Cơn “thủy triều” vàng tiếp tục dâng cao?

Năm 2024 đã trở thành một trong những năm đột phá nhất của vàng trong lịch sử. Trong suốt một năm, giá vàng đã tăng hơn một phần ba. Vào năm 2025, đà tăng giá tiếp tục diễn ra với nhiều kỷ lục mới được thiết lập, mà giới phân tích cho rằng là do tác động từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.

Việc giá vàng tăng nhanh thời gian gần đây đã chứng minh được sự ổn định của kim loại quý này trong cả điều kiện thuận lợi và bất ổn. Hiện nay, vàng đã trở thành một trong những tài sản trú ẩn an toàn và tăng trưởng nhanh nhất trong vòng 5 năm qua. Vậy yếu tố nào thúc đẩy giá vàng tăng trong mọi trường hợp và liệu có thể vượt mốc 3.000 USD/ounce thời gian tới?

Vàng và cuộc chiến thuế quan

Ngày 5/2, giá vàng lập kỷ lục mới, đạt 2.900 USD/ounce, lần đầu tiên trong lịch sử. Sau đó, giá vàng giảm nhẹ, nhưng vẫn duy trì ở mức cao (trong khoảng 2.850 - 2.860 USD). Nguyên nhân của đợt tăng giá này được cho là mức thuế 10% đối với tất cả hàng hóa do Mỹ áp dụng đối với Trung Quốc và các biện pháp đáp trả của Bắc Kinh. Ngay cả sự tăng giá của đồng đô la được ghi nhận trong những ngày gần đây cũng không ngăn được đà tăng giá vàng. Mặc dù thông thường, hai tài sản này di chuyển theo hướng ngược nhau hoặc ít nhất là không đồng bộ.

Nhìn chung, giá vàng kể từ đầu năm 2025 đã tăng gần 10%. Đây là tốc độ tăng trưởng rất nhanh hiếm có trong lịch sử. Những bước nhảy vọt trong một thời gian ngắn như vậy chỉ được ghi nhận vào năm 2011, năm 2020 trong bối cảnh đại dịch và vào mùa Xuân năm 2024. Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng giá vàng kể từ đầu năm 2025 là do lo ngại về nguy cơ lạm phát quay trở lại. Các ngân hàng trung ương trên thế giới đang tập trung vào việc hạ lãi xuất và sự quay trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump, với những lo ngại không chỉ liên quan đến thuế quan thương mại, mà còn liên quan đến các kế hoạch mà chính quyền Trump sẽ triển khai, bao gồm cả việc giảm thuế và giảm thâm hụt ngân sách.

Trong những tuần gần đây, sự xuất hiện của DeepSeek, một “cơn sóng” công nghệ từ Trung Quốc và gây tiếng vang lớn trên thị trường Mỹ, cũng được xem là một yếu tố tác động đến giá vàng. Do chi phí sản xuất rẻ hơn so với các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của Mỹ, DeepSeek đã gây ra tác động rất lớn đối với thị trường chứng khoán công nghệ Mỹ. Một đợt bán tháo lớn các cổ phiếu liên quan đã bắt đầu, từ Apple đến Nvidia. Trong tình huống này, các nhà đầu tư ưu tiên một “nơi trú ẩn an toàn” đáng tin cậy, đó chính là vàng.

Theo Lyudmila Rokotyanskaya, chuyên gia về thị trường chứng khoán tại BCS World of Investments, đà tăng trưởng giá vàng hiện tại có liên quan phần lớn đến các chính sách của Tổng thống Donald Trump. “Việc áp dụng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác là một yếu tố gây lạm phát đối với Mỹ. Và vàng đóng vai trò là biện pháp bảo vệ chính chống lại lạm phát của đồng đô la. Các yếu tố khác bao gồm hoạt động mua hàng của ngân hàng trung ương. Tuy nhiên dữ liệu về hoạt động của các ngân hàng trung ương thường có độ trễ khá dài, do đó sẽ không thể đánh giá vai trò của họ trong việc tăng giá vàng hiện nay”, chuyên gia Lyudmila Rokotyanskaya nhấn mạnh.

Vàng hiện đang có xu hướng biến động ngược lại so với tiền điện tử. Ví dụ, Bitcoin đã mất gần 7% trong một tuần qua. Nhìn chung, điều này một lần nữa chứng minh rằng, Bitcoin hay tiền điện tử vẫn chưa thể thay thế vàng, mặc dù một số đặc tính của hai loại tài sản này khá tương đồng.

Yếu tố thúc đẩy giá vàng tăng và dự báo thời gian tới

Nếu phân tích sự thay đổi của giá vàng trong 5 năm qua, xu hướng tăng là rất đáng chú ý. Kể từ khi đại dịch Covid-19 bắt đầu, giá vàng đã tăng hơn 80%, với mức tăng trưởng mạnh nhất được ghi nhận vào năm 2020 (trong bối cảnh thế giới hoảng loạn về virus corona và kỳ vọng về một đợt bơm tiền khổng lồ vào nền kinh tế toàn cầu thông qua chính sách tiền tệ và tài khóa), cũng như trong năm 2024-2025, khi động lực chính là kỳ vọng về việc các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất.

Giai đoạn năm 2022-2023, việc các ngân hàng trung ương tăng mạnh lãi suất do lạm phát tăng cao đã không khiến giá vàng giảm đáng kể. Điều này cho thấy biên độ an toàn khá cao của vàng, tăng trưởng trong điều kiện thuận lợi và ổn định dù trong điều kiện bất lợi. Cũng không thể bỏ qua những yếu tố địa chính trị, vốn liên tục biến động kể từ đầu những năm 2020. Đó là chiến tranh, dịch bệnh và nghi ngờ về vai trò của đồng đô la do chiến tranh thương mại và tác động từ các biện pháp trừng phạt.

Trong bối cảnh rộng hơn, vàng đang trong giai đoạn tăng trưởng dài hạn. Trong nửa đầu những năm 2000, một ounce troy chỉ có giá 250 - 300 USD. Nếu nhìn xa hơn, so với những năm 1980, vàng khi đó gần như mất hết ý nghĩa như một tài sản chính để tiết kiệm và chỉ được dùng để làm đồ trang sức và kim loại công nghiệp.

Các ngân hàng trung ương đóng vai trò quan trọng khi mua khối lượng vàng kỷ lục vào năm 2023. Trong bối cảnh lệnh trừng phạt và tình hình bất ổn chung của nền kinh tế toàn cầu, Trung Quốc, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng tăng kho dự trữ vàng của mình, thậm chí bỏ qua thực tế là giá mua vào hiện đang rất cao.

Ngoài ra, còn một yếu tố tác động đến giá vàng nữa là sản xuất. Sản lượng của hầu hết các loại khoáng sản đều tăng lên theo từng năm. Theo quy luật, tình trạng suy giảm hoặc trì trệ dài hạn trên thị trường hàng hóa không xảy ra thường xuyên. Song tình hình của vàng có phần khác biệt. Kỷ lục sản xuất được thiết lập vào năm 2018. Nhìn chung, với tốc độ khai thác công nghiệp hiện tại, lượng vàng trong lòng đất (khoảng 57 nghìn tấn) thậm chí còn không đủ để khai thác trong vòng 20 năm tới. Có hoạt động tái chế, nhưng không thể đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Người ta chỉ có thể hy vọng phát hiện ra những mỏ mới, nhưng trong những năm gần đây không có phát hiện lớn nào được tìm thấy. Việc khai thác vàng từ nước biển là một công việc khó khăn và hiện tại không có cách nào hiệu quả về chi phí khi khai thác vàng từ đại dương để kiếm lợi nhuận.

Theo Ivan Efanov, một nhà phân tích tại Tsifra Broker, nhận định rằng giá vàng sẽ tiếp tục tăng vào năm 2025 và vượt mốc 3.000 USD/ounce. Nguyên nhân chủ yếu là do những tác động từ căng thẳng địa chính trị và chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. “Các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục mua vàng, bổ sung vào dự trữ của quốc gia họ. Và người Trung Quốc, Ấn Độ sẽ không thay đổi truyền thống dân tộc của họ và tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của thị tường trang sức vàng, vốn chiếm hơn 40% tổng doanh số. Đối với thị trường Nga, việc đồng rúp liên tục mất giá so với đồng đô la càng khiến các nhà đầu tư Nga xem vàng là một tài sản đặc biệt có giá trị, có khả năng bảo vệ trước sự suy yếu của đồng rúp và tình trạng lạm phát phi mã”, nhà phân tích Ivan Efanov khẳng định.

Hùng Anh (CTV)