Quản lý dân cư tại các khu nhà chung cư vẫn còn nhiều bất cập

Những năm gần đây, cùng với xu hướng tăng về dân số, nhà ở, trên địa bàn tỉnh hình thành khá nhiều khu nhà chung cư (NCC) với quy mô, số lượng dân cư lớn. Bên cạnh những lợi ích hiện hữu, như: Giải quyết nhu cầu về nhà ở cho người dân, kiến tạo cảnh quan, mang đến diện mạo mới hiện đại, văn minh cho các khu đô thị thì việc quản lý dân cư vẫn còn bỏ ngỏ, tại nhiều nơi còn nảy sinh những bất cập, gây bức xúc cho người dân.

Dự án Tổ hợp chung cư cao tầng Xuân Mai Thanh Hóa - Xuân Mai Tower của Công ty TNHH MTV Xuân Mai Thanh Hóa đã đưa vào sử dụng và từng bước phối hợp với UBND phường Đông Hải (TP Thanh Hóa) để quản lý dân cư.

Căn hộ chung cư đang là một trong những lựa chọn của người dân có thu nhập thấp và trung bình, những người trẻ lập nghiệp, do có mức giá vừa phải. Bên cạnh đó, các dự án NCC đã được quy hoạch và xây dựng đa phần có vị trí ở trung tâm thành phố, thuận lợi trong kết nối giao thông và đáp ứng được nhu cầu về tiện ích xã hội, như: Gần trường học, chợ, trung tâm thương mại, siêu thị... Do đó, ngày càng nhiều người dân có xu hướng quan tâm, tìm hiểu và sở hữu những căn hộ này. Tuy nhiên, hiện việc nắm bắt và quản lý số nhân khẩu ở các NCC khá khó khăn. Bởi, các NCC thường có nhiều căn hộ. Trong đó, những căn hộ chính chủ sinh sống chiếm đại đa số, nhưng do việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ chung cư thời gian qua khá chậm, nên tình trạng “người ở một nơi - hộ khẩu một nẻo” diễn ra khá phổ biến. Không chỉ vậy, số lượng căn hộ cho thuê cũng không ít. Mặc dù theo quy định của pháp luật, cư dân chuyển đến sinh sống trong vòng 1 tháng, phải khai báo tạm trú, tạm vắng tại địa phương nhưng nhiều người dân, nhất là người nước ngoài sinh sống ở các tòa NCC vẫn chưa có ý thức trong vấn đề này. Hơn nữa, ở một số dự án NCC, chủ đầu tư vẫn chưa phối hợp và thống nhất được với người dân về vấn đề thành lập ban quản trị (BQT), nên công tác kết nối với chính quyền địa phương trong việc quản lý dân cư gặp khó khăn.

Gia đình anh Ngô Ngọc Giang chuyển về sinh sống tại căn hộ tầng 11 Chung cư AT Home, thuộc dự án khu nhà ở xã hội kết hợp trường mầm non tư thục tại Khu đô thị Đông Hương của Công ty TNHH Đầu tư phát triển đô thị A&T Việt Nam (phường Đông Hải) đã được hơn 6 tháng, song khi được hỏi về thủ tục đăng ký tạm trú, tạm vắng, anh cho biết: Căn hộ đang ở là do gia đình thuê lại. Mọi thủ tục về thuê, bàn giao nhà chỉ giao dịch với chủ căn hộ. Nên gia đình cũng chưa thực hiện kê khai tạm trú, tạm vắng với Công an phường sở tại. Không chỉ riêng gia đình anh Giang, tại khu NCC AT Home, mặc dù đã lấp đầy khoảng 70% số căn hộ song theo thống kê của Công an phường Đông Hải, tính đến tháng 4-2021, có 439 nhân khẩu đăng ký tạm trú, 84 khẩu đăng ký thường trú và 8 người nước ngoài đăng ký lưu trú.

Cũng tại phường Đông Hải, Dự án Tổ hợp chung cư cao tầng Xuân Mai Thanh Hóa - Xuân Mai Tower của Công ty TNHH MTV Xuân Mai Thanh Hóa có quy mô 989 căn hộ đã và đang là lựa chọn của nhiều khách hàng. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có khoảng 700 căn hộ có dân cư chuyển về sinh sống. Mặc dù được chính quyền và Công an phường Đông Hải tạo điều kiện về đăng ký nhân khẩu, song mới có 975 khẩu đăng ký tạm trú, 135 khẩu đăng ký thường trú và 51 người nước ngoài đăng ký lưu trú. Trưởng Công an phường Đông Hải - Nguyễn Văn Sử, cho biết: Trên địa bàn phường hiện có 2 dự án khu NCC đã đi vào sử dụng là khu nhà ở xã hội kết hợp trường mầm non tư thục tại Khu đô thị Đông Hương và Dự án Tổ hợp chung cư cao tầng Xuân Mai Thanh Hóa - Xuân Mai Tower. Đối với các khu NCC, để quản lý về vấn đề an ninh, hộ khẩu, nhân khẩu, vệ sinh dịch bệnh... UBND phường Đông Hải và công an phường đã hỗ trợ tối đa đối với các dự án. Trong đó, với mỗi khu NCC, công an phường cử cán bộ phụ trách địa bàn tổ chức đăng ký khai báo tại sảnh các tòa nhà trong 2 ngày và có thông báo hướng dẫn đăng ký với các hộ chưa tham gia làm tập trung. Tuy nhiên, tỷ lệ đăng ký tạm trú, tạm vắng tại các khu NCC so với tỷ lệ người dân chuyển đến sinh sống thực tế là chưa cao. Nguyên nhân chính là do các khu NCC chưa thành lập được BQT do người dân bầu ra nên việc triển khai các chủ trương, chính sách chưa đạt hiệu quả cao. Mặt khác, một phần là do ý thức chấp hành việc thông báo lưu trú của người dân chưa cao... Do đó gây nhiều khó khăn, cản trở cho công an phường trong việc quản lý nhân khẩu. Đồng thời, bản thân người dân cũng bị thiệt thòi khi tiếp cận với các chính sách an sinh xã hội mà địa phương triển khai.

Theo số liệu từ Sở Xây dựng, từ năm 2015 đến nay, tỉnh ta có 28 dự án xây dựng khu NCC được chấp thuận chủ trương đầu tư; trong đó, có 8 dự án nhà ở thương mại và 20 dự án nhà ở xã hội. Ngoài ra, về phát triển nhà ở cho công nhân, có 5 dự án đã hoàn thành đi vào sử dụng, 2 dự án đang triển khai. Cùng với phát triển nhà đất, các dự án khu NCC cao tầng đã nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người toàn tỉnh lên 24,1m2/người. Trong chương trình phát triển nhà ở tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3279/QĐ-UBND ngày 29-8-2016, dự báo nhu cầu về nhà ở của người dân, nhất là các nhóm đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh tương đối lớn. Do đó, bên cạnh những dự án khu NCC đã được triển khai đầu tư xây dựng; tỉnh ta còn dự kiến tiếp tục đầu tư thêm 197 dự án nhà ở thương mại tại TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn, thị xã Bỉm Sơn và huyện Nga Sơn. Trong giai đoạn 2020-2025, dự kiến hoàn thành 3.050.014m2 tương ứng khoảng 8.567 căn nhà ở riêng biệt và hơn 2.100 lô đất nền.

Việc phát triển các khu NCC chính là xu hướng phát triển chung của xã hội nhằm kiến tạo kiến trúc đô thị mới văn minh hiện đại, đáp ứng nhu cầu của người dân. Song áp lực về quản lý nhân khẩu nhằm bảo đảm an ninh trật tự, bảo đảm quyền lợi về pháp luật, an sinh xã hội cho người dân lên các cấp chính quyền là tương đối lớn. Theo Luật Nhà ở năm 2014, các NCC có từ 20 căn hộ trở lên phải thành lập BQT để quản lý, vận hành; đồng thời, phối hợp với chính quyền địa phương, tổ dân phố trong việc quản lý dân cư, giữ gìn an ninh trật tự...

Do đó, để việc quản lý dân cư ở các NCC đi vào nền nếp, giúp các cư dân sinh sống tại đây được thụ hưởng đầy đủ những quyền lợi thiết yếu, các chủ đầu tư cần chủ động thống nhất với người dân về việc thành lập BQT nhằm tạo sự kết nối giữa chính quyền địa phương với cư dân sinh sống. Chính quyền địa phương chủ động phối hợp với các đơn vị có liên quan để thường xuyên rà soát số hộ, số nhân khẩu sinh sống tại các NCC nhằm xây dựng phương án quản lý phù hợp. Mặt khác, cư dân của NCC cũng cần có trách nhiệm hơn trong việc đăng ký tạm trú, tạm vắng và thực hiện chuyển hộ khẩu thường trú theo đúng quy định.

Bài và ảnh: Thanh Hòa