Thấy gì sau Thông điệp Liên bang của Nga ngày 21/2

“Chúng tôi không chiến đấu với người dân Ukraine, rằng đất nước này đã trở thành “con tin” của phương Tây” Tổng thống Nga, Vladimir Putin nhấn mạnh trong Thông điệp Liên bang ngày 21/2/ 2023 khi chiến sự ở Ukraine bắt đầu bước sang năm thứ 2 mà theo giới chuyên gia là chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Tổng thống Nga Putin đọc Thông điệp Liên Bang ngày 21 - 2 (Ảnh: TASS)

12 giờ ngày 21/2/2023 (tức 16 giờ Hà Nội), tại Hội trường tòa nhà Gostiny Dvor ở thủ đô Moskva, Tổng thống Nga đã đọc Thông điệp Liên bang, bài phát biểu kéo dài 2 giờ đồng hồ, nhấn mạnh vào mối quan hệ căng thẳng giữa Nga với phương Tây, tiếp tục nêu lý do cho chiến sự ở Ukraine và có quyết định quan trọng về New START (Hiệp ước Kiểm soát hạt nhân của Nga và Mỹ năm 2010). Sự kiện thu hút đông đảo giới quan chức và lãnh đạo các quốc gia trên thế giới để được nghe đánh giá và có cách ứng phó kịp thời với tình hình thế giới.

Điểm nhấn đầu tiên của Thông điệp là Quyết định Đình chỉ Hiệp ước New START với Mỹ. Ông Putin khẳng định chỉ đình chỉ chứ không rút khỏi Hiệp ước. Cùng với đó là thông báo của Bộ Ngoại giao Nga rằng đất nước này vẫn tôn trọng giới hạn đầu đạn hạt nhân trong Hiệp ước. Tuy nhiên, với số lượng đầu đạn hạt nhân được Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) thông báo đầu năm 2022, Nga có 5.977 đầu đạn và của Mỹ là 5.428 đầu đạn, thế giới không khỏi dè chừng trước quyết định này của "ông chủ Điện Kremlin". Đây là số lượng đầu đạn được cho là có thể hủy diệt cả hành tinh. Trước tình hình này, ông Putin cho biết sẽ không là bên tấn công trước, "tất nhiên chúng tôi không phải người đầu tiên làm điều này, nhưng nếu phía Mỹ thử nghiệm, chúng tôi sẽ làm".

"Làm rắn" đối với các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Người đứng đầu Điện Kremlin cáo buộc phương Tây đã phát động tấn công vào nền kinh tế Nga bằng các lệnh trừng phạt, tuy nhiên sẽ "không đạt được gì và không thu được bất kỳ kết quả nào". Theo lời ông Putin, phương Tây đang sẵn sàng "nhấn chìm thế giới xuống vực thẳm" khi đua nhau trừng phạt Nga nhưng những động thái này lại ảnh hưởng trực tiếp đến các nước đang phát triển. Giới chức Nga thừa nhận nước này đã gặp áp lực kinh tế nhưng đang dần hồi phục như lời ông Putin nói ngày 15/2 tại Moskva rằng "Nga đang vượt qua các lệnh trừng phạt một cách bình tĩnh". Tổng thống Nga hướng các doanh nhân của mình hãy bắt đầu những dự án mới ở đất nước, chứ đừng "chạy vòng quanh, van xin tiền từ phương Tây sẽ chẳng có ích gì" khi hàng loạt tài phiệt Nga bị Mỹ và phương Tây tịch thu tài sản để gây sức ép.

Toàn cảnh buổi đọc Thông điệp Liên bang của Tổng thống Nga Putin (Ảnh: Reuters).

Giọng điệu của Tổng thống Nga trở nên gay gắt bất thường khi nêu lý do tiếp tục phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine. "Ukraine đã trở thành con tin của phương Tây". "Chúng tôi không chiến đấu với người dân Ukraine". "Nga đã làm mọi thứ có thể để tránh chiến tranh". Không đề cập đến những lời kêu gọi rút quân khỏi các vùng kiểm soát ở Ukraine, bài phát biểu của ông Putin nhắc lại những bất bình mà lãnh đạo Nga đã đưa ra như lý do cho chiến sự ở Ukraine. E ngại rằng đây là dấu hiệu để Nga khước từ những lời đề nghị hòa bình mà theo ông Putin là vì "sự tồn vong của đất nước".

Người đứng đầu Điện Kremlin ca ngợi sự hy sinh của binh sĩ Nga và gia đình họ. Thay vì ban bố lệnh động viên mới để huy động ít nhất 500.000 binh sĩ mới, Tổng thống Nga ca ngợi và bày tỏ lòng biết ơn với gia đình và những người lính đã sẵn sàng có mặt tại chiến sự Ukraine. "Tất cả chúng ta đều hiểu những khó khăn, vất vả mà gia đình những người lính đã hy sinh cho tổ quốc phải trải qua". Các biện pháp hỗ trợ bổ sung, chế độ an sinh xã hội sẽ là cách tốt hơn là lệnh tổng động viên ở thời điểm này bởi có thể gây ra nhiều xáo trộn và hoang mang trong xã hội. "Bởi vì chúng ta là một quốc gia, chúng ta là một khối đoàn kết. Chúng ta tin vào sức mạnh của mình và sự thật ở phe chúng ta".

Giới phân tích thế giới cho rằng xung đột chưa có dấu hiệu kết thúc bởi chiến dịch quân sự mới của Nga ngày 24/2/2023 “phi quân sự hóa và phi phát xít hóa chính quyền Kiev”. Chuyên gia phân tích Jacqueline Howard của đài ABC News cho rằng: “Tổng thống Nga dường như trở nên quyết liệt hơn trong việc tiếp tục theo đổi cuộc chiến này, thay vì cho thấy xung đột Ukraine sẽ có triển vọng kết thúc sớm”. Dù chưa có phát biểu nào của Chính phủ Việt Nam về Thông điệp Liên bang mà Tổng thống Nga đã đưa ra, song, Việt Nam luôn giữ lập trường nhất quán rằng “các tranh chấp cần được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc” (Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 41).

Hoàng Sơn (theo ABC News, TIME)