Quan hệ Nga - Mỹ sau sự cố "đâm rơi UAV"

Sáng 14 - 3, Quân đội Hoa Kỳ cho biết một máy tiêm kích của Nga đã đâm vào cánh quạt của một trong những máy bay không người lái do thám của Mỹ (UAV), khiến nó rơi xuống Biển Đen trong cuộc chạm trán trực tiếp đầu tiên giữa hai cường quốc kể từ khi Nga bắt đầu chiến sự Ukraine một năm trước.

MQ-9 là dòng UAV trinh sát-tấn công của Mỹ. Ảnh:GENERAL ATOMICS

Đại sứ Nga tại Hoa Kỳ cho biết nước này coi vụ việc liên quan đến máy bay không người lái MQ-9 của Mỹ và máy bay chiến đấu Su-27 của Nga là một “sự khiêu khích”.

Từ hơn một năm nay, Hoa Kỳ tiến hành các chuyến bay giám sát thường xuyên trong khu vực và đã hỗ trợ Ukraine hàng chục tỷ đô-la viện trợ quân sự, mặc dù nước này không tham gia trực tiếp vào cuộc chiến.

Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ ngày 14-3 cho rằng hai tiêm kích Su-27 của Nga đã áp sát máy bay không người lái (UAV) MQ-9 Reaper trên không phận quốc tế ở Biển Đen. Mỹ cáo buộc hai chiếc Su-27 Nga nhiều lần xả nhiên liệu và bay về phía chiếc MQ-9 một cách “liều lĩnh và thiếu chuyên nghiệp”, khi nó đang thực hiện nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) thông thường. Một tiêm kích Nga sau đó va vào cánh quạt UAV, khiến phi cơ trị giá hơn 30 triệu USD này rơi xuống Biển Đen.

Tai nạn máy bay

Hai máy bay phản lực Su-27 của Nga đã thực hiện điều mà quân đội Mỹ mô tả là “đánh chặn liều lĩnh máy bay không người lái” do thám của Mỹ khi đang ở trong không phận quốc tế, cho biết các máy bay chiến đấu của Nga đã đổ nhiên liệu lên MQ-9 - có thể cố gắng làm mù hoặc làm hỏng nó - và bay phía trước nó trong một cuộc diễn tập không an toàn.

Vị trí Biển Đen. Đồ họa: Washington Post.

“Sau khoảng 30 đến 40 phút, lúc 7:03 sáng ngày 14-03 (lúc 6:03 GMT), một trong những máy bay phản lực sau đó đã va chạm với máy bay không người lái, khiến nó bị rơi” - quân đội Hoa Kỳ cho biết.

Lầu Năm Góc cho biết Nga vẫn chưa thu hồi được máy bay không người lái và chiếc máy bay này có khả năng đã bị hư hại.

“Trên thực tế, hành động không an toàn và thiếu chuyên nghiệp này của người Nga đã suýt khiến cả hai máy bay gặp nạn”, Tướng Không quân Hoa Kỳ James Hecker, người giám sát Lực lượng Không quân Hoa Kỳ trong khu vực cho biết trong một tuyên bố.

Bộ Quốc phòng Nga trong khi đó phủ nhận việc xảy ra va chạm, cho rằng UAV Mỹ rơi do phi công điều khiển xử lý sai.

"Máy bay không người lái MQ-9 đã ngoặt gấp, mất kiểm soát và rơi", Bộ Quốc phòng Nga cho hay. "Các chiến đấu cơ Nga không sử dụng vũ khí, không tiếp xúc với UAV và đã trở về sân bay an toàn".

Trong bài phát biểu được công bố trên trang web của đại sứ quán Nga vào đầu ngày 15-3, Antonov cho biết máy bay Mỹ “có chủ ý và khiêu khích” đã di chuyển về phía lãnh thổ Nga khi tắt bộ tiếp sóng.

"Hoạt động không thể chấp nhận được của quân đội Hoa Kỳ ở gần biên giới của chúng tôi là một nguyên nhân gây lo ngại", Antonov nói. "Họ đang thu thập thông tin tình báo, sau đó được chế độ Kiev sử dụng để tấn công lực lượng vũ trang và lãnh thổ của chúng tôi".

Elisabeth Braw, một thành viên cao cấp tại Viện Doanh nghiệp Mỹ ở Washington, cho biết đây là "một diễn biến rất nhạy cảm trong xung đột Ukraine, bởi là lần chạm trán trực tiếp đầu tiên mà công chúng biết đến giữa phương Tây và Nga".

Quan hệ song phương Nga - Mỹ bên bờ sụp đổ

Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô, sau này là Nga, từ năm 1933. Mối quan hệ được duy trì ngay cả trong những thời điểm căng thẳng nhất của Chiến tranh Lạnh, nhưng đang ngày càng xấu đi liên quan đến chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Mỹ và các đồng minh phương Tây đã tung loạt đòn trừng phạt chưa từng có nhằm vào Nga để phản ứng với chiến dịch này.

Sau hàng loạt cáo buộc của Mỹ và Nga dành cho nhau trong suốt thời gian xảy ra chiến sự Ukraine. Tổng thống Joe Biden tuyên bố cáo buộc ông Putin là “tội phạm chiến tranh” trong một cuộc họp báo đầu tháng 2 năm 2023, liên quan đến chiến dịch quân sự của Moskva ở Ukraine.

Rủi ro với quan hệ Mỹ - Nga sau sự cố “đâm rơi UAV”.

Sau hàng chục năm Mỹ tránh đối đầu với Nga. Trong suốt gần một năm qua, quan hệ Nga - Mỹ trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết, bắt đầu từ việc Mỹ cung cấp tiền, vũ khí cho Ukraine trong chiến sự. Tiếp đến là những lệnh trừng phạt giáng vào nền kinh tế Nga do Mỹ và đồng minh phương Tây áp dụng từ khi bắt đầu chiến sự.

“Ông chủ Nhà Trắng” cương quyết gây sức ép với Moskva khi tịch thu tài sản của giới tài phiệt Nga ở Mỹ để gia tăng áp lực. Song, hành động này đã bị phớt lờ khi Tổng thống Putin đưa Thông điệp Liên bang kêu gọi giới kinh doanh nên “quay trở lại đầu tư cho Nga thay vì đi cầu xin phương Tây”.

Hoàng Sơn (Theo Reuters, Hill)