Sớm ổn định đời sống người dân thuộc Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ

Đã gần 6 năm sau khi triển khai thực hiện Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ từ cao trình +18.5m đến cao trình +20.36m, hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án tại 4 xã của các huyện Nông Cống, Như Thanh, thị xã Nghi Sơn vẫn chưa được bồi thường, hỗ trợ tái định cư, di dời đến nơi ở mới. Cuộc sống, sinh hoạt của họ đang gặp nhiều khó khăn, nhất là vào mùa mưa bão.

Đời sống, sinh hoạt của nhiều hộ dân bị ảnh hưởng bởi Dự án di dân lòng hồ Yên Mỹ đã và đang gặp khó khăn.

Hơn 40 năm sinh sống, sản xuất tại thôn Hợp Nhất, xã Thanh Tân (Như Thanh), gia đình bà Phạm Thị Tình đã quen với cảnh cây cối, hoa màu bị ngập lụt mỗi khi mưa lớn, nước hồ Yên Mỹ dâng cao. Thậm chí, ngôi nhà cũng bị ảnh hưởng khiến gia đình luôn thấp thỏm, lo lắng khi mưa về. Những tưởng khi Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ được triển khai thực hiện, cuộc sống sẽ ổn định, vơi bớt khó khăn. Tuy nhiên, đã gần 6 năm được triển khai nhưng gia đình bà vẫn sống trong cảnh bất an. Bởi đến nay, công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư vẫn chưa hoàn thành.

Theo bà Phạm Thị Tình, cùng với hàng chục hộ dân khác trong thôn, gia đình bà có diện tích đất ở, đất sản xuất bị ảnh hưởng bởi dự án. Tuy nhiên, sau nhiều lần trích đo, kiểm đếm, gia đình vẫn chưa nhận được bồi thường cơ sở vật kiến trúc, hoa màu hay di dời đến nơi ở mới. Dù ngôi nhà đã xuống cấp, dột nát, nhưng không được cấp phép sửa chữa, ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của gia đình.

Được biết, trên địa bàn huyện Như Thanh có 426 hộ dân bị ảnh hưởng bởi Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ. Trong đó, có 22 hộ phải bố trí tái định cư, 95 hộ ảnh hưởng tới đất ở, đất sản xuất và 306 hộ chỉ bị ảnh hưởng đất sản xuất. Tại hội nghị báo cáo về phương án bồi thường giải phóng mặt bằng Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ từ cao trình +18.50m tới cao trình +20.36m ngày 9-8-2023, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Thanh Hàn Văn Huyên cho biết: Triển khai thực hiện Dự án di dân tái định cư lòng hồ Yên Mỹ, trên địa bàn huyện có hơn 160 ha đất bị ảnh hưởng, chủ yếu là đất nông nghiệp và đất ở của Nhân dân 2 xã Thanh Tân, Thanh Kỳ. Tuy nhiên, đến nay huyện chưa có nguồn kinh phí để thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng cho các hộ dân phải di chuyển chỗ ở để các hộ yên tâm sản xuất, ổn định sinh hoạt. Vì vậy, huyện đã có văn bản đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị UBND tỉnh sớm bố trí kinh phí để huyện thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư bảo đảm đời sống sinh hoạt và sản xuất của các hộ dân.

Tại huyện Nông Cống và thị xã Nghi Sơn cũng có hàng trăm hộ dân đang rơi vào cảnh khó khăn về chỗ ở, xây dựng các phương án sản xuất, kinh doanh khi nằm trong vùng ảnh hưởng của dự án này. Đây là dự án được HĐND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư tại Công văn số 846/HĐND-KTNS, ngày 5-12-2016; Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt dự án tại Quyết định số 4515/QĐ-UBND, ngày 24-11-2017 với tổng mức đầu tư hơn 290,903 tỷ đồng, được triển khai trên địa bàn 4 xã, gồm: Thanh Kỳ, Thanh Tân (Như Thanh); Yên Mỹ (Nông Cống) và Phú Sơn (thị xã Nghi Sơn). Dự án dự kiến gồm 2 hợp phần là xây dựng và bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ ổn định cuộc sống cho 922 hộ dân với tổng diện tích bị ảnh hưởng là 273,78 ha.

Đến nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã hoàn thành hợp phần xây dựng, bàn giao đưa vào sử dụng 16 tuyến đường giao thông nông thôn, tổng chiều dài 16,152 km. Phối hợp với các địa phương thực hiện trích đo cắm mốc, kiểm kê bồi thường giải phóng mặt bằng cho 794 hộ với tổng diện tích ảnh hưởng là 294,46 ha. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ rõ những khó khăn khi triển khai thực hiện dự án. Trong đó, đơn giá bồi thường về đất, tài sản vật kiến trúc, cây cối hoa màu ở thời điểm hiện tại đã chênh lệch tăng khoảng 3 lần so với thời điểm quyết định dự án. Cùng với đó, theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tại Công văn số 3768/SKHĐT-KTNN, ngày 22-6-2023, trong giai đoạn 2023-2025 dự án được bố trí kế hoạch vốn là 125 tỷ đồng, không bảo đảm nguồn vốn để điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án theo quy định tại Điều 16 Luật Đầu tư công; không còn khả năng cân đối, bố trí nguồn vốn cho dự án. Do đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa có cơ sở để phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án. Việc chi trả tiền bồi thường chậm không những ảnh hưởng đến tâm lý, ổn định đời sống của Nhân dân, mà còn ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án, gây khó khăn cho các địa phương trong việc triển khai thực hiện các bước tiếp theo.

Tháng 8-2023, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị thảo luận phương án bồi thường giải phóng mặt bằng dự án nhằm giải quyết khó khăn, vướng mắc sớm hoàn thành các hợp phần dự án, nhất là hỗ trợ tái định cư cho 54 hộ cần phải di chuyển, bồi thường đất nông nghiệp; hỗ trợ đất không phải đất nông nghiệp và chuyển đổi nghề tạo việc làm cho người dân. Việc triển khai thực hiện dự án sẽ góp phần phát huy hiệu quả nhiệm vụ thiết kế của hồ Yên Mỹ, tăng thêm khả năng tích nước, cắt giảm lũ và tránh gây ngập lụt cho vùng hạ du hồ. Đồng thời, bảo đảm an ninh nguồn nước, chủ động trong việc cung cấp ổn định nguồn nước cho Khu Kinh tế Nghi Sơn, diện tích đất canh tác nông nghiệp và giải quyết được những bức xúc của các hộ dân nằm trong vùng dự án.

Bài và ảnh: Lê Hòa