Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy: “Chìa khoá” nâng tầm và lực của hệ thống chính trị (Bài 1) – Tinh gọn để vận hành hiệu quả

Với quyết tâm cao, tích cực, chủ động và thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, có bước đi, lộ trình phù hợp, Nghị quyết số 18-NQ/TW đã và đang được tỉnh Thanh Hóa triển khai hiệu quả. Nhờ đó, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được đổi mới, sắp xếp phù hợp với định hướng chung, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và vận hành ngày càng trơn tru.

Diện mạo xã nông thôn mới nâng cao Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa.

Nhận thức đúng, hành động quyết liệt

Giữ vững các nguyên tắc tổ chức, hoạt động và đề cao kỷ luật, kỷ cương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, nghiêm túc thực hiện nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo việc đổi mới, sắp xếp và quản lý tổ chức bộ máy, biên chế của hệ thống chính trị, trong quá trình triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW, tỉnh Thanh Hóa đã thực hiện thống nhất nguyên tắc Ban Thường vụ Tỉnh ủy lãnh đạo xây dựng và quản lý tổ chức bộ máy và biên chế của hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, công tác quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW được Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên từ tỉnh đến cơ sở. Từ đó, tạo chuyển biến rõ rệt về nhận thức, hành động của lãnh đạo, công chức, viên chức và người lao động các cấp, các ngành và toàn thể Nhân dân trong việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Đặc biệt, tỉnh đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, tổng hợp các văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức bộ máy hành chính liên quan đến ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi tỉnh quản lý cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới, bảo đảm thực hiện có hiệu quả nguyên tắc một cơ quan, tổ chức làm nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một cơ quan, tổ chức chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính; thực hiện phân quyền, phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ. Đồng thời, tiến hành rà soát, bổ sung, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác; sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tổ chức cấu thành của cơ quan, đơn vị theo hướng xác định rõ số biên chế tối thiểu và số lượng cấp phó của từng cơ quan, đơn vị nhằm thu gọn đầu mối, giảm bớt khâu trung gian, quản lý đa ngành, đa lĩnh vực; sắp xếp lại mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn; sắp xếp lại mạng lưới các trường, lớp, bảo đảm bố trí đủ sĩ số học sinh trên lớp theo các cấp, bậc học; sắp xếp lại mạng lưới các đơn vị sự nghiệp y tế theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đúng quy định.

Ngoài ra, các ban, sở, ngành, đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện cũng tiếp tục rà soát, sắp xếp, giảm các tổ chức có chức năng, nhiệm vụ tương đồng; nghiên cứu hợp nhất, sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập để thu gọn đầu mối, giảm biên chế; chủ động rà soát, sắp xếp, giảm các tổ chức phối hợp liên ngành, nhất là các tổ chức có bộ phận giúp việc chuyên trách; thực hiện tinh giản biên chế theo lộ trình, giảm số lượng cấp phó của các đơn vị, tổ chức thuộc phạm vi quản lý, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế và quy định của Trung ương, của tỉnh. Xây dựng cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo ngạch, chức danh nghề nghiệp và trình độ đào tạo phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm cơ cấu phù hợp về nữ, người dân tộc thiểu số theo địa bàn, lĩnh vực. Hoàn thiện và bổ sung các quy định của pháp luật về số lượng cấp phó; đồng thời thực hiện đúng quy định về số lượng cấp phó của từng cấp. Thực hiện giảm biên chế công chức, sự nghiệp theo kế hoạch tinh giản biên chế hàng năm…

Đi vào trọng tâm, trọng điểm

Huyện Thọ Xuân là một trong những địa phương được đánh giá cao về công tác triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW. Sau khi quán triệt sâu rộng nội dung, tinh thần nghị quyết, đồng thời tiến hành khảo sát nhằm đánh giá thực trạng hệ thống các cơ quan từ huyện đến cơ sở, Ban Thường vụ Huyện ủy Thọ Xuân đã xây dựng Kế hoạch 111-KH/HU, ngày 5-3-2018 về việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW. Kế hoạch 111-KH/HU xác định 3 nhóm nội dung với 21 nhiệm vụ, công việc cụ thể, gắn với chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị và bảo đảm rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ lộ trình để chỉ đạo, tổ chức thực hiện.

Nhờ tạo được sự thông suốt, đồng thuận cả trong nhận thức lẫn hành động của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, huyện Thọ Xuân đã nhanh chóng sắp xếp lại tổ chức bộ máy. Theo đó, từ 12 phòng chuyên môn và 5 đơn vị trực thuộc UBND huyện, sau khi sắp xếp còn 11 phòng chuyên môn và 3 đơn vị. Ngoài ra, Ban Thường vụ Huyện ủy cũng chỉ đạo thực hiện nghiêm việc bố trí số biên chế, số cấp phó các phòng, ban, đơn vị. Cụ thể, tại thời điểm tháng 6-2017, tổng số cấp phó các cơ quan đảng, HĐND, UBND, ủy ban MTTQ và các đoàn thể huyện là 36 đồng chí; thì nay số cấp phó giảm còn 28 đồng chí.

Đặc biệt, một số mô hình mới về tổ chức bộ máy và kiêm nhiệm chức danh cũng được huyện mạnh dạn thí điểm. Đó là thực hiện kiêm nhiệm chức vụ Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện; Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy đồng thời là Giám đốc Trung tâm chính trị huyện.

Đồng chí Thái Xuân Cường, Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Thọ Xuân, chia sẻ: Khi kiêm nhiệm thì người đứng đầu có điều kiện nắm bắt, lắng nghe đầy đủ và kịp thời hơn ý chí, nguyện vọng của các tầng lớp Nhân dân. Từ đó, có sự bao quát hơn trong quá trình tham mưu, giúp cấp ủy trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; cấp phó của hai cơ quan có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên hơn trong giải quyết công việc hằng ngày, trong triển khai các phong trào, các cuộc vận động và nhất là phát huy hiệu quả hơn vai trò, chức năng giám sát, phản biện xã hội.

Nghị quyết số 18-NQ/TW với quan điểm xuyên suốt là bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung thống nhất của Trung ương; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của từng cấp, từng ngành, từng địa phương; xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân, nhất là người đứng đầu. Nắm vững quan điểm đó, cùng với quyết tâm cao, tích cực, chủ động và thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, có bước đi, lộ trình phù hợp, tỉnh Thanh Hóa đã và đang triển khai nghị quyết bảo đảm tiến độ và đạt được nhiều kết quả tích cực.

Trên cơ sở rà soát lại các quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, mối quan hệ công tác của các cơ quan, đơn vị trong toàn hệ thống chính trị, tỉnh Thanh Hóa đã sắp xếp lại tổ chức, bộ máy của các cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở bảo đảm không bỏ sót, không chồng chéo, trùng lắp chức năng, nhiệm vụ, một việc chỉ giao cho một cơ quan, đơn vị chủ trì. Kết quả, đã giảm 6 ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh; giảm 71 phòng, chi cục và tương đương thuộc các cơ quan đảng, các sở, ban, ngành, MTTQ, các đoàn thể cấp tỉnh, UBND cấp huyện; giảm 245 đơn vị sự nghiệp công lập và 85 đầu mối trực thuộc đơn vị sự nghiệp của các đoàn thể cấp tỉnh, các cơ quan cấp tỉnh và UBND cấp huyện.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng thực hiện thí điểm một số mô hình mới về tổ chức bộ máy và kiêm nhiệm chức danh để tinh gọn đầu mối, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Cụ thể, đã thực hiện Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh; thực hiện đồng bộ ở tất cả 27 huyện, thị, thành ủy chức danh trưởng ban dân vận huyện ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban MTTQ cấp huyện và trưởng ban tuyên giáo huyện ủy kiêm giám đốc trung tâm chính trị cấp huyện.

Đặc biệt, tỉnh Thanh Hóa đã hoàn thành vượt chỉ tiêu tinh giản biên chế giai đoạn 2016-2021 theo tinh thần Nghị quyết số 39-NQ/TW (giảm trên 10% biên chế cán bộ, công chức, viên chức). Cụ thể, số biên chế khối Đảng, đoàn thể giảm 286 người (năm 2015 là 2.631 người, đến năm 2021 giảm còn 2.345 người); biên chế cán bộ, công chức giảm 518 người (năm 2015 là 4.216 người, đến năm 2021 giảm còn 3.698 người); biên chế viên chức giảm 6.843 người (năm 2015 là 60.576 người, đến năm 2021 giảm còn 53.733 người)… Điều đáng nói hơn là việc tinh giản biên chế đã từng bước gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện có.

Ngoài ra, Thanh Hóa cũng là địa phương thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, cấp thôn nhiều nhất cả nước. Cụ thể, thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 24-12-2018 của Bộ Chính trị, tỉnh đã tiến hành sắp xếp, sáp nhập 143 xã để thành lập 67 xã (giảm 76 xã), qua đó toàn tỉnh đã giảm số đơn vị hành chính cấp xã từ 635 xuống còn 559 xã, phường, thị trấn. Đồng thời, đã sáp nhập 3.100 thôn, tổ dân phố để thành lập 1.522 thôn, tổ dân phố mới (giảm 1.578 thôn, tổ dân phố), qua đó, toàn tỉnh đã giảm từ 5.971 xuống còn 4.393 thôn, tổ dân phố…

Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã là phù hợp với yêu cầu sắp xếp tổ chức, tăng quy mô đơn vị hành chính. Từ đó, góp phần tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của tổ chức chính trị, quản lý chính quyền cơ sở; cơ cấu và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và giúp tiết kiệm chi thường xuyên khoảng 137 tỷ đồng/năm…

Có thể khẳng định, với những kết quả hết sức quan trọng đạt được trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, tỉnh Thanh Hóa đã từng bước đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, từng bước nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Từ đó, tạo tiền đề để đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, cũng như tiến tới xây dựng tổ chức bộ máy kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động và phục vụ Nhân dân.

Nhóm PV Chính trị - Xã hội