Nhân rộng các giống lúa chất lượng cao

Nhằm nâng cao năng suất, chất lượng lúa vụ xuân, ngành nông nghiệp đã tích cực, chủ động phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất lúa giống và các địa phương trên địa bàn tỉnh tổ chức thực hiện các mô hình trồng khảo nghiệm giống lúa mới. Từ đó, lựa chọn giống phù hợp đưa vào canh tác, góp phần xây dựng và nhân rộng các vùng trồng lúa chất lượng cao.

Diện tích sản xuất lúa giống chất lượng cao tại xã Định Tiến (Yên Định).

Vụ xuân 2022, HTX dịch vụ nông nghiệp Thiệu Phúc, xã Thiệu Phúc (Thiệu Hóa) đã trồng khảo nghiệm thành công lúa giống chất lượng cao J02 và Q5. Nhận thấy đây là 2 giống lúa có năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao, nên vụ xuân năm nay HTX đã mở rộng diện tích sản xuất lên 20 ha.

Chia sẻ về hiệu quả mang lại của 2 giống lúa chất lượng cao này, giám đốc HTX Nguyễn Văn Tỉnh, cho biết: Đối với J02, đây là giống lúa thuần có nguồn gốc từ Nhật Bản, là một trong 10 bộ giống có chất lượng tốt nhất hiện nay. Giống lúa này có nhiều ưu điểm nổi trội như cứng cây, đẻ nhánh khỏe, chịu rét, có khả năng chống chịu sâu bệnh, chống đổ và kháng bạc lá tốt... Ngoài ra, khi thu hoạch, hạt bầu, ít rụng, tỷ lệ hạt chắc cao, hạt gạo to, cơm mềm, dẻo, vị đậm nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Còn đối với giống Q5 thì có ưu điểm như phiến lá cứng, gọn khóm, khả năng đẻ nhánh khá, cứng cây... Trước mỗi vụ sản xuất, HTX đã tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP; cùng với đó, cung cấp lúa giống và dịch vụ nông nghiệp, tăng cường kiểm tra đồng ruộng để dự tính, dự báo tình hình sâu bệnh mới phát sinh khuyến cáo bà con nông dân xử lý kịp thời.

Tại cánh đồng sản xuất thôn 2, ông Đỗ Tiến Lực đang chăm sóc lúa, cho biết: "Sau 2 vụ sản xuất thử nghiệm, tôi đã có nhiều kinh nghiệm trong gieo trồng, chăm sóc giống lúa chất lượng cao J02 và Q5. Tuy sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình canh tác theo nguyên tắc “4 đúng” nhưng lại mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp 1,3 lần so với các giống lúa cũ. Đồng thời, sản phẩm gạo hạt to, thơm, dẻo nên cũng thuận lợi hơn trong việc thu hút doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm”.

Vụ xuân 2023, tỉnh Thanh Hóa gieo cấy 113.000 ha lúa. Theo đó, hầu hết các địa phương trên địa bàn tỉnh đã chú trọng đưa vào sản xuất các giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng thích ứng và chống chịu rộng để đưa vào gieo trồng như: Thái Xuyên 111, VT 404, Thụy Hương 308, Long Hương 8117, Quốc Tế 1, Phúc Thái 168, Q5, Lam Sơn 8, J02, TBJ03, ĐD 2, Lộc Trời 183, CNC11, BQ, Bắc Thịnh, TBR225, Thiên Ưu 8, Nếp 87, N97, Nếp Thơm 86... Tại các huyện miền núi như Như Thanh, Thạch Thành, Cẩm Thủy, Bá Thước... cũng đã đưa các giống lúa chất lượng cao vào gieo trồng, hình thành vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn với năng suất trung bình cao hơn khoảng 20% so với những diện tích lúa được sản xuất theo phương thức truyền thống.

Để người dân tin tưởng và mạnh dạn thay thế các giống lúa cũ, các địa phương đã chú trọng công tác tuyên truyền và xây dựng nhiều mô hình sử dụng giống mới chất lượng. Đồng thời, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật gieo trồng và chăm sóc cho người dân. Hiện nay, bên cạnh việc gieo trồng các giống lúa chất lượng cao, người dân ở một số địa phương đã sản xuất các giống lúa mới để chủ động nguồn giống tại chỗ, hình thành các vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn.

Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp và điện năng Định Tiến, xã Định Tiến (Yên Định) Nguyễn Văn Quý, cho biết: Xã Định Tiến có khoảng 120 ha liên kết sản xuất lúa giống. Thực tế cho thấy, trên cùng một diện tích canh tác, lúa lai F1 có năng suất cao gấp 3 lần so với lúa thương phẩm. Tham gia vào sản xuất lúa giống, 35 hộ dân đã có điều kiện tiếp cận khoa học - kỹ thuật mới trên đồng ruộng, yên tâm về đầu ra, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, hạn chế rủi ro.

Có thể nói, việc nhân rộng diện tích sản xuất các giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao trong vụ xuân đã góp phần thay đổi tập quán canh tác, nâng cao trình độ canh tác cho người dân. Tuy nhiên, bên cạnh việc gieo trồng, người dân cũng cần chú trọng thực hiện các biện pháp thâm canh, áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất, sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật ít độc hại, sinh học... theo nguyên tắc “4 đúng”. Tại các địa phương, trên những vùng sản xuất lúa chất lượng cao ưu tiên xây dựng nâng cấp hệ thống giao thông, kênh mương nội đồng... bảo đảm yêu cầu tưới, tiêu khoa học tạo điều kiện thuận lợi thu hút doanh nghiệp liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩn cho người dân.

Bài và ảnh: Lê Ngọc