quyết tâm, sức mạnh cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với XDNTM tại địa phương.

Được biết, ngoài thôn Phú Lương, trên địa bàn xã Quảng Chính còn có thôn Chính Đa cũng đã xây dựng và đưa vào sử dụng công trình đình làng với tổng kinh phí 4 tỷ đồng. “Chúng tôi thiết nghĩ mọi điều rồi sẽ qua đi, chỉ có văn hóa - lịch sử là cái cốt lõi, nền tảng tinh thần, nguồn nội lực bền bỉ. Vì vậy, XDNTM bền vững không chỉ xây dựng cơ sở hạ tầng khang trang, phát triển kinh tế mà cần phải chú trọng đến việc xây dựng một nếp sống văn hóa gắn với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của quê hương, đất nước, phù hợp với lòng dân và cũng là cái lâu dài để lại cho muôn đời sau” - ông Nguyễn Đức Khoa, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Quảng Chính chia sẻ.

Là địa phương đi đầu của huyện Hoằng Hóa trong việc XDNTM (2013), NTM nâng cao (2020), bước sang năm 2021, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Hoằng Đồng tiếp tục kế thừa, phát huy kết quả đã đạt được, quyết tâm XDNTM kiểu mẫu. Mặc dù bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, tác động to lớn đến mọi mặt đời sống, kinh tế - xã hội, xã Hoằng Đồng đã nỗ lực thực hiện “mục tiêu kép” vừa thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội vừa triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống dịch. Đối với mục tiêu XDNTM kiểu mẫu, ngay từ đầu năm, xã Hoằng Đồng đã tập trung rà soát, đánh giá, xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện đồng bộ các tiêu chí. Với tinh thần quyết tâm, đoàn kết, sáng tạo, hăng hái thi đua, đến nay, xã Hoằng Đồng đã đạt được những kết quả nổi bật trong XDNTM kiểu mẫu, như: Cơ sở hạ tầng được quan tâm đầu tư, nâng cấp gắn với phát triển đô thị, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh của người dân; cơ cấu kinh tế nông thôn chuyển dịch tích cực; nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn, mang lại giá trị kinh tế cao giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững; cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp...

Bên cạnh việc nâng cao đời sống vật chất, chỉnh trang diện mạo NTM, xã Hoằng Đồng còn quan tâm, chú trọng xây dựng, phát triển đời sống tinh thần cho Nhân dân. Xã đã thành lập các mô hình tập luyện thể thao, tiêu biểu với bộ môn bóng chuyền hơi thu hút đông đảo người dân địa phương từ 15 tuổi trở lên tham gia. Tất cả các nhà văn hóa thôn đều có không gian tập luyện, một số nhà văn hóa có hai sân luyện tập bóng chuyền hơi. 5/5 thôn của xã đều thành lập câu lạc bộ (CLB) văn hóa - văn nghệ hoạt động thường xuyên, hiệu quả... Từ đó, phong trào thể dục - thể thao quần chúng trên địa bàn xã được khơi dậy, diễn ra sôi nổi, tạo nên sự đoàn kết, phấn khởi, tin tưởng, đồng thuận trong Nhân dân. Vì lẽ đó, khi thôn, xã kêu gọi, vận động, nhiều hộ dân của thôn 1 Lê Lợi (xã Hoằng Đồng) đã tình nguyện hiến 1.000m2 đất nông nghiệp để xây dựng công viên mini tại đây. Ông Nguyễn Hữu Phương, Chủ tịch UBND xã Hoằng Đồng, cho biết: “XDNTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là hành trình có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc. Vì vậy, khi triển khai thực hiện, xã vừa khơi dậy phong trào vừa cố gắng đi sâu vào chất lượng với mục tiêu cao nhất là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, xây dựng Hoằng Đồng trở thành vùng quê đáng sống”.

Sau 10 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM, đến nay, toàn tỉnh có 8 đơn vị cấp huyện, 332 xã, 890 thôn, bản đạt chuẩn NTM; 30 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 2 xã, 86 thôn, bản đạt NTM kiểu mẫu. Bình quân toàn tỉnh đạt 17,57 tiêu chí/xã. Trên hành trình ấy, diện mạo nông thôn ngày càng khang trang, hiện đại, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên. Từ miền ngược cho tới miền xuôi, công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa gắn với XDNTM góp phần hồi sinh nhiều phong tục, tập quán, lễ hội, tín ngưỡng tưởng chừng như đã bị mai một, thất truyền; trùng tu, tôn tạo, xây dựng nhiều di tích, công trình văn hóa...

Tại phiên thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM giai đoạn 2021-2025, Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV diễn ra vào tháng 7- 2021, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan chân thành, thẳng thắn nhận định: Chính cái tên của chương trình là “XDNTM” khiến chính quyền địa phương và các cấp cơ sở thiên về đầu tư xây dựng hạ tầng (cầu, đường, trụ sở, trạm y tế, trường học...) vì cảm quan “xây dựng” là liên quan đến công trình. Tuy nhiên, với mục tiêu hướng đến, việc XDNTM mang nhiều ý nghĩa lớn lao hơn thế. Vượt lên trên những câu chuyện, thành tích về xây dựng cơ sở hạ tầng, mô hình phát triển kinh tế - xã hội, việc làm, thu nhập bình quân đầu người..., hành trình XDNTM bền vững cần đặc biệt quan tâm, chú trọng đến các “tiêu chí mềm”, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa trong mỗi con người, gia đình, làng, xã và cộng đồng xã hội. Bởi lẽ, mục tiêu cuối cùng của XDNTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu chính là hình thành những vùng quê đáng sống, “để nông thôn trở thành nơi đáng tìm đến và là nơi chúng ta quay về”.

Bài và ảnh: Hương Thảo