Kinh nghiệm xây dựng cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp ở xã miền núi

Ngọc Sơn là xã miền núi, cách xa trung tâm huyện Ngọc Lặc, song trong quá trình XDNTM, nơi đây đã trở thành một trong những mẫu hình của tỉnh trong xây dựng cảnh quan môi trường sạch, đẹp. Đại diện lãnh đạo xã đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm triển khai trên thực tiễn để tạo đột phá về tiêu chí này.

Hàng rào xanh bằng cây chè mạn được triển khai dọc khắp các ngõ xóm, quanh nhà người dân, trở thành điểm nhấn của xã Ngọc Sơn.

Với 87% dân số là đồng bào Mường, tuy điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng Ngọc Sơn lại tạo được sự đồng thuận cao để các tầng lớp Nhân dân chung tay góp sức XDNTM. Trong 2 nhiệm kỳ gần đây, nghị quyết đại hội đảng bộ xã đều xác định rõ Chương trình XDNTM là trọng tâm để phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh.

Theo bà Bùi Thị Nhung, Chủ tịch UBND xã Ngọc Sơn: “Đảng ủy xã đã ban hành nghị quyết riêng để lãnh đạo thực hiện phong trào thi đua xây dựng khu dân cư, tuyến đường sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn. Đồng thời xây dựng kế hoạch chỉ đạo thực hiện triển khai đến các chi bộ, các đơn vị, đoàn thể và các thôn. UBND xã cũng ban hành kế hoạch chỉ đạo thực hiện, cụ thể hóa các tiêu chí, tổ chức thành phong trào thi đua xây dựng tuyến đường sáng, xanh, sạch, đẹp”.

“Xã cũng chú trọng thực hiện đề án mô hình khu dân cư sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn do Ủy ban MTTQ tỉnh chỉ đạo. Trong quá trình triển khai, xã nhiều lần tổ chức tập huấn, triển khai cho cán bộ công chức xã, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị và ban phát triển thôn. Bên cạnh đó, xã đẩy mạnh tuyên truyền qua các kênh đài truyền thanh, các hội nghị, triển khai hệ thống pa-nô tuyên truyền, các nhóm zalo công vụ để toàn thể cán bộ, đảng viên và Nhân dân thấm nhuần và tổ chức thực hiện” - bà Nhung chia sẻ thêm.

Trên cơ sở các tiêu chí XDNTM, xã đã xây dựng kế hoạch, phân công cụ thể từng tiêu chí đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân phụ trách. Trong quá trình triển khai, xã, các tổ chức đoàn thể, các thôn tích cực vận động Nhân dân hiến đất mở rộng đường và xây dựng các công trình công cộng. Đợt vận động cao điểm năm 2019, Nhân dân hiến hơn 17.000m2 đất các loại; năm 2021, 2022 hiến hơn 12.800m2, năm 2023 hiến 19.634,7m2 đất các loại. Cùng với đó, Nhân dân cũng phá dỡ nhiều công trình, vật kiến trúc như cổng, bán bình, tường rào và cây cối hoa màu, đóng góp thêm tiền (từ 500.000 đồng/khẩu/năm trở lên) để đổ bê tông, mở rộng đường, xây mương thoát nước. Đến nay, trên địa bàn toàn xã có 35,6km đường bê tông rộng từ 3m - 7,5m (đạt 100%) và 12,7km mương thoát nước.

Trong thực hiện chương trình chung, xã còn chia thành các tiêu chí nhỏ như “sáng”, “xanh”, “sạch”, “đẹp”, "an toàn”. Trong thực hiện tiêu chí “sáng”, toàn xã đã thực hiện hệ thống điện chiếu sáng công cộng 30,5km, riêng năm 2023 nâng cấp và cải tạo 5,3km, 12 bộ cột đèn trang trí được thiết kế và kết đèn dây bóng nháy từ nguồn đóng góp của Nhân dân. Hệ thống điện được các thôn quản lý và thường xuyên được sửa chữa, thay thế, đảm bảo chiếu sáng các khu dân cư toàn xã về đêm.

Về thực hiện tiêu chí “xanh”, đến nay phong trào cải tạo vườn hộ, cắt tỉa cây tạp, giữ lại các cây xanh có giá trị tạo bóng mát được triển khai sâu rộng đến từng hộ. Người dân các thôn đã trồng cây xanh dọc các tuyến đường; ở nhiều tuyến chính được đồng loạt trồng cau tạo cảnh quan thanh bình với tổng số hơn 30.000 cây đang sinh trưởng và phát triển tốt. Khắp các ngõ xóm trong xã, hiện đã hình thành hệ thống hàng rào xanh đồng bộ bằng cây chè mạn. Đây là cây trồng có thể giâm bằng cành nên không tốn tiền, chỉ cần phát động phong trào, tự các hộ triển khai ươm, trồng rồi chăm sóc, cắt tỉa gọn gàng, đẹp mắt. Đến tháng 4/2024, toàn xã trồng được 26,5km hàng rào chè mạn tại 960 hộ và khu công cộng. Trong năm 2024, xã tiếp tục chỉ đạo các thôn và các đoàn thể ươm trồng 45.000 bầu chè mạn, tương đương trồng 11km hàng rào; đồng thời hướng dẫn và khuyến khích các hộ dân cư ươm trồng 70.000 bầu để cung cấp thị trường. Phấn đấu hết quý I năm 2025, xã sẽ trồng phủ hàng rào xanh ở tất cả các vị trí thích hợp trên toàn xã.

Về tiêu chí “sạch”, xã duy trì phong trào “Ngày chủ nhật sạch”. Hằng tuần, các cơ quan, đơn vị, khu dân cư ra quân dọn vệ sinh môi trường, khơi thông cống rãnh, giải phóng hành lang, vỉa hè, cắt tỉa cây cối, hàng rào xanh. Từng hộ dân cũng được yêu cầu sắp xếp nhà cửa gọn gàng, sạch sẽ, ngăn nắp, thực hiện các công trình vệ sinh như hố thoát nước thải sinh hoạt, lò đốt rác mini, hố phân chăn nuôi... Đến nay, 100% hộ chăn nuôi lớn, các gia trại, trang trại chăn nuôi đều được di chuyển cách xa khu dân cư và thực hiện quy trình vệ sinh, khử trùng đúng quy định. Với tiêu chí “đẹp”, ngoài cảnh quan môi trường, hàng rào xanh, xã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, khu dân cư chú trọng thực hiện trang trí, sắp xếp cơ quan, công sở, nhà văn hóa, quy hoạch các vị trí trồng hàng rào xanh, cây xanh, bồn hoa, cây cảnh, đèn trang trí, pa-nô, cắm treo cờ phù hợp với tính chất hoạt động và mỹ quan. Với hộ gia đình, yêu cầu từ trong nhà, khuôn viên, vườn hộ, cổng nhà tùy điều kiện bố trí sắp xếp hợp lý, đẹp mắt. Đến nay, nhiều hộ gia đình còn khéo léo uốn tạo cổng vòm bằng dây hoa giấy, cây chè mạn, cắt tạo các con vật bằng cây xanh đẹp mắt.

Tiêu chí “an toàn” cũng được triển khai song hành, gắn với thực hiện khu dân cư an toàn về an ninh trật tự. Năm 2023, thực hiện đề án của Công an tỉnh, toàn xã lắp đặt 31 camera an ninh ở các vị trí trọng điểm, nhà văn hóa thôn, phòng giám sát điều hành và ký biên bản phối hợp với các hộ gia đình có camera toàn xã tích hợp trích xuất khi có yêu cầu. Đến nay tình hình an ninh trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn xã đã giảm thiểu đáng kể.

Theo Chủ tịch UBND xã Bùi Thị Nhung: “Để có được kết quả trên, trước hết mỗi cán bộ, công chức, đảng viên phải hiểu rõ hiệu quả, lợi ích, gương mẫu đi đầu tổ chức thực hiện. Cán bộ xã, thôn phải cùng với Nhân dân bắt tay làm từ những việc nhỏ nhất, hướng dẫn người dân từng nội dung thực hiện. Đến nay, Nhân dân đều đồng tình và tổ chức thực hiện thành ý thức và trách nhiệm”.

Từ hiệu quả thiết thực của việc XDNTM, Ngọc Sơn đã tạo được nét đặc trưng riêng là xây dựng môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp, phù hợp với tình hình địa phương và điều kiện kinh tế người dân. Trong giai đoạn 2024-2025, xã đã có kế hoạch tiếp tục tập trung cải tạo và giữ gìn vệ sinh môi trường, hướng đến môi trường sinh thái đẹp, bền vững để định hướng phát triển du lịch cộng đồng, tạo ra nhiều giá trị từ cảnh quan môi trường.

Bài và ảnh: Lê Đồng