“Bóng ma” chiến tranh Syria quay trở lại?

Phe đối lập Syria đã nối lại các hoạt động thù địch chống lại quân đội chính phủ ở Aleppo lần đầu tiên sau hơn 4 năm. Trong cuộc giao tranh, nhóm phiến quân đã chiếm được một vùng đệm chiến lược, đe dọa tấn công vào thành phố lớn thứ hai ở Syria - Aleppo. Giới phân tích lo ngại về nguy cơ “bóng ma” chiến tranh một lần nữa sẽ quay trở lại Syria sau thời gian tạm lắng.

Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, trong chiến dịch tấn công bất ngờ, nhóm phiến quân đối lập Syria đã chiếm được 32 ngôi làng ở phía tây tỉnh Aleppo với tổng diện tích khoảng 245km². Đây là cuộc đụng độ nghiêm trọng đầu tiên giữa phiến quân và quân đội chính phủ Syria kể từ tháng 3/2020, khi các bên đồng ý ngừng bắn thông qua các nước trung gian là Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Cuộc tấn công của nhóm phiến quân đối lập bắt đầu từ tỉnh Idlib của Syria, tỉnh lân cận với Aleppo, phần lớn do những người phản đối Tổng thống Bashar al-Assad kiểm soát. Theo các chiến binh, nguyên nhân là do tần suất các cuộc tấn công bằng pháo binh của quân đội chính phủ vào vị trí của họ ngày càng gia tăng.

Theo CNN, Quân đội Syria Tự do (FSA) được Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ, cũng như nhóm khủng bố Hayat Tahrir al-Sham/HTS (một tổ chức mà nhiều quốc gia coi là tổ chức khủng bố) đã tham gia vào cuộc tấn công. Chiến dịch quân sự được phe đối lập gọi là “Ngăn chặn sự xâm lược”. Theo Tổ chức Giám sát nhân quyền Syria (SOHR), trong cuộc giao tranh, 49 binh sĩ chính phủ và 83 tay súng của nhóm phiến quân đã thiệt mạng, 65 trong số đó thuộc về HTS. Các phiến quân cho biết, họ đã chiếm được các thành phố Urm al-Sughra và Anjara, cũng như Căn cứ 46, căn cứ lớn nhất ở tỉnh Aleppo, nơi quân đội Syria được cho là tiến hành các cuộc tấn công bằng pháo binh vào các vị trí của phiến quân.

Reuters dẫn nguồn tin từ quân đội Syria cho biết, trong cuộc tấn công, các nhóm phiến quân đã tiếp cận Aleppo ở khoảng cách 10km và các thành phố Nubl và Zahra vài km, vốn đang được trấn giữ bởi các chiến binh của nhóm Hezbollah ở Lebanon, đồng minh với Damascus và Tehran. Ngoài ra, nhóm phiến quân còn tấn công sân bay al-Nairab ở phía đông Aleppo, nơi đặt tiền đồn của lực lượng dân quân thân Iran. Theo SOHR, phiến quân HTS cũng đã tiếp cận được đường cao tốc quốc tế M5 nối Aleppo và Damascus.

Giới phân tích chính trị - quân sự cho rằng, rõ ràng, hành động tấn công của nhóm phiến quân đã được tính toán từ trước, khi tập trung phá hủy cơ quan chỉ huy đầu não của lực lượng thân Damascus, phá hủy cơ sở hạ tầng quan trọng, đặc biệt là đánh chiếm được tuyến đường cao tốc chiến lược M5. Điều này có nghĩa là các nhóm phiến quân đã chặn đứng được đường tiếp tế từ Damascus xuống Aleppo, tạo ra gọng kiềm bao vây Aleppo.

Trong một phản ứng công khai đầu tiên, Tổng thống Syria Bashar al-Assad tuyên bố, đất nước ông sẽ “bảo vệ sự ổn định và toàn vẹn lãnh thổ” sau khi quân nổi dậy được cho là đã kiểm soát phần lớn thành phố Aleppo. Trong khi đó, lực lượng vũ trang Syria cho biết để chống lại cuộc tấn công lớn vào Aleppo, họ đã tái triển khai quân đội và đang chuẩn bị phản công. Tuyên bố cũng thừa nhân quân nổi dậy đã tiến vào nhiều khu vực của thành phố.

Giải mã quyết định tấn công của quân nổi dậy Syria, chuyên gia Iqbal Durre tại Trường Đại học Ngôn ngữ quốc gia Moscow của Nga nhận định, phe đối lập Syria đã lợi dụng khoảng trống quyền lực ở khu vực Aleppo, hình thành sau khi một phần lực lượng Hezbollah rút về Lebanon để chống lại chiến dịch quân sự của Israel. Ngoài ra, theo tính toán của nhóm phiến quân, Moscow sẽ không thể cung cấp đủ sự hỗ trợ cần thiết cho chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad do đang phải tập trung cho chiến trường ở Ukraine. Chuyên gia người Nga Iqbal Durre cũng không loại trừ sự can thiệp của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ vào cuộc xung đột Syria ở những vùng lãnh thổ do người Kurd ở Syria kiểm soát, những người mà Thổ Nhĩ Kỳ cho là tổ chức khủng bố và tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang trong nhiều năm.

“Tuy nhiên, khi đưa ra quyết định như vậy, Ankara sẽ phải tính đến phản ứng có thể xảy ra của Moscow và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp tới”, chuyên gia Iqbal Durre lưu ý.

Trong khi đó, Kirill Semenov, chuyên gia tại Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế (RIAC) cho rằng, những tay súng của tổ chức HTS có thể đã lên kế hoạch tấn công vào các vị trí của quân đội chính phủ và lực lượng đồng minh từ trước đó, những đã không vội phát động tấn công để rồi bị buộc tội mở một mặt trận thứ hai có lợi cho Israel.

“Thỏa thuận ngừng bắn giữa Hezbollah và Israel đã tạo thời cơ để các nhóm phiến quân tổ chức tấn công. Các tay súng của Hezbollah đã giảm sự hiện diện ở Syria, đó là lý do HTS lợi dụng tình hình”, ông Kirill Semenov giải thích.

Theo Kirill Semenov, các cuộc tấn công của phe đối lập Syria rất có thể bị hạn chế, nhưng sau những thành công bước đầu, họ sẽ tính tới các mục tiêu quy mô lớn hơn của chiến dịch. “Hiện tại, phe đối lập với Tổng thống Bashar al-Assad đang xác định các mục tiêu tiếp theo khi chiến dịch quân sự phát triển. Lúc đầu, đây rõ ràng là một hoạt động hạn chế, nhưng khi quân đội chính phủ và lực lượng đồng minh dễ dàng bị đẩy lùi trong đợt tấn công đầu tiên, hoạt động quân sự đã phát triển một cách tự phát, và nhóm phiến quân chắc chắn sẽ tính tới các mục tiêu khác tham vọng hơn; từ đó, đẩy Syria rơi vào một vòng xoáy chiến tranh mới”.

Hùng Anh (CTV)