Vai trò của HTX trong liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản

Việc các HTX dịch vụ nông nghiệp (DVNN) trên địa bàn tỉnh liên kết với các hộ dân, tổ chức, doanh nghiệp để hình thành các vùng sản xuất hàng hóa kết nối bao tiêu sản phẩm, không chỉ góp phần giải quyết bài toán “được mùa, rớt giá” mà còn nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị canh tác so với trước đây.

Đóng gói lúa nếp cái hoa vàng tại HTX dịch vụ nông nghiệp Hà Long (Hà Trung).

Gia đình ông Trần Văn Ngọc, thôn Đồng Hậu, xã Hà Long (Hà Trung) có 6 sào đất lúa. Khi chưa liên kết với HTX DVNN Hà Long, toàn bộ diện tích này, gia đình ông cấy các giống lúa như: Thiên Ưu 8, BC 15... Năm nào được mùa, năng suất đạt 3 tạ/sào, với giá thu mua của thương lái là 600 nghìn đồng/tạ thì sau khi trừ chi phí (giống, phân, thuốc bảo vệ thực vật và công cày bừa, cấy, thu hoạch), mỗi vụ lúa, chỉ còn thu nhập gần 6 triệu đồng. Tuy nhiên, từ khi HTX DVNN Hà Long đứng ra liên kết với 2 doanh nghiệp là Công ty CP Thương mại Sao Khuê và Công ty TNHH Thương mại Lựu Sướng trong việc bao tiêu sản phẩm nếp cái hoa vàng, toàn bộ diện tích đất lúa của gia đình chuyển sang cấy lúa nếp. Với giá thu mua của 2 doanh nghiệp ngay tại ruộng là 1,1 triệu đồng/tạ lúa tươi; 1,5 triệu đồng/tạ lúa khô, thu nhập thực tế của 6 sào lúa sau khi trừ mọi chi phí như thuê làm đất, cấy, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, vẫn còn 15 triệu đồng, gấp hơn 2 lần so với trồng lúa tẻ.

Trên diện tích 5 sào đất lúa, bà Đỗ Thị Thêu, thôn Đồng Bình cùng xã Hà Long cũng được HTX đưa vào vùng liên kết, cấy lúa BC15, Bắc Thịnh, Thiên Ưu 8... Bà Thêu cho biết: Với giá mua của thương lái 600 nghìn đồng/tạ, sau khi trừ chi phí, 5 sào lúa đem lại thu nhập cho gia đình tôi được gần 4 triệu đồng/vụ. Từ khi HTX đứng ra liên kết với doanh nghiệp, gia đình tôi đã dành toàn bộ diện tích để cấy lúa nếp cái hoa vàng. Năm nay, lúa được mùa, năng suất đạt 2,5 tạ mỗi sào, gia đình tôi sẽ có 1,5 tấn lúa nếp thương phẩm. Phía doanh nghiệp liên kết đã thu mua với giá 13 triệu đồng/vụ.

Ông Nguyễn Hữu Thành, Chủ tịch UBND xã Hà Long, cho biết: Việc liên kết, bao tiêu sản phẩm nếp cái hoa vàng đã đem lại hiệu quả vượt trội, không chỉ giúp địa phương khôi phục, phát triển giống lúa bản địa quý mà còn mang giá trị sản xuất gấp 2,5 đến 3 lần so với cấy lúa tẻ. Chính vì vậy, từ 5 ha liên kết thời điểm năm 2015, đến nay xã Hà Long đã mở rộng diện tích lên 200 ha lúa nếp. Thông qua HTX DVNN Hà Long, 2 doanh nghiệp là Công ty CP Thương mại Sao Khuê và Công ty TNHH Thương mại Lựu Sướng đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Cũng theo ông Thành, ngoài nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích, việc liên kết này còn giúp bà con thay đổi kỹ thuật canh tác, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất theo hướng sản phẩm xanh, sản xuất an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhờ đó, sản phẩm nếp cái hoa vàng của địa phương đạt tiêu chuẩn VietGAP (năm 2019), được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao năm 2020 và hiện đang đề nghị nâng hạng thành OCOP 4 sao.

Được biết, trong số 749 HTX DVNN trên địa bàn tỉnh, hiện có 523 HTX hoạt động hiệu quả, tham gia liên kết bền vững. Điển hình là liên kết bao tiêu sản phẩm của một số cây trồng như mía nguyên liệu, cây gai xanh, rau củ, quả các loại. Trong số đó, có 80 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất; 51 HTX có sản phẩm OCOP được công nhận xếp hạng. Qua liên kết, góp phần tạo hướng phát triển bền vững cho kinh tế HTX, phù hợp với yêu cầu đổi mới của kinh tế thị trường. Các địa phương trong tỉnh bắt đầu có định hướng, đầu tư mạnh mẽ cho các HTX để hình thành các HTX chuyên ngành phát triển sản phẩm thế mạnh, liên kết sản xuất tiêu thụ bền vững.

Bài và ảnh: Minh Lý