Phòng chống tác hại của thuốc lá cần nâng cao nhận thức từ nhiều phía

Theo các chuyên gia y tế, trong khói thuốc lá có 7.000 chất độc hóa học và 50 chất gây ung thư. Chính vì thế, hút thuốc lá gây tổn hại đối với sức khỏe bản thân người sử dụng và những người xung quanh vì hít phải khói thuốc, tác động xấu đến môi trường sống, làm tăng gánh nặng kinh tế đối với các quốc gia do chi phí chăm sóc y tế lớn để điều trị các bệnh có liên quan đến thuốc lá... Mặc dù biết hút thuốc lá rất có hại đối với cơ thể, song nhiều người vẫn tìm đến để sử dụng. Có rất nhiều lý do như muốn giảm căng thẳng, bạn bè lôi kéo, thói quen sử dụng thuốc lá trong giao tiếp, môi trường xung quanh có nhiều người sử dụng thuốc lá, với người trẻ tuổi có thể do sự tò mò hay muốn chứng tỏ bản thân với bạn bè... Hút thuốc lá khi trở thành thói quen thì rất dễ nghiện và khó bỏ, thực tế có những người bỏ thuốc sau hàng chục năm vẫn tái nghiện.

Tuyên truyền phòng chống tác hại thuốc lá tại Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Định.

Thực hiện chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) đến năm 2020 và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, trong thời gian qua UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo về PCTHTL; thành lập Ban Chỉ đạo PCTHTL và phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên ban chỉ đạo thuộc các sở, ban, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội có liên quan trong PCTHTL thuộc phạm vi địa phương quản lý. Trong việc tổ chức các hoạt động triển khai chiến lược quốc gia PCTHTL và Luật PCTHTL, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành, thành viên ban chỉ đạo tham mưu xây dựng các nội dung, triển khai các hoạt động PCTHTL trên địa bàn toàn tỉnh. Điển hình như ngành giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo lồng ghép, tích hợp nội dung PCTHTL vào hoạt động của các nhà trường; đồng thời chỉ đạo xây dựng “Trường học không khói thuốc”. Cán bộ, giáo viên, nhân viên cam kết không hút thuốc lá trong khuôn viên trường học, nếu vi phạm Luật PCTHTL sẽ bị xử phạt theo quy chế của đơn vị. Bên cạnh đó, ngành cũng phối hợp với hội nông dân, hội phụ nữ tổ chức các hoạt động tuyên truyền, thông qua các buổi nói chuyện sức khỏe, hội thi, giao lưu văn nghệ về tác hại của thuốc lá, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi với người đã và đang sử dụng thuốc lá. Các sở, ban, ngành thành viên, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình để lồng ghép các hoạt động PCTHTL bảo đảm việc thực thi nghiêm Luật PCTHTL và chiến lược quốc gia PCTHTL đến năm 2020 trong phạm vi quản lý của ngành. Thực hiện xây dựng môi trường không khói thuốc lá trong các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là trong lực lượng quân đội, công an, trong các công ty, xí nghiệp, khách sạn, nhà hàng và những nơi công cộng... Kết quả bước đầu, quy định cấm hút thuốc đã được tuân thủ khá tốt ở một số nơi như trên máy bay, trong phòng đợi sân bay, ga tàu, phòng họp, rạp chiếu phim, trên các chuyến xe buýt và một số cơ quan, đơn vị, trường học, bệnh viện trong tỉnh.

Tuy nhiên trong triển khai thực hiện hoạt động PCTHTL vẫn còn một số cấp ủy, chính quyền các cấp chưa thực sự quan tâm đúng mức, kinh phí từ địa phương chưa được bố trí thích đáng; lực lượng thực thi chưa chuyên nghiệp, năng lực còn hạn chế; vẫn còn hiện tượng hút thuốc lá tại nơi làm việc và những nơi công cộng. Tại cơ sở y tế là nơi cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và cả khuôn viên, nhưng thực tế, tại các trung tâm y tế, bệnh viện vẫn có rất nhiều người “vô tư” hút thuốc...

Theo ông Lê Văn Sỹ, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh: Mặc dù công tác PCTHTL đã được hiện thực hóa thành luật, nhưng để triển khai được luật trong đời sống vẫn còn nhiều bất cập. Theo quy định của luật và nghị định, lực lượng xử lý ở địa phương thì chỉ chủ tịch UBND các cấp, thanh tra, công an mới có thẩm quyền xử phạt. Số người vi phạm đông, diễn ra trên địa bàn rộng, việc hút thuốc chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, bất chợt; để xử phạt được phải bắt tận tay. Trong khi đó, lực lượng có quyền xử phạt rất mỏng, kiêm nhiệm nhiều công việc nên không thể thường xuyên theo dõi, xử phạt được. Việc xử phạt không nghiêm khiến người dân thờ ơ với quy định.

Thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người hút, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của người không hút thuốc nhưng hít phải khói (gọi là hút thuốc lá thụ động). Theo Tổ chức Y tế thế giới, hút thuốc thụ động đặt con người vào mức không “an toàn”, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai. Ngoài bệnh tật và tử vong, thuốc lá còn ảnh hưởng đến sự phát triển giống nòi, ảnh hưởng đến môi trường văn hóa, kinh tế của gia đình, xã hội. Để PCTHTL, các cấp, các ngành, các đoàn thể và địa phương cần tiếp tục phối hợp với ngành y tế đẩy mạnh tuyên truyền Luật PCTHTL và vận động cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, thanh niên ký cam kết không hút thuốc lá; tại các khu dân cư lồng ghép phong trào xây dựng khu dân cư văn hóa gắn với việc không có người hút thuốc; các cơ quan truyền thông đẩy mạnh thông tin tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá. Điều quan trọng là mỗi người hãy nói không với thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của chính mình, gia đình mình và những người xung quanh. Đồng thời, tích cực tuyên truyền về tác hại của thuốc lá nhằm loại bỏ thói quen hút thuốc trong Nhân dân, tiến tới một xã hội khỏe mạnh với một môi trường sống trong lành không khói thuốc lá.

Bài và ảnh: Tô Hà