Cần sớm đầu tư, trùng tu tôn tạo Di tích quốc gia Ly cung nhà Hồ

Là khu di tích lịch sử cấp quốc gia nhưng Ly cung nhà Hồ, nằm ở thôn Hưng Phát, xã Hà Đông, huyện Hà Trung đang có nguy cơ trở thành phế tích do không được đầu tư trùng tu, tôn tạo.

Khu vực trung tâm vẫn còn lại dấu vết của những nền móng cung điện xưa.

Ly cung nhà Hồ hay còn gọi là cung Bảo Thanh, gắn với tên tuổi của Hồ Quý Ly - một nhân vật lịch sử nối tiếng dưới triều đại nhà Hồ ở nước ta thế kỷ 14. Di tích này nằm trong quần thể Di sản văn hóa thế giới thành nhà Hồ.

Theo sử sách ghi lại, công trình cung Bảo Thanh được Hồ Quý Ly đầu tư xây dựng công phu giống như một thành Thăng Long thu nhỏ để đón vua Trần vào Thanh Hóa, chuẩn bị cho việc xây dựng kinh đô mới là thành Tây Đô (thành nhà Hồ ngày nay). Những năm tháng này, cung Bảo Thanh trở thành hành dinh chống giặc và nơi đàm luận việc quân cơ của vua tôi nhà Trần.

Khu vực trung tâm của cung Bảo Thanh được chính quền địa phương xây dựng tạm cho người dân đến dâng hương vào mỗi dịp lễ, tết.

Khi giặc Minh xâm lược nước ta, Ly cung nhà Hồ bị tàn phá. Năm 1942, Giáo sư Hoàng Xuân Hãn, nhân chuyến đi qua vùng Lèn (Hà Trung) đã phát hiện ra phế tích kiến trúc cũ đổ nát. Đến năm 1979, sau nhiều đợt thám sát, giới khảo học mới tìm ra và khẳng định đây chính là Ly cung nhà Hồ. Từ đó, trong các năm 1979 - 1985, các nhà khảo cổ đã tiến hành khai quật làm 4 đợt ở Ly cung trên diện tích rộng 600m2. Trong đó, ở kiến trúc hoàng cung đã tìm thấy hàng đá xanh bó móng được gia công thành những khối vuông vức, đầu tiếp giáp có lỗ đổ cá bằng chì, liên kết với nhau thành một khối. Bên ngoài hàng đá xanh bó nền là hàng gạch hoa bó vỉa bao quanh, điểm ngoài kế tiếp có hàng gạch bìa xếp đứng. Trên nền chính điện còn sót lại những tảng đá như một minh chứng về sự đồ sộ của Ly cung. Phần sân điện có bố cục gần vuông, toàn bộ mặt sân lát bằng loại đá phiến với kích thước khá lớn, có điểm gạch hoa bao xung quanh…

Khu vực trung tâm vẫn còn lại dấu vết của những nền móng cung điện xưa.

Ông Phạm Văn Vĩnh, Chủ tịch UBND xã Hà Đông, cho biết: Viện khảo cổ học Việt Nam đã nhiều lần vào đây khai quật và tìm thấy nhiều hiện vật có giá trị. Dù di tích không còn nguyên vẹn nhưng vẫn mang ý nghĩa lịch sử to lớn. Năm 1997, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VHTT&DL) đã cấp công nhận Ly cung nhà Hồ là khu di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Tuy nhiên, từ khi công nhận đến nay, di tích lịch sử này chưa được đầu tư xây dựng. Trước tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của di tích, người dân địa phương đã quyên góp xây dựng khu nhà tạm cho người trông coi di tích; dây dựng hệ thống tường rào bao quanh để tránh gia súc vào phá hoại; xây dựng cung thờ để người dân vào dâng hương dịp lễ.

Tấm bia đá còn sót lại tại khu di tích Ly cung nhà Hồ.

Quý giá nhất tại khu di tích này có lẽ là tấm bia đá lớn còn sót lại. Đây là tấm bia được một văn sĩ đời sau khi đi qua Ly cung nhà Hồ, thấy phong cảnh hữu tình cũng như những giá trị lịch sử to lớn của khu di tích này đã cho khắc bia. Thấy tấm bia bị bỏ mưa nắng xuống cấp, năm 2004, huyện Hà Trung đã hỗ trợ số tiền 70 triệu đồng để xây dựng nhà bia.

Được công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 1997 nhưng khu di tích này duy nhất được huyện hỗ trợ 70 triệu đồng để xây dựng nhà bia.

“Ly cung nhà Hồ là di tích lịch sử cấp quốc gia, tuy nhiên nó lại đang tồn tại như một phế tích. Nhiều năm nay, chính quyền địa phương đã nhiều lần đề nghị hỗ trợ xây dựng, nhưng vẫn chưa có kế hoạch đầu tư. Chúng tôi mong các cấp, các ngành chức năng quan tâm sớm đầu tư, trùng tu tôn tạo để gìn giữ khu di tích mang ý nghĩa lịch sử quan trọng này”- Ông Vĩnh khẩn thiết nói.

Hoàng Giang