Lịch sử Mexico: Bầu cử tư pháp qua lá phiếu phổ thông lần đầu

INE sẽ phát hành hơn 600 triệu lá phiếu để bầu 881 chức danh tư pháp bao gồm 9 thẩm phán Tòa án Tối cao, 17 thẩm phán Tòa án Bầu cử Liên bang (TEPJF) và hàng trăm thẩm phán.

INE cho biết cơ quan này đã bố trí 83.997 điểm bỏ phiếu trên toàn quốc. (Ảnh: AP)

Sáng 1/6 theo giờ châu Mỹ (tức tối 1/6 theo giờ Việt Nam), hàng chục triệu cử tri Mexico tham gia bỏ phiếu bầu các thẩm phán tối cao và thẩm phán địa phương trên quy mô toàn quốc.

Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử quốc gia Bắc Mỹ này tổ chức bầu cử chọn các chức danh tư pháp thông qua lá phiếu phổ thông.

Viện Bầu cử Quốc gia Mexico (INE) chịu trách nhiệm tổ chức sự kiện mang tính lịch sử này.

Dự kiến, INE sẽ phát hành hơn 600 triệu lá phiếu để bầu 881 chức danh tư pháp bao gồm 9 thẩm phán Tòa án Tối cao, 17 thẩm phán Tòa án Bầu cử Liên bang (TEPJF) và hàng trăm thẩm phán tại các tòa án liên bang và địa phương.

INE cho biết cơ quan này đã bố trí 83.997 điểm bỏ phiếu trên toàn quốc, trong đó mỗi điểm bỏ phiếu chỉ lắp đặt một hòm phiếu duy nhất để đảm bảo tính bảo mật và minh bạch. Do số lượng phiếu nhiều và danh sách ứng cử viên dài, mỗi cử tri dự kiến cần khoảng 10 phút để hoàn thành việc bỏ phiếu.

Trước đó, trên internet, INE đã cung cấp video mô phỏng quy trình bỏ phiếu để người dân làm quen.

Đáng chú ý, nhằm đảm bảo quy định liên quan đến vấn đề bình đẳng giới trong các cơ quan tư pháp, INE sắp xếp phiếu bầu theo hướng các ứng cử viên nam và nữ không cạnh tranh trực tiếp với nhau. Ví dụ, trong 9 vị trí thẩm phán SCJN, các lá phiếu sẽ được bố trí theo tỷ lệ để đảm bảo sẽ có 5 nữ và 4 nam được bầu chọn.

Bên cạnh đó, theo quy định mới, nhiệm kỳ thẩm phán Tòa án Tối cao sẽ là 12 năm, thay vì 15 năm như trước, trong khi số lượng thẩm phán giảm từ 11 xuống còn 9 người.

Các điều kiện ứng cử cũng được nới lỏng: bỏ giới hạn độ tuổi tối thiểu 35, kinh nghiệm hành nghề luật tối thiểu giảm còn 5 năm, đồng thời bỏ quy định ứng viên phải tốt nghiệp đại học ngành luật với điểm trung bình từ 8 đến 9 (trên thang điểm 10) ở các môn chuyên ngành liên quan.

Cuộc bầu cử các chức danh tư pháp mang tính lịch sử được tiến hành ngày 1/6 là kết quả của chiến dịch cải cách tư pháp do cựu Tổng thống Andrés Manuel López Obrador khởi xướng hồi đầu năm 2024, và chính thức luật hóa hôm 15/9/2024 sau khi được Quốc hội và các cơ quan lập pháp bang thông qua.

Trong khi cựu Tổng thống López Obrador và đảng Morena cầm quyền khẳng định rằng cải cách tư pháp - trong đó bao gồm việc tiến hành bầu thẩm phán qua phổ thông đầu phiếu, nhằm xây dựng một nền tư pháp “gọn nhẹ, độc lập và thực sự phục vụ nhân dân”, nhiều tổ chức trong và ngoài nước đã lên tiếng lo ngại về hiệu quả của cải cách này.

Theo Trường Luật Đại học Stanford (Mỹ) và Hiệp hội Luật sư Mexico, chiến dịch cải cách tư pháp do cựu Tổng thống López Obrador đề xuất có thể sẽ “đe dọa nghiêm trọng đến tính độc lập của lĩnh vực tư pháp, thiếu tính tương thích với các chuẩn mực tư pháp quốc tế cũng như có thể làm suy yếu nền dân chủ” tại quốc gia Mỹ Latinh này.

Theo TTXVN