Vì sao Thủ tướng Pháp bị phản đối ở dự luật tăng tuổi hưu?

Hàng triệu người lao động Pháp đã xuống đường biểu tình từ đầu tháng 1 đến nay, có những cuộc biểu tình được đánh giá là “rung chuyển” nước Pháp sau khi Tổng thống Emmanuel Macron ban hành luật tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động nước này. Giới chuyên gia thế giới cho rằng việc tăng tuổi hưu là chuyện sớm muộn, vậy tại sao vẫn vướng phải nhiều phản đối ở đất nước này?

Theo số liệu và nghiên cứu của giới chuyên gia

“Năm 1950, cứ 4 người đi làm gánh lương cho một người nghỉ hưu. Năm 2000, con số này là hai trên một. Năm 2040, chưa tới 1,3 người gánh lương hưu cho một người”, Jean-Marc Daniel, giáo sư danh dự Học viện Kinh doanh ESCP tại Paris, phát biểu về dự luật này của Tổng thống Pháp.

Số liệu từ cơ quan thống kê của chính phủ Pháp cho thấy trong giai đoạn 2009-2013, tuổi thọ của nam lao động phổ thông thấp hơn 6,4 năm so với nam giới làm công việc quản lý, còn chênh lệch ở nữ là 3,2 năm. Vì vậy, Tổng thống Macron cho rằng cải cách hưu trí là cần thiết để giữ cho hệ thống hưu trí của đất nước bền vững hơn.

Tổng thống Pháp Emmanuel phát biểu tại Paris ngày 16/3. Ảnh: AFP.

Quy định nâng tuổi hưu sẽ tăng tỷ lệ việc làm trong độ tuổi 60-64. Ở Pháp, tỷ lệ làm việc trong độ tuổi này là 33%, trong khi ở Đức là 61% và Thụy Điển là 69%. Theo ước tính của Bộ Lao động Pháp, những thay đổi này sẽ giúp ngân sách lương hưu tăng thêm 17,7 tỷ euro (18,8 tỷ USD) mỗi năm tới 2030. Lương hưu của 30% số người thuộc nhóm nghèo nhất sẽ tăng 2,5-5%.

Tổng thống Macron hy vọng luật cải cách hưu trí do ông phê chuẩn có thể hoàn thành “hành trình dân chủ” của nó khi được thông qua. Hội đồng Cố vấn Hưu trí Pháp ước tính nếu giữ nguyên như hiện tại, hệ thống hưu trí Pháp thâm hụt mỗi năm khoảng 10 tỷ euro (10,73 tỷ USD) từ năm 2022 đến 2032.

“Vượt quyền” Quốc hội thông qua dự luật

Tổng thống Pháp Macron đã sử dụng Điều 49.3 trong Hiến pháp Pháp để thông qua Dự luật tăng tuổi hưu mà không cần đến phê chuẩn của Hạ viện.

Điều 49.3 trong Hiến pháp Pháp cho phép chính phủ có thể thông qua một dự luật sau khi họp nội các mà không cần bỏ phiếu tại Hạ viện. Các Hạ nghị sĩ có thể đáp trả bằng cách đưa ra kiến nghị bỏ phiếu bất tín nhiệm trong vòng 24 giờ. Nếu kiến nghị được quá bán nghị sĩ Hạ viện bất tín nhiệm, dự luật sẽ bị bác bỏ và chính phủ phải giải thể. Nếu không, dự luật được coi là đã thông qua và trở thành luật.

Các thành viên cánh tả của Quốc hội giơ biểu ngữ phản đối và hát quốc ca ngăn Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne phát biểu về cải cách hưu trí tại Quốc hội Pháp, ngày 16-3-2023 - Ảnh: REUTERS.

Điều này càng khó được chấp nhận với đa số người lao động Pháp vốn không ủng hộ dự luật. Bởi Hạ viện hay còn được gọi là Viện Dân biểu, Hạ nghị sĩ được bầu nhiệm kỳ 2 năm/lần với chức năng đưa tiếng nói của người dân Pháp trong các vấn đề của Chính phủ.

“Vượt quyền” Hạ viện trong phê chuẩn Dự luật tăng tuổi hưu của Tổng thống Macron là làm giảm đi cơ hội không được thông qua, đồng nghĩa với việc Dự luật sẽ sớm được ban hành và điều đó là không phù hợp với phần đa người lao động nước này (Theo AFP, các cuộc thăm dò chỉ ra 2/3 dân Pháp không đồng tình với Dự luật).

Dự luật gây ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động phổ thông

Số lượng người biểu tình phản đối Dự luật tăng tuổi hưu ở Pháp đã lên đến con số hàng triệu. Con số này chủ yếu đến từ các công đoàn và người lao động chân tay, lao động thu nhập thấp. Các cuộc biểu tình tính đến ngày 20-3 ngày càng gia tăng, có nơi xảy ra bạo loạn. Mọi chuyện dịu lại khi Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne thông báo sẽ tiến hành thảo luận với các công đoàn ngày 3,4-4 nhằm giảm bớt tác động của Dự luật lên người lao động phổ thông.

Cuộc biểu tình phản đối tăng tuổi nghỉ hưu ở thủ đô Paris (Pháp) hôm 23-3. Ảnh: REUTERS.

Henri Sterdyniak, nhà kinh tế tại tổ chức nghiên cứu cánh tả Observatoire Francais des Conjonctures Economiques, cảnh báo luật cải cách hưu trí sẽ tác động tới nhiều thành phần của xã hội Pháp, nhưng tầng lớp lao động phổ thông sẽ chịu hậu quả nặng nề hơn vì: “Những người có bằng đại học phải làm việc quá tuổi nghỉ hưu tối thiểu để được hưởng lương đầy đủ, vì họ bắt đầu tham gia thị trường lao động muộn hơn”.

Theo tính toán của Sterdyniak, những cử nhân tốt nghiệp đại học lúc 22 tuổi, nếu tham gia thị trường lao động ngay lập tức, sẽ không có đủ 43 năm làm việc tối thiểu nếu nghỉ hưu ở tuổi 64 theo luật mới. Do đó, họ sẽ phải làm việc thêm ít nhất một năm để được hưởng mức lương hưu đầy đủ theo luật định.

Trong khi đó, những người có bằng cấp thấp hơn, tham gia thị trường lao động sớm hơn sẽ chịu ảnh hưởng lớn. Một lao động phổ thông bắt đầu đi làm từ năm 19 tuổi sẽ tích lũy đủ 43 năm cần thiết để được hưởng lương hưu đầy đủ vào năm 62 tuổi. Nếu tăng tuổi hưu thêm hai năm, họ sẽ bị thiệt thòi.

Đường phố Paris, Pháp, ngập tràn rác thải hôm 17/3. Ảnh: AFP.

Các công nhân vệ sinh môi trường tổ chức đình công suốt 12 ngày qua để phản đối, khiến thủ đô Paris ngập trong hơn 10.000 tấn rác không được thu gom. “Nghề thu gom rác rất khổ cực. Chúng tôi phải thức khuya dậy sớm suốt 365 ngày, thường phải khuân vác vật nặng hoặc đứng hàng giờ để quét dọn”, Regis Viecili, 56 tuổi, công nhân vệ sinh môi trường, cho biết, “Nhiều công nhân thu gom rác đã chết trước khi kịp nghỉ hưu”

Hiện tại, người dân Pháp đang chờ đợi vào kết quả đối thoại của Thủ tướng Elisabeth Borne cùng đại diện các công đoàn với hi vọng có thể thu hồi Luật hoặc tối thiểu là đưa ra những chính sách khắc phục để những người lao động chân tay, thu nhập thấp ít bị ảnh hưởng hơn.

Hoàng Sơn

(Theo Reuters, AFP)