Tại sao Israel tấn công Syria?

Khi chính quyền Bashar al-Assad sụp đổ và quân nổi dậy Syria lên nắm quyền, Israel đã tiến hành một chiến dịch ném bom rộng khắp, với mục đích giải giáp những kẻ cực đoan có khả năng lên nắm quyền trong thời kỳ bất ổn.

Hậu quả của cuộc không kích của Israel gần Căn cứ Không quân Mezzeh, bên ngoài Damascus. Ảnh: Getty Images

Các lực lượng đối lập đã chiếm được Damascus vào cuối tuần qua, lật đổ chế độ Assad sau hơn 50 năm cầm quyền và làm thay đổi sâu sắc quỹ đạo chính trị của khu vực cũng như một trong những cường quốc có ảnh hưởng nhất tại đây.

Theo các nguồn tin an ninh tại Israel, Syria và Lebanon được nhiều hãng truyền thông trích dẫn, Israel đã tiến hành hàng trăm cuộc không kích vào các mục tiêu trên khắp Syria, bao gồm cả thủ đô.

Theo CNN, quân đội Israel đã thực hiện khoảng 480 cuộc không kích trên khắp cả nước trong hai ngày qua, tấn công hầu hết các kho vũ khí chiến lược của Syria. Trong số 480 cuộc không kích do Không quân Israel thực hiện, khoảng 350 cuộc là các cuộc không kích nhắm vào các sân bay, khẩu đội phòng không, tên lửa, máy bay không người lái, máy bay chiến đấu, xe tăng và các địa điểm sản xuất vũ khí ở Damascus, Homs, Tartus, Latakia và Palmyra.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz đã xác nhận các cuộc không kích. Theo Reuters, ông tuyên bố quân đội Israel “phá hủy các vũ khí chiến lược hạng nặng trên khắp Syria, bao gồm tên lửa đất đối không, hệ thống phòng không, tên lửa đất đối đất và tên lửa hành trình”.

Đặc phái viên Liên hợp quốc Geir Pedersen đã chỉ trích chiến dịch này, gọi đây là hành vi vi phạm Thỏa thuận rút quân năm 1974 giữa Israel và Syria, đồng thời khẳng định điều này cần phải chấm dứt.

Pedersen cũng lên án chiến dịch trên bộ do Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) phát động tại vùng đệm phi quân sự ở Cao nguyên Golan, khu vực tranh chấp do Israel chiếm đóng nhưng được quốc tế công nhận là lãnh thổ của Syria.

Xe quân sự của Israel vượt hàng rào đến vùng đệm với Syria gần làng Druze ở Cao nguyên Golan. Ảnh: AFP.

Phát biểu tại Cao nguyên Golan, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh báo khoảng trống chính trị ở Damascus đòi hỏi Israel phải “hành động chống lại các mối đe dọa có thể xảy ra” để đảm bảo không có thế lực thù địch nào xâm nhập ngay cạnh biên giới với Israel.

Trong khi Netanyahu nói về sự hiện diện của IDF tại Cao nguyên Golan, Bộ trưởng Ngoại giao Gideon Saar cũng đưa ra lý do tương tự cho chiến dịch không kích vào Syria, cho rằng dựa trên an ninh quốc gia của Israel. “Đó là lý do tại sao chúng tôi tấn công các hệ thống vũ khí chiến lược như vũ khí hóa học còn sót lại hoặc tên lửa và hỏa tiễn tầm xa để chúng không rơi vào tay những kẻ cực đoan”, Saar cho biết .

Các mục tiêu của chiến dịch ném bom bao gồm các căn cứ không quân, cũng như các cơ sở quân sự và các địa điểm nghi ngờ có vũ khí hóa học ở Syria.

Mối quan hệ giữa Israel và Syria dưới thời Assad được đánh dấu bởi sự thù địch. Tuy nhiên, tổ chức đi đầu trong cuộc nổi dậy gần đây và sắp đóng vai trò chính trong tương lai chính trị của Syria lại không phải là đồng minh chắc chắn của Jerusalem.

Hayat Tahrir al-Sham (HTS) là một nhóm Hồi giáo Sunni của các lực lượng đối lập có nguồn gốc tư tưởng và tổ chức từ al-Qaeda. Nhóm này được nhiều quốc gia chỉ định là tổ chức khủng bố, trước đó đã bày tỏ thái độ thù địch với Israel và ủng hộ Hamas.

“Chúng tôi biết HTS hiện là nhóm chiếm ưu thế kiểm soát Damascus, nhưng điều quan trọng phải nhớ rằng họ không phải là nhóm vũ trang duy nhất ở Damascus”, Đặc phái viên Liên hợp quốc Geir Pedersen cho biết. Ngoài ra còn có nhiều phe phái khác trong nước mà Israel có thể coi là mối đe dọa tiềm tàng, bao gồm tàn dư của Nhà nước Hồi giáo, có khả năng hồi sinh sau sự ra đi của Assad.

Tuy nhiên, chiến thuật tự vệ phủ đầu hiện nay của Israel đã phải đối mặt với sự chỉ trích từ một số người coi đây là một bước đi sai lầm về mặt chiến lược.

Một số quốc gia Ả Rập đã cáo buộc Israel lợi dụng tình hình bất ổn ở Syria để thực hiện hành vi chiếm đất. Liên đoàn Ả Rập cho biết Israel đang “lợi dụng những diễn biến trong tình hình nội bộ ở Syria”, Ai Cập cho rằng các động thái của Israel "là hành vi khai thác tình trạng bất ổn và khoảng trống quyền lực... để chiếm đóng thêm nhiều lãnh thổ của Syria".

Julian Ropcke, biên tập viên tờ báo Đức Bild, đã đăng tải trên X những hình ảnh cho thấy hai chiếc trực thăng quân sự của Quân đội Ả Rập Syria bị phá hủy do cuộc ném bom của Israel. Ropcke viết: “Mặc dù điều này có thể hợp lý khi xét về mặt an ninh ngắn hạn, nhưng chắc chắn đây không phải là cách tốt nhất để bắt đầu mối quan hệ lâu dài với người hàng xóm mới và đồng minh tiềm năng”.

TD