Đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thủy lợi

Trên địa bàn tỉnh có 6 hệ thống tưới lớn, trong đó có 3 hệ thống tưới tự chảy gồm hệ thống Bái Thượng, hệ thống sông Mực và hệ thống Yên Mỹ; 3 hệ thống tưới lớn còn lại phụ thuộc vào bơm điện, gồm hệ thống tưới tự chảy kênh Bắc sông Chu – Nam sông Mã, hệ thống trạm bơm Hoằng Khánh và hệ thống trạm bơm Sa Loan. Có 15 hệ thống tiêu lớn và vừa hiện mới đáp ứng năng lực tiêu cho khoảng 24.000 ha. Đồng thời, có 2.524 công trình thủy lợi đầu mối; trong đó có 610 hồ chứa, 1.023 đập dâng, 891 trạm bơm.

Hệ thống mương tưới tại xã Nga Thành (Nga Sơn) được kiên cố hóa.

Hệ thống hạ tầng thủy lợi này đã và đang phục vụ tưới, tiêu ổn định cho 310.000 ha đất gieo trồng cây hàng năm. Trong đó, diện tích lúa cả năm được tưới khoảng 237.000 ha, đạt 96% diện tích gieo trồng; màu và cây công nghiệp ngắn ngày được tưới khoảng 73.000 ha. Theo đánh giá của Chi cục Thủy lợi tỉnh, những năm qua, các đơn vị quản lý, vận hành các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã và đang làm tốt vai trò bảo đảm nguồn nước tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, ngoài những công trình mới đầu tư, nhiều công trình thủy lợi hiện đã xuống cấp do xây dựng từ lâu, không đồng bộ.

Qua quá trình quản lý, vận hành, nâng cấp hoàn thiện hệ thống hạ tầng thủy lợi cho thấy, tính toán kỹ lưỡng và hài hòa trong phát triển hệ thống hạ tầng thủy lợi sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, nâng cao năng lực tưới tiêu, cung cấp nước sinh hoạt và sản xuất, ứng phó với biến đổi khí hậu... Vì vậy, ngành nông nghiệp và các địa phương đã và đang thực hiện lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, chính sách hỗ trợ như Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo nhanh và bền vững; Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, xây dựng mô hình, đa dạng hóa sinh kế... để đầu tư xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thủy lợi. Đồng thời, huy động nguốn vốn từ công tác xã hội hóa, sự đóng góp ngày công, tiền của Nhân dân để xây mới hệ thống kênh mương, kênh dẫn phục vụ công tác tưới, tiêu nội đồng. Ưu tiên nguồn vốn để triển khai nâng cấp, cải tạo hệ thống thủy lợi; trong đó, chú trọng xây mới, cải thiện hệ thống thủy lợi tại hầu hết những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.

Tính từ năm 2016 đến đầu năm 2022, trên địa bàn tỉnh có 301 công trình thủy lợi đầu mối được đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, hoàn thiện; trong đó có 104 công trình hồ chứa nước, 130 đập dâng, 67 trạm bơm. Hiện tại, có 69 công trình thủy lợi đang được thi công; trong đó, hồ chứa 36 công trình, đập dâng 11 công trình, trạm bơm 10 công trình, kênh mương 12 công trình. Tại hầu hết những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hệ thống hạ tầng thủy lợi đều được đầu tư đồng bộ, kiên cố, bảo đảm tưới tiêu cho hơn 95% diện tích cây trồng.

Để tiếp tục đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hạ tầng thủy lợi, ngành nông nghiệp đang phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố rà soát, đánh giá tình trạng của các công trình thủy lợi, từ đó đề xuất, xây dựng phương án sửa chữa, nâng cấp phù hợp. Trước mắt là kiểm tra, khắc phục các hư hỏng và có phương án bảo đảm an toàn tại các công trình âu Mai Chữ, trạm bơm tiêu Thanh Thủy. Khắc phục các hư hỏng và có phương án bảo đảm an toàn tại các công trình trên tuyến kênh chính Bắc và tuyến kênh chính Nam thuộc hệ thống kênh Bắc sông Chu – Nam sông Mã; công trình cống Mộng Giường II, huyện Nga Sơn và tuyến kênh Nam thuộc hệ thống kênh trạm bơm Hoằng Khánh, huyện Hoằng Hóa. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình đang thi công để sớm đưa vào vận hành, phục vụ sản xuất, vượt lũ, chống lũ an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.

Bài và ảnh: Tiến Xuân