Hành trình đưa các anh về đất mẹ

Để góp phần thắp sáng ngọn lửa tri ân các liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào, Đội Quy tập thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hóa đã và đang tiếp tục hành trình tìm kiếm, quy tập, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ, đưa các anh về an nghỉ nơi đất mẹ.

Đồng chí Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Thanh Hóa cùng đại diện cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 515 Quốc gia di chuyển hài cốt liệt sĩ hy sinh tại nước CHDCND Lào về nơi an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc tế Đồng Tâm (Bá Thước).

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 515 Quốc gia, Bộ Tư lệnh Quân khu 4, đặc biệt được sự ủng hộ, giúp đỡ của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các bộ tộc tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào, suốt hành trình dài 36 năm qua, đội quy tập đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, băng rừng, lội suối tới các địa bàn chiến đấu ác liệt trong các thời kỳ kháng chiến tại nước CHDCND Lào để thu nhập thông tin, tìm kiếm, cất bốc hàng nghìn hài cốt của các Anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì nghĩa vụ quốc tế cao cả nằm trên nước bạn đưa về Tổ quốc Việt Nam an táng.

Theo Thượng tá Lê Hữu Hưng, Đội trưởng Đội Quy tập, việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ chủ yếu thực hiện vào mùa khô, trong khoảng thời gian từ tháng 10 của năm trước đến tháng 5 của năm sau. Do yêu cầu nhiệm vụ công tác hoạt động độc lập ở nước bạn Lào dài ngày nên trước khi hành quân, đội phải chuẩn bị đầy đủ về mọi mặt từ con người đến phương tiện, thuốc men. Đội ngũ cán bộ, chiến sĩ trong đội là những người có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có kinh nghiệm, trách nhiệm, biết tạo ra sức mạnh tập thể, yêu thương, đồng cam cộng khổ cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đội thường xuyên làm tốt công tác phối hợp với Ban Công tác đặc biệt tỉnh Hủa Phăn và các lực lượng quân đội, công an, Sở Lao động Phúc lợi, Sở Ngoại vụ, Hội CCB tỉnh Hủa Phăn, hội CCB các tỉnh thuộc quân khu Tây Bắc và CCB tỉnh Thanh Hóa có các đơn vị từng tham gia chiến đấu ở tỉnh Hủa Phăn để xác định địa bàn các đơn vị chiến đấu để nắm thêm thông tin, nâng cao kết quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Bên nước bạn, đội cũng làm tốt công tác dân vận, giúp đỡ bà con dân bản bằng việc khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí; tổ chức các hoạt động giao lưu, thăm hỏi, tặng quà, cùng Nhân dân vệ sinh đường bản, thu hoạch mùa màng; giúp dân tu sửa đường ống nước, diệt muỗi, côn trùng; sửa chữa nhà ở...

Những việc làm trên được Nhân dân tin yêu hết lòng và tạo điều kiện để đội thực hiện nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Ở các bản nơi đội đến công tác, bà con giúp đỡ về nơi ăn ở, bảo đảm an ninh, an toàn trong suốt quá trình làm nhiệm vụ. Bà con Nhân dân nước bạn Lào cũng nhiệt tình, sẵn sàng cung cấp thông tin, tư liệu về các phần mộ liệt sĩ Việt Nam trên địa bàn. Đến nay, đội đã tìm kiếm, quy tập được 2.241 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại nước bạn Lào về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ trong tỉnh. Riêng mùa khô 2021-2022, qua thông tin từ Nhân dân và CCB cung cấp, đội đã tìm kiếm, quy tập được 16 bộ hài cốt liệt sĩ, đưa các anh trở về Tổ quốc trong tình yêu bao la của đất mẹ và lòng biết ơn vô hạn của Nhân dân 2 nước Việt - Lào. Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh cũng đã tổ chức trọng thể lễ truy điệu, an táng 16 hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc tế Đồng Tâm (Bá Thước).

Chia sẻ về hành trình tìm kiếm mộ liệt sĩ, anh Nguyễn Khắc Lãm, người có 5 năm tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, cho biết: Mỗi lần xuất quân là một lần ra trận rất gian nan, vất vả, thậm chí phải đánh đổi bằng cả máu xương. Nhưng với cái tâm, cái tình và trách nhiệm của những người đang thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng, chúng tôi không quản ngại, nao núng tinh thần cho dù mộ chí có thể nằm ở khe suối, rìa suối, gốc cây, bụi luồng, sườn đồi, trong nhà dân, thậm chí là những phần mộ có cả bom mìn bên cạnh...

Là người trực tiếp chỉ đạo và tham gia tìm lại những phần xương cốt mà các bác, các anh để lại nơi chiến trường Lào, Thượng tá Hưng cho biết: Xác định công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thể hiện sâu sắc đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc đối với công lao to lớn của các Anh hùng liệt sĩ. Với nhiệm vụ thiêng liêng đó, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, nhân viên trong đội chưa bao giờ nhụt chí, lùi bước trước bất cứ một khó khăn nào. Chúng tôi cũng rất xúc động mỗi khi tìm thấy được hài cốt liệt sĩ dù còn nguyên vẹn hay không nguyên vẹn, dù chỉ là một mẩu xương nhỏ cũng cẩn trọng nâng niu. Chúng tôi cũng rất vui vì sau khi làm xong các thủ tục, đưa hài cốt các anh trở về với đất mẹ, quy tụ trong nghĩa trang liệt sĩ thắm tình đồng đội để được chăm sóc, hương khói chu đáo.

Bên cạnh niềm vui, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên đội quy tập còn những trăn trở đó là nhiều liệt sĩ có thông tin về mộ chí, xác định được danh tính, nhưng cũng còn đó hàng trăm nghìn ngôi mộ liệt sĩ chưa xác định được tên, hàng nghìn hài cốt liệt sĩ chưa được tìm thấy... Và, hành trình đi tìm đồng đội thời gian tới sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn do số lượng và độ chính xác của thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng giảm do thời gian an táng đã quá lâu. Các phần mộ liệt sĩ chưa được quy tập chủ yếu là mộ lẻ, nằm phân tán ở vùng sâu, vùng rừng núi hiểm trở, không ai biết, đường cơ động hiểm trở. Hài cốt liệt sĩ nằm trên đất bạn lại không có sơ đồ mộ chí, việc phát hiện, dẫn đường chủ yếu dựa vào Nhân dân mà những người biết thông tin chính xác không còn do già yếu, trí nhớ giảm hoặc đã chết. Nguồn thông tin chủ yếu là nghe thế hệ trước kể lại nên phạm vi tìm kiếm rộng, kết quả và tỷ lệ phần trăm thấp, chưa kể những phần tử xấu lợi dụng chính sách để tạo lập thông tin giả. Thêm vào đó, thời tiết bên nước bạn nắng nóng gay gắt, khắc nghiệt nên việc đóng quân dã ngoại gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là thiếu nước sinh hoạt, dễ phát sinh dịch bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe anh em... Song, với lòng biết ơn vô hạn đối với các Anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì độc lập và nhiệm vụ quốc tế cao cả, dù hành trình có gian nan, vất vả bao nhiêu thì cán bộ, chiến sĩ đội quy tập cũng sẽ khắc phục, nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc tìm kiếm, quy tập, cất bốc hài cốt liệt sĩ, đưa các anh về quê hương, góp phần xoa dịu phần nào nỗi đau mất mát của thân nhân những gia đình liệt sĩ.

Bài và ảnh: Mai Phương