Hợp tác xã – đòn bẩy phát triển kinh tế tập thể

Những năm gần đây, các HTX trên địa bàn tỉnh đã tích cực đổi mới hoạt động, thu hút thêm thành viên, huy động vốn đầu tư phát triển kinh doanh, như:

Lao động của HTX dịch vụ cơ giới hóa nông nghiệp Đông Tiến (Đông Sơn) chăm sóc dưa trồng trong nhà lưới.

Mua sắm máy gặt đập liên hợp, máy làm đất, máy cấy - mạ khay, cải tạo nâng cấp lưới điện, trạm bơm nước, tu sửa và làm mới kênh mương nội đồng, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất nông nghiệp, sản xuất rau an toàn, vệ sinh môi trường, cung ứng vật tư nông nghiệp, xe ô tô vận tải hành khách và hàng hóa... Thông qua các khâu dịch vụ, các HTX ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu sử dụng dịch vụ của thành viên, của nhân dân; đồng thời, phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhân dân, góp phần tăng sản lượng hàng hóa nông - lâm - thủy sản của tỉnh.

Theo báo cáo của Liên minh HTX Thanh Hóa, đến hết tháng 3 – 2018, trên địa bàn tỉnh có 930 HTX; doanh thu bình quân của HTX năm 2017 đạt 3,3 tỷ đồng/HTX và dự kiến 4 tháng đầu năm 2018 đạt 1,2 tỷ đồng/HTX. Trong quá trình hoạt động, các HTX trên địa bàn tỉnh đã tích cực huy động nguồn lực để đầu tư kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, bảo đảm việc làm và thu nhập cho các thành viên; đồng thời, là điểm tựa, là nòng cốt để phát triển kinh tế tập thể. Tiêu biểu như: HTX dịch vụ cơ giới hóa nông nghiệp Đông Tiến (Đông Sơn), từ khi thành lập năm 2012 đến nay đã đầu tư 15 tỷ đồng để mua máy cấy, máy gặt, máy làm đất, máy gieo liên hoàn và xây dựng 3,2 ha khu trồng rau, quả; chăn nuôi theo hướng hữu cơ công nghệ cao, tiêu chuẩn VietGAP; 3 cửa hàng giới thiệu và bán hàng nông sản an toàn, thực phẩm sạch tại trụ sở HTX và thị trấn Rừng Thông... HTX phục vụ các khâu trong sản xuất nông nghiệp với diện tích hơn 100 ha/vụ trên địa bàn nhiều địa phương trong tỉnh và các tỉnh Nam Định, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, TP Hải Phòng... Doanh thu năm 2017 đạt 11 tỷ đồng, 4 tháng đầu năm 2018 đạt 3,5 tỷ đồng. HTX bảo đảm việc làm thường xuyên cho 15 lao động và 25 đến 40 lao động thời vụ, thu nhập bình quân của người lao động đạt từ 3,5 triệu đồng đến 6 triệu đồng/người/tháng. Ông Nguyễn Xuân Thiên, giám đốc HTX, cho biết: Tuy đạt được doanh thu cao trong sản xuất, kinh doanh, nhưng lợi nhuận vẫn đang còn khiêm tốn. Những năm gần đây HTX đầu tư cơ giới hóa theo công nghệ của Nhật Bản; trồng trọt, chăn nuôi theo công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới hiện nay... HTX thuê chuyên gia đầu ngành của các lĩnh vực (1 chuyên gia về nông nghiệp công nghệ cao, 1 chuyên gia người Việt Nam quốc tịch Mỹ về chăn nuôi) để hướng dẫn, áp dụng vào thực tiễn và vừa làm, vừa học hỏi. Để tiếp tục mở rộng các khâu dịch vụ, phát triển sản xuất... HTX đề nghị Nhà nước cho vay vốn ưu đãi để đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao; đồng thời, hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để phát triển các mô hình sản xuất, nhất là các mô hình sản xuất mới... có thể kể thêm HTX nông nghiệp Nga Yên (Nga Sơn), đầu tư 1,134 tỷ đồng mua 2 máy cấy, khay mạ; xây dựng 11,2 ha trồng rau, củ, quả an toàn. HTX nông sản hữu cơ Trúc Phượng (Như Thanh) đầu tư 870 triệu đồng mua hệ thống thiết bị đóng bịch trồng nấm tự động, xây dựng 1 cửa hàng giới thiệu và bán nông sản an toàn, thực phẩm sạch tại thị trấn Bến Sung... Nhiều HTX dịch vụ nông nghiệp, như Thiệu Hợp, Thiệu Trung (Thiệu Hóa); Quỳ Chử, Hoằng Hợp (Hoằng Hóa), Liên Lộc (Hậu Lộc), Ngọc Phụng (Thường Xuân), Cẩm Thạch (Cẩm Thủy), Nga Trường (Nga Sơn), Định Hòa (Yên Định)... đầu tư từ 600 triệu đồng đến 1,1 tỷ đồng mua các loại máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Các HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp đã nỗ lực tìm kiếm thị trường, đầu tư thiết bị, phương tiện để duy trì, mở rộng sản xuất, kinh doanh, bảo đảm việc làm, thu nhập cho thành viên và người lao động... Hoạt động của các HTX thương mại – dịch vụ tương đối ổn định và có bước phát triển khá. Một số HTX tiếp tục đầu t­ư mở rộng kinh doanh; đồng thời, làm tốt công tác tổ chức, quản lý nên hiệu quả kinh doanh được nâng lên. Mở rộng kinh doanh, tham gia vào hoạt động quản lý, khai thác và kinh doanh chợ, vệ sinh môi trường... góp phần tăng trưởng tổng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ trên địa bàn tỉnh. Hoạt động của các HTX vận tải tiếp tục duy trì hoạt động ổn định, nhiều HTX đã huy động thêm vốn, mạnh dạn đầu tư đổi mới phương tiện, mở thêm luồng, tuyến vận tải ra phạm vi ngoài tỉnh; đồng thời, nâng cao chất lượng phục vụ vận tải hàng hóa, hành khách, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho thành viên và đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân... Các HTX xây dựng có quy mô nhỏ, sử dụng lao động phổ thông và thi công các công trình có vốn đầu tư thấp, thời gian thi công ngắn. Các quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trên địa bàn 244 xã, phường, thị trấn thuộc 17 huyện, thị xã, thành phố. Thông qua quỹ tín dụng nhân dân cơ sở, người dân, thành viên có cơ hội huy động thêm vốn, mở rộng ngành nghề hoạt động, cung ứng nhiều dịch vụ, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thực hiện các mục tiêu xã hội như tạo việc làm, hỗ trợ phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Bên cạnh những kết quả đạt được, khu vực kinh tế hợp tác, HTX phát triển còn chậm... Một số HTX phát triển thiếu bền vững, năng lực nội tại vẫn trong tình trạng yếu kém, nhất là về vốn sở hữu, năng lực quản lý, điều hành, xây dựng phương án, dự án sản xuất, kinh doanh, thu hút nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, tay nghề vào làm việc. Hợp tác giữa các HTX và giữa các HTX với doanh nghiệp tuy có những chuyển biến, song nhìn chung chưa nhiều, kết quả còn hạn chế. Số lượng HTX tiếp cận với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, nhất là chính sách về hỗ trợ tín dụng và chính sách giao đất, cho thuê đất còn thấp... Nhiều HTX chưa đổi mới trong hoạt động, vẫn còn tình trạng trông chờ, ỷ lại vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước, thiếu tính chủ động để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc dẫn đến chất lượng hoạt động chưa cao. Phương thức hoạt động của HTX mang lại lợi ích cho thành viên chưa nhiều. Năng lực quản trị, điều hành của đội ngũ cán bộ quản lý các HTX còn yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu trong tình hình mới.

Để các HTX phát triển, bảo đảm việc làm, thu nhập cho các thành viên, người lao động... ông Lê Văn Hưng, Chủ tịch Liên minh HTX Thanh Hóa, cho biết: Các cấp, các ngành cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật HTX năm 2012 và các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể đến toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân. Đồng thời, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật đối với nguồn nhân lực của các HTX. Triển khai xây dựng các mô hình phát triển kinh tế tập thể kiểu mới, các HTX tiêu biểu, các gương điển hình tiên tiến về phát triển kinh tế tập thể. Hàng năm, tổ chức tốt các đợt thi đua, các phong trào làm kinh tế giỏi và tổ chức sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện để kịp thời tuyên dương, khen thưởng cũng như hỗ trợ để đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể.

Xây dựng cơ chế khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ, nhằm góp phần giảm chi phí, nâng cao chất lượng hàng hóa và năng suất lao động nông nghiệp. Phát triển các hình thức hợp tác liên kết đa dạng, phù hợp, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển HTX của Trung ương, của tỉnh, với thủ tục đơn giản. Tiếp tục thực hiện đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho các chức danh chủ chốt và thành viên của HTX theo kế hoạch được UBND tỉnh phê duyệt. Hỗ trợ các HTX tham gia hội chợ, triển lãm, tìm kiếm thị trường, quảng bá thương hiệu và xây dựng các gian hàng giới thiệu sản phẩm nông sản của địa phương. Hỗ trợ trực tiếp hoặc hỗ trợ qua hình thức vay không lãi hoặc vay ân hạn để các HTX đầu tư, đổi mới trang thiết bị máy móc, phương tiện, công nghệ hoặc xây dựng các mô hình phát triển sản xuất.