Vững đà tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh: Bài 5 - Xuất khẩu hàng hóa “về đích” sớm

Những tháng đầu năm 2021, tình hình dịch bệnh COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, hoạt động thương mại và đầu tư thế giới suy giảm, các nước nhập khẩu hàng hóa ngày càng siết chặt hàng rào phi thuế quan; hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các sở, ban, ngành và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp (DN), hoạt động xuất khẩu hàng hóa của tỉnh tiếp tục nối dài mạch tăng trưởng và hoàn thành kế hoạch trước thời hạn, trở thành điểm nhấn trong bức tranh kinh tế - xã hội.

Công nhân Công ty TNHH KCT Hồng Phát đang sản xuất hàng xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Ảnh: Lê Hòa

Theo đánh giá của Sở Công Thương, bước vào năm 2021, bên cạnh những ảnh hưởng do dịch bệnh COVID-19, các DN xuất khẩu trên địa bàn tỉnh còn gặp khó trước tình trạng thiếu container và cước tàu vận tải biển tăng giá, khiến việc xuất khẩu hàng hóa bị gián đoạn. Đến quý III-2021, đợt dịch bệnh COVID-19 thứ 4 bùng phát đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất của các DN. Một số địa phương số có lượng DN tham gia xuất khẩu hàng hóa lớn, như: TP Thanh Hóa, thị xã Nghi Sơn và các huyện Nông Cống, Nga Sơn, Hậu Lộc đã xuất hiện những ca F0 trong cộng đồng, buộc phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 15, 16 của Thủ tướng Chính phủ để phòng, chống dịch bệnh. Trước tình hình đó, các DN, đơn vị thực hiện sản xuất hàng hóa xuất khẩu của tỉnh đã xây dựng kế hoạch sản xuất linh hoạt để thích ứng với quy định phòng, chống dịch bệnh. Đồng thời, mở rộng tìm kiếm đối tác, bạn hàng trong cả chiều cung ứng nguồn nguyên liệu đầu vào lẫn hướng đầu ra cho sản phẩm nên toàn tỉnh có 139 DN tham gia xuất khẩu, với 55 chủng loại hàng hóa. Một số thị trường có kim ngạch xuất khẩu cao trong 9 tháng, như: Mỹ 605 triệu USD, Nhật Bản 255,6 triệu USD, Hồng Kong (Trung Quốc) đạt 168,5 triệu USD, Trung Quốc 132,9 triệu USD, Hàn Quốc 122,6 triệu USD... Không chỉ giữ vững đà tăng trưởng, lĩnh vực xuất khẩu còn xác lập kỳ tích mới; 9 tháng năm 2021, Thanh Hóa là tỉnh có giá trị xuất khẩu hàng hóa dẫn đầu 5 tỉnh Bắc Trung bộ. Theo đó, giá trị xuất khẩu hàng hóa toàn tỉnh đạt 4,02 tỷ USD, tăng 53,2% so với cùng kỳ và đạt hơn 101% kế hoạch năm. Cùng với đó, là sự đánh dấu về mức tăng trưởng vượt bậc của nhiều mặt hàng, như: xi măng tăng 58%, hàng may mặc tăng 54,6%, giày dép các loại tăng 40,8%, thuốc lá bao tăng 39,7%, chả cá surimi tăng 23,9%... Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp.

Để bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh, giữ ổn định những chuỗi cung ứng hàng hóa xuất khẩu, cộng đồng DN trên địa bàn tỉnh đã thực hiện nghiêm những hướng dẫn, quy định của Trung ương, tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan về phòng, chống dịch bệnh COVID-19. Trong đó, có hàng chục DN tại Khu Kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp của tỉnh thực hiện phương châm “1 cung đường 2 điểm đến” - tức là tổ chức đưa đón người lao động từ nơi ở đến nơi làm việc và ngược lại, khuyên người lao động không tiếp xúc, đi nhiều nơi. Bên cạnh đó, cũng có nhiều DN thực hiện phương châm “3 tại chỗ”, gồm: tổ chức lưu trú, làm việc và ăn uống tại công ty.

Tại Công ty TNHH 888, xã Quảng Hợp (Quảng Xương), trực thuộc Tổng Công ty May 10, mặc dù tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, song 1.100 lao động của công ty vẫn đều đặn tăng ca trung bình 1 giờ/ngày để hoàn thiện các đơn hàng quần áo xuất khẩu đi thị trường Mỹ và các nước châu Âu. Ông Dương Văn Lâm, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH 888, cho biết: Dịch bệnh COVID-19 gây ảnh hưởng đến chuỗi sản xuất, lưu thông, cung ứng hàng hóa trên thị trường buộc công ty phải linh hoạt hơn trong sản xuất, kinh doanh. Trong đó, quán triệt nghiêm việc phòng dịch trong quá trình người lao động làm việc tại nhà máy, quyết tâm không để dịch bệnh làm đứt gãy hoạt động sản xuất. Công ty đã xây dựng một trang khai báo y tế điện tử riêng. Ngoài việc sát khuẩn, đo thân nhiệt mỗi khi vào ca làm, công ty còn tổ chức test nhanh COVID-19 định kỳ cho 100% người lao động. Nhờ đó, công ty được các đối tác đánh giá cao về tiêu chí an toàn lao động, số lượng đơn hàng trong quý III-2021, tăng 25% so với cùng kỳ. Nhờ đó, doanh thu 9 tháng năm 2021 đạt hơn 4,1 triệu USD, tăng 10% so với năm 2020.

Cùng với việc ổn định sản xuất ở những mặt hàng xuất khẩu truyền thống, những tháng đầu năm, tỉnh đã ghi nhận sự linh hoạt, sáng tạo của nhiều DN trong tìm kiếm đối tác, chuyển đổi mặt hàng xuất khẩu để phù hợp với xu hướng, nhu cầu của thị trường. Đồng thời, bảo đảm được mục tiêu, kế hoạch đề ra. Xác định bối cảnh dịch bệnh tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất truyền thống và nắm bắt nhu cầu thị trường, Công ty TNHH KCT Hồng Phát, Khu Công nghiệp Đình Hương – Tây Bắc Ga, TP Thanh Hóa đã linh hoạt chuyển đổi hoàn toàn từ mặt hàng thép kết cấu sang sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng đồ gia dụng, đáp ứng nhu cầu của thị trường Hàn Quốc và Nhật Bản. Với lượng đơn hàng lớn, dài hạn, nên nửa đầu năm 2021, đơn vị đã tập trung máy móc, nhân lực, mở rộng các nhà máy vệ tinh và đầu tư thêm trang thiết bị để bảo đảm sản xuất, tiến độ giao hàng cho đối tác. Ông Đỗ Mạnh Hiệp, Phó Giám đốc Công ty TNHH KCT Hồng Phát, cho biết: Trước bối cảnh dịch bệnh COVID-19 kéo dài, công ty đã có những giải pháp kịp thời để giải quyết khó khăn, bảo đảm việc làm cho người lao động và đủ cung ứng hàng hóa xuất khẩu theo đơn hàng đối tác đã đặt. Mục tiêu của đơn vị là vừa sản xuất hiệu quả, vừa phòng, chống dịch bệnh tốt. Công ty cũng đang tiếp tục cơ cấu, bổ sung các mặt hàng, đáp ứng đa dạng nhu cầu của thị trường, nhất là các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc mà đơn vị hướng tới; đồng thời, xây dựng những lộ trình ngắn hạn, trung hạn, dài hạn cho hoạt động sản xuất, thích ứng với từng bối cảnh kịch bản xảy ra.

Nhìn nhận về tình hình hoạt động xuất khẩu 9 tháng năm 2021, Sở Công Thương cho rằng, xuất khẩu duy trì được đà tăng trưởng và “cán đích” kế hoạch trước thời hạn trước hết chính là nhờ công tác phòng, chống dịch quyết liệt, có hiệu quả của tỉnh. Từ đó, nhiều DN duy trì được hoạt động sản xuất, chuỗi cung ứng hàng hóa xuất khẩu không bị đứt gãy, đáp ứng được nhu cầu của các nước nhập khẩu. Bên cạnh đó, chính sự nỗ lực và năng động của các DN trong việc khắc phục khó khăn, chuyển hướng tìm các phương án thay thế về nguyên liệu, cơ cấu thị trường, chiến lược kinh doanh... Đồng thời, trên cơ sở phân tích, dự báo tình hình trong nước, thế giới và thực tế bối cảnh của tỉnh, Thanh Hóa dự kiến giá trị xuất khẩu năm 2021 sẽ đạt từ 4,4 tỷ USD trở lên, tăng 10% so với cùng kỳ. Trong đó, sản lượng hàng hóa xuất khẩu vẫn kỳ vọng ở một số mặt hàng, lĩnh vực truyền thống, như: may mặc, xi măng, nông sản, đồ thủ công mỹ nghệ, dầu nhiên liệu...

Để cùng hỗ trợ các DN xuất khẩu vượt khó, tiếp tục xác lập kỳ tích mới, trong thời gian tới, Sở Công Thương tiếp tục theo dõi, hỗ trợ các DN kiểm soát tốt dịch bệnh COVID-19, tiếp tục triển khai mạnh mẽ, hiệu quả tiến độ tiêm vắc-xin phòng, chống COVID-19 trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tập trung thúc đẩy xuất khẩu, tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại đã ký kết, cũng như tìm giải pháp phát triển thị trường, tháo gỡ rào cản, thâm nhập các thị trường mới và tích cực đưa hàng hóa tiêu thụ trên các nền tảng thương mại điện tử.

Nhóm PV Phòng Kinh tế