Phát triển các sản phẩm công nghiệp lợi thế

Theo số liệu thống kê của Sở Công Thương, tỷ trọng của ngành công nghiệp trong GRDP của Thanh Hóa đã tăng từ 22,3% (2011) lên 32,4% (2019) và đạt khoảng 35% năm 2020. Đây được coi là mức tăng cao cả về tỷ lệ và tốc độ so với các địa phương trong vùng duyên hải miền Trung. Tỉnh Thanh Hóa hiện đứng thứ hai sau tỉnh Hà Tĩnh về tốc độ tăng trưởng công nghiệp.

Vận hành hệ thống sản xuất tự động Công ty TNHH Dầu thực vật khu vực miền Bắc Việt Nam Nortalic (Khu Kinh tế Nghi Sơn).

Điển hình như năm 2020, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 tác động lên toàn bộ nền kinh tế, sản xuất công nghiệp vẫn đạt tăng trưởng khá. Giá trị sản xuất công nghiệp ước 141.640 tỷ đồng, đạt 93,6% kế hoạch, tăng 12,3% so với cùng kỳ; trong đó, có 21/32 sản phẩm chủ yếu tăng so với cùng kỳ.

Đánh giá về sự phát triển công nghiệp trong thời gian vừa qua, đại diện lãnh đạo Sở Công Thương, cho biết: Không chỉ tăng trưởng mạnh về quy mô, mà năng lực sản xuất của ngành công nghiệp tăng khá đồng đều. Nhiều sản phẩm có giá trị cao, như: ô tô tải các loại, điện thương phẩm, các sản phẩm lọc hóa dầu (xăng, dầu; khí hóa lỏng; polypropylene; benzene), thép cán... Đáng nói, trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp, các sản phẩm lọc hóa dầu chỉ chiếm 30-50%, chứng tỏ sản xuất công nghiệp trong tỉnh không phụ thuộc hoàn toàn vào công nghiệp lọc hóa dầu.

Hiện nay, kết cấu hạ tầng công nghiệp từng bước được hoàn thiện. Đặc biệt, có Khu Kinh tế Nghi Sơn là một trong 8 khu kinh tế ven biển trọng điểm của Việt Nam với nhiều chính sách ưu đãi nổi trội; có nhà máy lọc hóa dầu lớn nhất khu vực Đông Nam Á, công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm, đáp ứng 40% nhu cầu tiêu dùng của cả nước. Cảng nước sâu Nghi Sơn, hệ thống cảng biển, vận tải quốc tế, dịch vụ logistics. Ngoài ra, Thanh Hóa còn có các nhà máy xi măng ngày càng được hoàn thiện và nâng cấp về công nghệ, với công suất 21 triệu tấn/năm, đứng đầu cả nước. Đây là những điều kiện thuận lợi để ngành công nghiệp phát triển.

Tuy nhiên, để nâng cao giá trị, đáp ứng được yêu cầu CNH, HĐH, đưa tỉnh nhà thành tỉnh công nghiệp, các chuyên gia kinh tế nhận định: Thanh Hóa cần phát triển công nghiệp kết hợp hài hòa cả chiều rộng và chiều sâu. Trong đó, chú trọng phát triển chiều sâu, tạo bước đột phá trong nâng cao năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm. Đồng thời, đẩy mạnh thu hút đầu tư và mở rộng quy mô sản xuất các ngành công nghiệp có thế mạnh của tỉnh.

Thanh Hóa cần chú trọng phát triển công nghiệp trong một số lĩnh vực mà tỉnh có lợi thế so sánh và tiềm năng phát triển, nhằm khai thác tối đa lợi thế của tỉnh trong mạng lưới sản xuất vùng duyên hải miền Trung, đồng bằng sông Hồng và cả nước. Trong đó, tập trung phát triển mạnh các ngành: Lọc, hóa dầu, cơ khí chế tạo, luyện kim, năng lượng, chế biến nông sản thực phẩm và một số ngành hàng tiêu dùng, xuất khẩu. Ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (CNHT) với công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong từng thời kỳ.

Theo tiến sĩ Dương Đình Giám, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công nghiệp, Bộ Công Thương, mục tiêu trước mắt, tỉnh Thanh Hóa cần tập trung phát triển một số ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, cung cấp linh kiện, cụm linh kiện phục vụ cho các ngành kinh tế của tỉnh, của vùng Bắc Trung bộ và Nam đồng bằng sông Hồng. Với ngành công nghiệp dệt may - giày da vẫn được xác định là ngành công nghiệp quan trọng, giải quyết nhiều việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, cần ưu tiên thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp dệt may, vật liệu và phụ liệu, bảo đảm chủ động trong sản xuất nội địa và tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu.

Với ngành chế biến thực phẩm, chế biến gỗ, cần tập trung phát triển các loại phụ liệu để giảm nhập khẩu và nâng cao chất lượng sản phẩm đồ gỗ, phục vụ nhu cầu trong nước và tham gia vào hoạt động sản xuất sản phẩm gỗ xuất khẩu. Xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thu hút đầu tư của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhất là đối với các doanh nghiệp ở những nước có nền sản xuất tiên tiến như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc... nhằm nâng cao năng lực công nghệ cho các doanh nghiệp của ngành... Đồng thời, xây dựng Thanh Hóa trở thành nơi cung cấp và dự trữ xăng dầu cho cả nước, góp phần quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Hiện nay, tỉnh Thanh Hóa đang tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, thuận lợi trên cơ sở tận dụng các thế mạnh về hạ tầng công nghiệp phục vụ trực tiếp cho các ngành công nghiệp chính của tỉnh. Bên cạnh đó, nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp, trọng tâm là các doanh nghiệp quy mô lớn, đầu tàu về sản xuất thành phẩm. Phối hợp với các tổ chức xúc tiến đầu tư chuyên nghiệp để quảng bá các lợi thế cạnh tranh của tỉnh Thanh Hóa trong thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp, nhất là về các cơ chế, chính sách ưu đãi của Trung ương và của tỉnh. Ban hành danh mục các dự án trọng điểm, ưu tiên đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp trên địa bàn tỉnh, tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư nghiên cứu, tìm hiểu, hợp tác.

Trong phát triển CNHT, tỉnh Thanh Hóa cũng đang nghiên cứu xây dựng, ban hành chương trình phát triển CNHT theo Nghị quyết 115/NQ-CP ngày 6-8-2020 của Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy phát triển CNHT; điều tiết, bố trí ngân sách hàng năm để triển khai chương trình phát triển CNHT; hoàn thiện tổ chức, nâng cao năng lực bộ máy của Sở Công Thương và các đơn vị liên quan trong việc triển khai các hoạt động phát triển công nghiệp và CNHT ở trên địa bàn; hỗ trợ chi phí đầu tư hạ tầng, chi phí xử lý môi trường cho các dự án sản xuất sản phẩm CNHT; xây dựng, triển khai chương trình tín dụng ưu đãi được cấp bù lãi suất đối với các khoản vay trung và dài hạn của các doanh nghiệp để thực hiện dự án sản xuất sản phẩm CNHT ưu tiên; quy hoạch, đầu tư và hỗ trợ đầu tư một số khu, cụm công nghiệp do địa phương quản lý về CNHT... Xây dựng cụ thể các danh mục dự án CNHT có tiềm năng và lợi thế cạnh tranh, phương thức hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực CNHT để các nhà đầu tư dễ tiếp cận.

Bài và ảnh: Tùng Lâm