Nhiều khó khăn trong quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản

Trước những diễn biến khó lường của vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) và tác hại đối với sức khỏe Nhân dân, thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thực hiện nhiều giải pháp để quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản nhằm nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh cho nông sản và bảo đảm quyền lợi cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, quản lý chất lượng nông sản là công tác khó, đòi hỏi sự vào cuộc của các ngành chức năng, địa phương và người sản xuất.

Đoàn kiểm tra liên ngành thu giữ thực phẩm không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn TP Thanh Hóa.

Bà Lê Thị Huyền Thu, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản Thanh Hóa, cho biết: Bám sát Nghị quyết 04-NQ/TU ngày 18-8-2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác vệ sinh ATTP đến năm 2020, trên địa bàn tỉnh đã thực hiện khá tốt việc quản lý chất lượng nông lâm, thủy sản, không để xảy ra sự vụ, vấn đề lớn liên quan tới ATTP, chất lượng nông sản. Có được kết quả này là nhờ sự vào cuộc quyết liệt của các ngành chức năng, các địa phương và sự chủ động của người sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, do bị chi phối bởi nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, nên công tác này vẫn đang gặp phải không ít khó khăn trong quá trình thực hiện.

Thanh Hóa có địa bàn sản xuất rộng, số lượng của các cơ sở sơ chế, chế biến và kinh doanh các mặt hàng nông sản trên địa bàn tỉnh lớn, trong khi lực lượng thực hiện mỏng, khiến cho công tác quản lý, kiểm soát chất lượng nông sản hạn chế. Hàng năm các sở, ngành có liên quan chỉ thực hiện được khoảng 20 cuộc thanh, kiểm tra liên ngành, chuyên ngành tại gần 150 đơn vị. Vì vậy việc phát hiện, theo dõi những cơ sở vi phạm trong việc sản xuất, chế biến, kinh doanh các loại nông sản còn nhiều khó khăn. Theo khảo sát đánh giá và phân tích thực tế của Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản tỉnh, các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông sản trên địa bàn tỉnh đều nhỏ lẻ, chưa áp dụng các quy trình, quy chuẩn kỹ thuật tiên tiến vào quá trình sản xuất, kinh doanh. Ý thức chấp hành pháp luật về quản lý chất lượng ATTP và trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh thực phẩm đối với cộng đồng còn chưa cao. Đặc biệt, tập quán ăn uống, trình độ dân trí, thu nhập thấp nên vẫn còn tình trạng người tiêu dùng sử dụng thực phẩm giá rẻ, không bảo đảm ATTP còn khá phổ biến. Cùng với đó là thói quen lạm dụng sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thuốc kích thích sinh trưởng trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Trong chế biến, việc sử dụng phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến không đúng quy trình, quy định còn khá phổ biến, chưa định danh được các chất độc hại không rõ nguồn gốc tồn dư trong thực phẩm...

Để khắc phục những nguyên nhân trên đòi hỏi cần phải xây dựng được những vùng sản xuất tập trung theo các tiêu chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP... Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Xuân Thiên, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Đông Tiến (Đông Sơn): Việc sản xuất an toàn theo vùng quy hoạch là một vấn đề khó. Bởi, cho đến nay, việc quy hoạch vùng sản xuất thực phẩm an toàn trên địa bàn tỉnh chưa gắn với thị trường tiêu thụ, chưa xây dựng được thương hiệu của sản phẩm, nên thực phẩm an toàn chưa tạo được niềm tin cho người tiêu dùng, giá thành cao khó cạnh tranh với thực phẩm thông thường nên các cơ sở, chủ thể sản xuất chưa đủ tiềm lực, động lực để phát triển theo tiêu chuẩn an toàn.

Mỗi năm tỉnh Thanh Hóa có khả năng cung cấp cho thị trường hơn 1,55 triệu tấn lương thực, 650 nghìn tấn rau quả, 390 nghìn tấn trái cây, hơn 200 nghìn tấn thịt gia súc, gia cầm, 300 triệu quả trứng gia cầm, hơn 15,3 nghìn tấn tôm... Do đó, việc quản lý tốt chất lượng nông, lâm sản và thủy sản sẽ góp phần nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ sức khỏe người sản xuất, người tiêu dùng... Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2 tháng đầu năm 2023, lực lượng chức năng của ngành đã thành lập 1 đoàn kiểm tra tại 14 cơ sở sản xuất, kinh doanh các sản phẩm nông, lâm, thủy sản. Qua đó, phát hiện 3 cơ sở có hành vi vi phạm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Đoàn đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 3 cơ sở, nộp ngân sách Nhà nước 24 triệu đồng. Điều này cho thấy bên cạnh các cơ sở chú trọng bảo đảm các tiêu chí trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn thì ý thức của chủ một số cơ sở sản xuất, chế biến nông sản chưa cao.

Hiện nay, để đạt kết quả tốt trong công tác quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản, cùng với việc nghiên cứu, tham mưu đề xuất UBND tỉnh từng bước kiện toàn hệ thống quản lý chất lượng, ATTP nông, lâm, thủy sản từ cấp tỉnh đến cấp xã, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã và đang hỗ trợ các địa phương xây dựng các mô hình chuỗi cung cấp thực phẩm an toàn bền vững gắn với vùng quy hoạch tập trung, kết hợp xúc tiến hỗ trợ tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm thực phẩm an toàn; hỗ trợ xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm thực phẩm nông sản đặc sản của tỉnh.

Bài và ảnh: Lê Thanh