Gia đình thời công nghệ số: Sử dụng thông thái - giữ yêu thương

Gia đình là nơi gắn kết yêu thương, nơi các thành viên trò chuyện, chia sẻ những tâm tư tình cảm. Sự xuất hiện của internet, thiết bị thông minh trong gia đình có thể tăng sự kết nối giữa các thành viên nhưng cũng có thể khiến sự gắn kết giữa các thành viên trở nên lỏng lẻo, rời rạc.

Cha mẹ cần quan tâm, tham gia các hoạt động cùng con để giảm thời gian tiếp xúc internet.

Thiết bị công nghệ và internet đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống ngày nay. Nhờ có nó, nhiều gia đình các thành viên sống xa nhau hàng trăm km nhưng vẫn nắm bắt được thông tin của nhau, vẫn gần gũi, thân thuộc. Bởi, chỉ cần điện thoại thông minh có kết nối mạng hai người cách xa nhau vẫn có thể thấy nhau, trò chuyện tâm sự với nhau bất cứ lúc nào và bao lâu tùy thích. Thiết bị công nghệ và internet còn giúp các bà mẹ có thể tham khảo thực đơn, nấu những món ăn ngon cho bữa cơm gia đình thêm hấp dẫn. Từ đó tạo điều kiện gắn kết giữa các thành viên qua bữa cơm gia đình.

Lợi ích của thiết bị công nghệ và internet là không thể phủ nhận, song không ít gia đình đang để thiết bị công nghệ và internet lấn sâu, chi phối đời sống của từng thành viên trong gia đình. Qua tìm hiểu thực tế, phần lớn các gia đình đều công nhận việc sử dụng internet chiếm phần lớn thời gian trong ngày. Chị Hoàng Thị Phương, TP Thanh Hóa chia sẻ: Tôi đã không ít lần lấy việc cho con xem điện thoại làm điều kiện để con nghe lời, để con tự chơi cho tôi có thời gian làm việc hay xem phim, đọc truyện. Buồn chán với lối sống gắn liền với điện thoại, internet của con trẻ, bà Trần Thị Quy, Thiệu Hóa tâm sự: Sau một ngày con cái đi làm, cháu đi học về tưởng cả gia đình có cơ hội quây quần nói chuyện nhưng mỗi người một cái điện thoại, cháu nhỏ thì xem tivi, chẳng ai muốn nói chuyện nên tôi lại phải làm bạn với cái đài hoặc vườn tược.

Có thể thấy, từ thành thị đến nông thôn hình ảnh các gia đình bố mẹ và con cái mỗi người một góc sử dụng một thiết bị thông minh để xem phim, lướt facebook, chơi game đã trở nên quen thuộc. Các thành viên vẫn quây quân bên nhau sau mỗi ngày làm việc, nhưng thay vì giao tiếp, chuyện trò, tâm sự, chia sẻ, trực tiếp để hiểu và đồng cảm với nhau thì họ lại im lặng chôn chặt những nỗi niềm, thả hồn vào những nhân vật trên thế giới ảo, trên mạng xã hội. Thậm chí, nhiều ông bố, bà mẹ còn sử dụng thiết bị thông minh, intermet để dụ con ăn, dụ con tự chơi để làm việc của mình hoặc nghỉ ngơi thay vì chơi đùa, trò chuyện cùng con. Sự lạm dụng, chìm đắm trong thế giới mạng đã vô tình tạo điều kiện cho sự lạnh lẽo len lỏi vào tổ ấm gia đình. Nó âm thầm phá vỡ các giá trị truyền thống, sự cố kết bền chặt trong mỗi gia đình. Mỗi người đã tự đẩy mối quan hệ của bản thân, gia đình trở nên xa cách, khiến các thành viên không “xa mặt” nhưng “cách lòng”. Và nguy hiểm hơn, các thành viên trong gia đình mất dần kỹ năng giao tiếp, thấu hiểu nhau trong cuộc sống, trở nên thờ ơ, lạnh nhạt và xa lánh nhau.

Không chỉ ảnh hưởng về tinh thần, việc lạm dụng internet và thiết bị thông minh có thể gây nguy hại cho sức khỏe, tâm lý con người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Không ít người có biểu hiện “nghiện” sử dụng internet và bị lệ thuộc vào nó. Nếu không sử dụng điện thoại, ipad xem các clip trên Youtube, tiktok hay chơi game thì những người “nghiện” sẽ có trạng thái khó chịu, buồn bã. Nặng hơn là người dùng dễ bị trầm cảm, stress, ảnh hưởng về sức khỏe tâm thần, não bộ và hành vi ứng xử. Đối với trẻ em, đặc biệt trẻ dưới 6 tuổi khi não bộ chưa hoàn thiện, việc sử dụng internet và thiết bị thông minh liên tục khiến mắt, trí tuệ trẻ phải tập trung cao độ sẽ khiến não bộ, mắt và hệ thần kinh dễ bị tổn thương. Thực tế tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa đã điều trị cho nhiều trẻ có biểu hiện khác thường nghi ngờ do ảnh hưởng của việc sử dụng quá nhiều thiết bị thông minh và internet. Bác sĩ Phạm Anh Minh, Trưởng khoa Thần kinh, Tâm bệnh, Bệnh viện Nhi cho biết: “Khoa thường xuyên điều trị cho trẻ bị ảnh hưởng do sử dụng thiết bị thông minh và mạng xã hội. Đặc biệt, vào thời điểm hè, bệnh viện liên tục tiếp nhận và điều trị cho trẻ có biểu hiện nháy cơ mắt, cơ vai, cơ cổ hay phát ra những âm thanh vô nghĩa, bất thường nghi ngờ do ảnh hưởng của việc sử dụng thiết bị smart phone và mạng xã hội nhiều giờ liên tục gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh và sự vận động của trẻ. Nếu không phát hiện điều trị sớm và để trẻ bị tái lại có thể sẽ tạo thành tật hay dễ dẫn đến co rút cơ, ảnh hưởng đến sức khỏe, hoạt động và thẩm mỹ của trẻ.

Trước những nguy hại của việc lạm dụng thiết bị thông minh và internet hiện nay, mỗi người cha, người mẹ hãy chủ động thay đổi để làm gương cho con trẻ thay đổi. Thay vì tập trung sự quan tâm thế giới mạng, cha mẹ cần chuyển sự quan tâm sang con cái; dành nhiều thời gian cho các hoạt động chung với gia đình như ăn cơm tối, cùng nhau đi mua đồ, tập thể dục, vui chơi... Cha mẹ cần hướng con cái đến việc sử dụng mạng an toàn, lành mạnh; chia sẻ với con cái những cạm bẫy, nguy hại trên không gian mạng; quản lý chặt chẽ việc sử dụng thiết bị thông minh truy cập vào các trang mạng xã hội, phim ảnh, game... Tăng cường trò chuyện, chia sẻ với con và các thành viên trong gia đình để thấu hiểu và yêu thương nhau hơn. Từ đó, góp phần bảo vệ giá trị cốt lõi của gia đình trong xã hội hiện đại trong thời đại công nghệ 4.0, chung tay xây dựng một xã hội lành mạnh với những con người, gia đình thông thái, yêu thương, khỏe mạnh.

Bài và ảnh: Quỳnh Chi