Quy trách nhiệm của người đứng đầu trong quản lý khoáng sản

Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu; thường xuyên kiểm tra, giám sát trên thực địa; huy động các tầng lớp Nhân dân tham gia tố giác các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về khoáng sản... là những giải pháp được huyện Hà Trung tổ chức thực hiện có hiệu quả. Qua đó đã góp phần tăng cường trật tự, kỷ cương, đảm bảo thực thi pháp luật về khoáng sản trên địa bàn.

Công nhân HTX công nghiệp Đông Đình (xã Hà Tân) chấp hành quy định về an toàn vệ sinh lao động trong sản xuất, chế biến khoáng sản.

Nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn huyện Hà Trung được đánh giá là khá đa dạng và phong phú, với các loại đá vôi, đá spilit (đá xanh), đất sét và đá vôi nguyên liệu sản xuất xi măng; đất sét làm gạch tuynel; đá silic làm nguyên liệu phụ gia xi măng; đất làm vật liệu san lấp... Theo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, trên địa bàn hiện có 39 mỏ khoáng sản có giấy phép khai thác còn hiệu lực. Trong đó có 18 mỏ đá vôi, 11 mỏ đá xanh, 5 mỏ đất làm vật liệu xây dựng... Việc khai thác các mỏ khoáng sản đã góp phần đáp ứng nhu cầu nguyên vật liệu phục vụ xây dựng các công trình, dự án và sản xuất ở các nhà máy xi măng trong, ngoài khu vực. Trong hoạt động, đa phần các chủ doanh nghiệp đã thực hiện đầy đủ thủ tục, hồ sơ, đầu tư máy móc công nghệ, chấp hành các quy định về khai thác, chế biến khoáng sản. Tuy nhiên trên địa bàn vẫn còn xảy ra tình trạng doanh nghiệp khai thác vượt mốc giới được cấp, khai thác không đúng với phương án, thiết kế mỏ được duyệt, chưa áp dụng triệt để các biện pháp bảo vệ môi trường...

Nhằm chủ động chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế, tiếp tục nâng cao hiệu quả, hiệu lực thực thi pháp luật về khoáng sản trên địa bàn, tháng 5-2022, Ban Thường vụ Huyện ủy Hà Trung đã ban hành chỉ thị về tăng cường công tác quản lý tài nguyên khoáng sản. Chỉ thị xác định công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản và hoạt động khoáng sản trên địa bàn huyện là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, liên tục. Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy đảng, các phòng, ban, cơ quan chức năng cấp huyện và UBND cấp xã, thị trấn trong việc ngăn chặn tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, không phép. Đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động khoáng sản, nhất là các hành vi không tuân thủ thiết kế mỏ, không lắp đặt camera giám sát, trạm cân; các hành vi gian lận, khai báo sản lượng khoáng sản khai thác không đúng thực tế; khai thác gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; vận chuyển và kinh doanh khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp...

Thực hiện chỉ thị của Ban Thường vụ Huyện ủy, thời gian qua, các cấp chính quyền huyện Hà Trung đã triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản. Trong đó, ngoài phối hợp với các sở, ngành của tỉnh, UBND huyện Hà Trung đã thành lập các đoàn kiểm tra hồ sơ và thực tế hoạt động khai thác mỏ đối với nhiều doanh nghiệp. Nội dung kiểm tra tập trung vào công tác bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ; việc chấp hành khai thác theo phương án, thiết kế, phạm vi mốc giới được phê duyệt, cấp phép; việc kê khai, niêm yết và bán theo giá niêm yết vật liệu xây dựng tại mỏ; công tác đảm bảo an toàn vệ sinh lao động... Qua kiểm tra, UBND huyện Hà Trung đã phát hiện và lập biên bản xử lý vi phạm hành chính đối với nhiều tổ chức, cá nhân với hành vi khai thác khoáng sản trái phép, khai thác khoáng sản ngoài phạm vi mốc giới...

Theo ông Đỗ Ngọc Oai, Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hà Trung, năm 2022, UBND huyện đã tổ chức kiểm tra, phát hiện vi phạm và xử lý hành chính 3 doanh nghiệp khai thác khoáng sản với các hành vi khai thác ngoài phạm vi cấp phép mỏ và khai thác quá độ sâu cho phép. Chủ tịch UBND huyện đã ban hành quyết định xử phạt hành chính các doanh nghiệp này với số tiền gần 100 triệu đồng. Từ đầu năm 2023 đến nay, UBND huyện tiến hành kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản tại 5 mỏ đá ở xã Hà Tân, việc kiểm tra vẫn đang được hoàn thiện. UBND huyện Hà Trung sẽ xử lý nghiêm đối với các doanh nghiệp vi phạm quy định của pháp luật.

Bên cạnh công tác kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản đối với các mỏ đã được cấp phép, UBND huyện Hà Trung đã chủ động xây dựng kế hoạch bảo vệ khoáng sản chưa được cấp phép. Trong đó chú trọng tuyên truyền các quy định của pháp luật có liên quan; thực hiện công khai thông tin về diện tích, tọa độ mỏ khoáng sản đã được cấp phép khai thác và chưa được cấp phép; thông tin về khu vực cấm, khu vực tạm thời cấm, khu vực hạn chế hoạt động khoáng sản cho cán bộ, Nhân dân biết và giám sát. Đồng thời yêu cầu các xã, thị trấn công khai số điện thoại đường dây nóng để Nhân dân tham gia tố giác hành vi khai thác khoáng sản trái với quy định của Nhà nước.

Với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ, có hiệu quả của các cấp ủy đảng, chính quyền và cơ quan chức năng, công tác thực thi pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản ở huyện Hà Trung đã đi vào nền nếp; hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước được nâng cao. Song trong thực tiễn, huyện Hà Trung đã gặp không ít khó khăn do đội ngũ cán bộ tham gia công tác quản lý còn mỏng và chất lượng chưa đồng đều. Hầu hết cán bộ, công chức địa chính - xây dựng ở cấp xã hoạt động kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ và thiếu cán bộ có chuyên môn về mỏ, địa chất. Trong khi việc kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản ở cấp huyện lại thiếu rất nhiều máy móc, trang thiết bị. Ví như, việc đo đạc hiện trạng mỏ, phạm vi khai thác mỏ, huyện Hà Trung phải hợp đồng với Đoàn Mỏ - Địa chất Thanh Hóa để tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó, tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, nhỏ lẻ vẫn còn diễn ra lén lút, rất khó phát hiện, bắt quả tang...

Bài và ảnh: Đồng Thành