Làng vạn chài sẽ “an cư, lạc nghiệp”

Nhiều đời lênh đênh sông nước, 28 hộ dân vạn chài ở xã Thiệu Vũ (Thiệu Hoá) chỉ có một mơ ước được lên bờ, có một căn nhà nhỏ để ở. Giờ đây, ước mơ đó đã sắp thành sự thật.

Anh Nguyễn Văn Hậu phấn khởi khi được nhận đất làm nhà.

Đã gần 4 năm trôi qua nhưng anh Nguyễn Văn Hậu - một hộ sinh sống trên sông ở xã Thiệu Vũ vẫn chưa nguôi ngoai nỗi đau mất đi người thân. Năm 2019, vợ anh là chị Nguyễn Thị Loan trong một lần đi đánh cá, chiếc thuyền nhỏ đã bị mưa dông nhấn chìm trên dòng sông Chu, để lại anh, mẹ già cùng 4 đứa con thơ dại, đứa lớn mới 14 tuổi, đứa nhỏ nhất chỉ hơn 1 tuổi.

Vẫn biết mưu sinh sông nước long đong, kiếm được cái ăn cho 6 người không dễ dàng, nhưng anh vẫn không thể làm việc gì ngoài đánh bắt cá trên sông. Bởi từ khi cha sinh mẹ đẻ anh đã gắn bó với chiếc thuyền, tay lưới, không biết chữ, không được học nghề, cuộc sống hầu như không tiếp xúc với “người trên bờ”.

Được chính quyền địa phương cấp đất, hỗ trợ tiền làm nhà, cuộc sống bố con anh Hậu chắc chắn sẽ thay đổi. Khuôn mặt khắc khổ nhưng không dấu nổi niềm hạnh phúc, anh Hậu phấn khởi nói: “Từ khi được nhận đất, hỗ trợ tiền để xây nhà bố con tôi vui lắm, đêm ngủ cứ nghĩ là mơ, các con thì háo hức vì sắp được đến nơi ở mới, không còn sợ mưa, sợ gió, sợ lật thuyền nữa”.

Chiếc thuyền nhỏ là không gian sinh hoạt, là phương tiện kiếm sống của bà con vạn chài.

Còn hộ gia đình anh Nguyễn Văn Ngà, chị Nguyễn Thị Huệ từ thủa cha sinh mẹ đẻ chưa “một tấc đất cắm dùi”. Gia tài chỉ là chiếc thuyền nhỏ vài m² vừa là nhà, vừa là phương tiện mưu sinh, mọi sinh hoạt của 6 người - 3 thế hệ đều trên chiếc thuyền. Ngày tiếp ngày, anh thả lưới, cào hến, chị mang lên bờ bán kiếm bò gạo, bó rau cho con. Với mong muốn cho con thoát khỏi cảnh lênh đênh nên anh chị cố gắng cho con theo học nhưng “sự học” của các con cũng thật gian nan. Vì cuộc sống nay đây mai đó, khúc sông này hết cá, hết tôm, anh chị lại di cư lên Thọ Xuân, Cẩm Thuỷ nên đứa lớn mới học lớp 7 nhưng tới 5 lần chuyển trường, đứa nhỏ 5 tuổi anh chị cũng chưa thể cho đến lớp vì “ngại” chuyển trường cho con.

Tự tay đào những nhát cuốc để xây dựng móng nhà cho mình, anh Ngà phấn chấn quên hết mệt mỏi. Anh chị dự định sau khi lên bờ chị sẽ đi xin việc ở các công ty may gần nhà, anh thì làm phụ hồ hay làm việc gì đó phù hợp để nuôi con ăn học. Anh mong muốn được chính quyền địa phương tạo điều kiện để anh chị được học nghề, bố trí việc làm.

Những đứa trẻ làng chài luôn khao khát được đến trường.

Thực hiện Công văn số 556-CV/TU, ngày 8-3-2022 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về vận động hỗ trợ nhà cho đồng bào sinh sống trên sông trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá, huyện Thiệu Hoá đã rà soát các hộ nghèo sinh sống trên sông chưa có đất ở. Toàn huyện có 28 hộ với hơn 140 nhân khẩu sinh sống trên sông có hộ khẩu tại xã Thiệu Vũ đủ điều kiện cấp đất, hỗ trợ làm nhà. Huyện đã chọn khu đất tại thôn Lam Đạt, xã Thiệu Vũ với diện tích 1,06 ha làm khu tái định cư cho các hộ trên. Đây là khu đất gần trung tâm xã, gần trường học, trạm y tế, thuận tiện cho đời sống, sinh hoạt của bà con. UBND huyện đã tổ chức cho các hộ bốc thăm vị trí giao đất ở không qua đấu giá với diện tích từ 100 m² đến 153 m²/hộ, trong đó ưu tiên những hộ có đông nhân khẩu, gia đình có công với cách mạng. Các hộ thống nhất xây dựng một mẫu nhà chung, giá trị khoảng gần 200 triệu đồng. Ngày 6-4-2023 huyện đã tổ chức khởi công xây dựng và trao tiền hỗ trợ 150 triệu đồng cho các hộ, trong đó Uỷ ban MTTQ tỉnh hỗ trợ 50 triệu đồng, Caritas Giáo phận Thanh Hoá hỗ trợ 50 triệu đồng, Uỷ ban MTTQ huyện Thiệu Hoá hỗ trợ 50 triệu đồng/nhà.

Để bà con sớm ổn định cuộc sống ngay sau khi lên bờ, huyện Thiệu Hoá cũng đã khảo sát nhu cầu việc làm của các hộ, giao Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện đấu mối với các công ty may mặc tại xã Thiệu Vũ và các doanh nghiệp trong huyện ưu tiên tiếp nhận số lao động này để đào tạo, bố trí việc làm. Ngoài ra, các nghề như mây giang xiên, làm tóc, mi giả, xây dựng dân dụng cũng được giới thiệu để lao động chọn học nghề phù hợp với điều kiện, độ tuổi và sức khoẻ; bố trí đất cho các hộ có nhu cầu canh tác sản xuất. Ngân hàng Chính sách xã hội tạo điều kiện cho các hộ vay vốn sản xuất. Đối với trẻ trong độ tuổi đến trường sẽ được miễn giảm học phí theo quy định và được quan tâm nhất có thể.

Trưởng Ban Dân vận, Chủ tịch Uỷ ban MTTQ huyện Nguyễn Xuân Lai cho biết: Để có nguồn tiền hỗ trợ các hộ xây nhà, Uỷ ban MTTQ huyện đã phát động phong trào quyên góp, ủng hộ trong cán bộ, viên chức, chiến sĩ lực lượng vũ trang huyện; các tổ chức, cá nhân, con em xa quê thành đạt hỗ trợ xây dựng nhà cho bà con. Ban Thường vụ Huyện uỷ cũng phân công mỗi đồng chí lãnh đạo huyện kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hỗ trợ xây dựng nhà cho từ 2 hộ nghèo trở lên. Do đó, ngoài hỗ trợ cho 28 hộ thuỷ cơ, huyện Thiệu Hoá còn kêu gọi ủng hộ xây dựng được trên 100 nhà cho hộ nghèo trong toàn huyện. Huyện Thiệu Hoá phấn đấu hoàn thành hỗ trợ xây dựng 159 nhà cho hộ nghèo và đồng bào sinh sống trên sông trong năm 2023.

Công trường xây dựng trên khu tái định cư xã Thiệu Vũ.

Những ngày này, không khí ở khu tái định cư xã Thiệu Vũ như rộn ràng hơn. Các nhà thầu đang hoàn thiện các hạng mục hạ tầng kỹ thuật; các hộ gia đình đang huy động nhân lực cùng bà con, họ hàng lối xóm xây dựng căn nhà của mình. Dự kiến 28 ngôi sẽ hoàn thành trước ngày 30-6-2023. Những phận đời lênh đênh trên sông nước sắp bước sang một trang mới bởi chủ trương nhân văn của Tỉnh uỷ, sự sẻ chia, hỗ trợ của các cấp, các ngành và cộng đồng, thể hiện truyền thống “tương thân, tương ái” từ ngàn đời của dân tộc Việt Nam.

Thanh Mai