Lừa đảo đa cấp biến tướng: Cảnh giác trước cơn sốt tiền ảo và chứng khoán ảo

Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và thị trường tài chính, các hình thức lừa đảo đa cấp biến tướng thông qua đầu tư tiền ảo và chứng khoán ảo đã xuất hiện ngày càng nhiều, gây thiệt hại lớn cho người dân. Nhiều mô hình huy động vốn đa cấp, chứng khoán ảo, tiền điện tử không được cấp phép đã dễ dàng chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng, bởi người dân thiếu thông tin và kinh nghiệm.

Tiền ảo, chứng khoán ảo tiếp tục diễn biến phức tạp trên môi trường mạng. (Ảnh: Internet)

Ngay trong những ngày đầu tháng 2/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Như Xuân đã khởi tố, bắt tạm giam 9 bị can trong đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản và rửa tiền, với tổng tài sản thu giữ ước tính gần 200 tỷ đồng. Theo kết quả điều tra ban đầu, với thủ đoạn tự dựng lên một sàn chứng khoán bất hợp pháp lấy tên là Fnory.com, các đối tượng đã xây dựng mạng lưới nhân viên theo hướng đa cấp, sử dụng mạng xã hội facebook, zalo, telegram để quảng cáo, lôi kéo người tham gia. Bằng cách đưa ra các thông tin sai sự thật, như giới thiệu là sàn của Anh quốc, hợp pháp, đầu tư thu lợi nhuận cao... nhiều khách hàng đã dễ dàng "sập bẫy”.

Khách hàng tham gia sàn Fnory.com được đưa vào các nhóm kín. Hệ thống nhân viên lấy danh nghĩa là các chuyên gia tài chính sẽ tư vấn, hô lệnh để khách hàng tin tưởng đặt lệnh mua bán theo, cho đến khi thua hết số tiền đã nạp vào để mua các mã chứng khoán. Số tiền chiếm đoạt được của khách hàng, ổ nhóm này chuyển vào các tài khoản ảo và ăn chia theo cấp bậc quản lý. Một số đối tượng chuyển số tiền này ra để mua ô tô và bất động sản.

Theo lực lượng chức năng, các mô hình lừa đảo này đã được cảnh báo nhiều trong thời gian gần đây, với thủ đoạn chiêu trò tinh vi để đánh lừa nạn nhân, như: tạo dựng sàn giao dịch ảo rồi quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội, hứa hẹn lợi nhuận cao để thu hút người tham gia. Sau đó thiết lập mạng lưới nhân viên theo mô hình đa cấp, khuyến khích mời gọi thêm người khác để nhận hoa hồng, tạo nên mạng lưới lừa đảo rộng khắp. Nghiêm trọng hơn, các đối tượng sử dụng thông tin giả mạo như các giấy tờ, thông tin về các quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ uy tín để tạo lòng tin với nạn nhân tham gia rót vốn đầu tư. Hậu quả của những vụ lừa đảo này là rất nghiêm trọng, không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng đến tâm lý, đời sống của nạn nhân và gia đình. Ngoài ra, những vụ việc này còn gây mất lòng tin của người dân vào các kênh đầu tư chính thống, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường tài chính.

Trước tình hình trên, các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều khuyến cáo để người dân nâng cao cảnh giác, như: tìm hiểu kỹ thông tin trước khi đầu tư, bao gồm nắm rõ thông tin về sàn giao dịch, quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ trước khi quyết định đầu tư. Đặc biệt, cần kiểm tra tính hợp pháp của các tổ chức này thông qua các cơ quan chức năng. Không tham gia các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc. Tránh xa các sàn giao dịch chứng khoán, tiền ảo không có giấy phép hoạt động, không rõ thông tin về địa chỉ, người đại diện pháp luật. Cảnh giác với lời mời gọi hấp dẫn như lời hứa hẹn lợi nhuận cao, trả thưởng khủng mà không có cơ sở thực tế...

Thực tế tại Thanh Hóa, nhiều giải pháp tuyên truyền, phòng ngừa đa cấp bất chính, trong đó có đầu tư tiền ảo, sàn chứng khoán ảo đã được các ngành, các lực lượng triển khai. Ông Lê Văn Khoa, Trưởng Phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương, cho biết: Hàng năm, Sở Công Thương đều phối hợp với các đơn vị tổ chức các hội nghị, hội thảo về tuyên truyền phòng tránh đa cấp bất chính, gắn vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” cho cán bộ, công chức và người dân tại các địa phương. Tại các hội nghị, Công an tỉnh cũng đã thông tin, cảnh báo về một số mô hình đầu tư tài chính có biểu hiện đa cấp bất chính đang “nổi” lên như mô hình của Công ty Heygen và các hình thức tương tự; đồng thời lưu ý người dân hết sức tỉnh táo khi tham gia các hình thức này. Công an tỉnh cũng phát hành cẩm nang hướng dẫn nhận biết và phòng tránh các hình thức lừa đảo qua mạng, giúp người dân trang bị kiến thức cần thiết để tự bảo vệ mình. Các cơ quan truyền thông cũng thường xuyên cung cấp thông tin về các vụ lừa đảo đã xảy ra, cảnh báo người dân qua báo chí, truyền hình, mạng xã hội để nâng cao nhận thức cộng đồng...

Theo báo cáo nghiên cứu, khảo sát an ninh mạng 2024 do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia thực hiện, tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng. Những tháng đầu năm 2025, Tổ chức Chống lừa đảo ghi nhận số nạn nhân bị lừa đảo trực tuyến tăng 20% so với cùng kỳ. Mặc dù, cơ quan công an đã triệt phá hàng loạt ổ nhóm lừa đảo trực tuyến quy mô hàng nghìn tỷ đồng, đồng thời triệt phá đường dây mua bán hàng chục triệu thông tin dữ liệu cá nhân, bắt giữ hàng trăm đối tượng... Tuy nhiên, trước khi tội phạm mạng bị trừng trị, người dân cũng cần trang bị cho mình những kỹ năng tối thiểu để tránh trở thành nạn nhân của những thủ đoạn này.

Tùng Lâm