Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống

Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống được coi là công trình thủy lợi lịch sử của huyện vùng chiêm trũng cũng như ngành thủy lợi Thanh Hóa. Những ngày cuối tháng 6-2021, chủ đầu tư đang đốc thúc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công để bàn giao dự án đúng tiến độ giai đoạn 1 của dự án...

Những đoạn kè cuối cùng của trục tiêu Bột Dột - Khe Ngang qua xã Thăng Long (Nông Cống) đang được hoàn thiện.

Các xã vùng III của huyện Nông Cống vốn thuộc vùng trũng thấp, mỗi mùa mưa thường xảy ra tình trạng ngập lụt. Nhiều đời nay, các thế hệ người dân trong vùng “sống chung với lũ” đều mong mỏi có công trình tiêu thoát lũ quy mô để an cư. Sau nhiều năm đề xuất từ UBND tỉnh Thanh Hóa, Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) triển khai để khắc phục tình hình ngập lụt, ổn định cuộc sống cho người dân vùng đồng chiêm trũng này. Giai đoạn 1 của dự án được Bộ NN&PTNT phê duyệt tại Quyết định 4430/QĐ-BNN-XD từ năm 2017, đến tháng 3–2019 được điều chỉnh tại Quyết định 951/QĐ-BNN-XD với tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 540 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án được phê duyệt từ năm 2017 đến đầu mùa mưa bão năm 2021 nhằm thực hiện tốt công tác tiêu thoát lũ cho vùng trũng huyện Nông Cống. Điều khác biệt so với nhiều công trình thủy lợi khác là, Dự án Tiêu thoát lũ vùng III Nông Cống hướng tới phục vụ dân sinh nên ngoài hệ thống kênh mương, các trạm bơm tiêu thoát nước, còn có hàng chục cây cầu dân sinh và nhiều tuyến đường kết nối các thôn, các xã trong vùng.

Trong quá trình triển khai dự án từ năm 2017 đến nay, ngoài các gói thầu do các đơn vị trực thuộc Bộ NN&PTNT làm chủ đầu tư, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa được giao làm chủ đầu tư 3 gói thầu lớn. Do là vùng trũng nên việc tiêu thoát lũ chủ yếu được triển khai theo hướng: Đào các sông nhân tạo có đê cao để gom nước qua hệ thống cống, sau đó được các trạm bơm cỡ lớn bơm lên các tuyến kênh để tiêu ra sông Mực, sông Chuối.

Cùng các cán bộ đoàn công tác liên ngành gồm Sở NN&PTNT, Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa và Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh đi kiểm tra và đốc thúc tiến độ, chúng tôi ghi nhận công tác thi công hối hả trên khắp các hạng mục công trình. Trên tuyến trục tiêu Bột Dột - Khe Ngang, cống điều tiết nước toàn bộ dự án nối đôi bờ kênh lớn giữa 2 xã Thăng Long và Vạn Thiện vừa được hoàn thành. Đây là cống được thiết kế 7 cửa, vận hành đóng mở bằng hệ thống mô tơ điện. Mùa mưa lũ, cống sẽ được mở để tiêu nước cho toàn vùng III của huyện Nông Cống, vào mùa hạn cống sẽ đóng để giữ nước cho sản xuất nông nghiệp... Hiện những mét kè cuối cùng của kênh tiêu cũng được các nhóm thợ hoàn thiện chờ ngày nghiệm thu.

Trên đường tỉnh 505 đoạn qua thôn Ngư Thôn, xã Thăng Long, cây cầu Khe Ngang nhỏ hẹp xuống cấp trước đây cũng mới được thay thế bằng cầu cứng khang trang giá trị 14 tỷ đồng. Dưới cầu, tuyến kênh tiêu thoát lũ rộng hàng chục mét chạy cắt qua, được kè kiên cố, tạo thêm diện mạo mới cho khu dân cư lân cận, đồng thời góp phần hoàn thiện cả hạ tầng giao thông đường tỉnh 505 cũng như hệ thống thủy lợi trong vùng. Cách đó chừng 1 km, nhiều thôn của xã Thăng Long cũng được hưởng lợi bởi dự án thủy lợi đã xây dựng thêm 1 cây cầu dân sinh kiên cố khác bắc qua tuyến kênh tiêu mới được triển khai.

Tại trục tiêu Khe Lườn - Đò Bòn, tuyến kênh cũ với hệ thống “đê” chỉ cao hơn mặt ruộng từ nhiều đời nay đã được mở rộng, đắp bờ với cao trình gần 10m. Mặt đê được san phẳng trở thành các tuyến giao thông huyết mạch qua nhiều xã, thân đê có đoạn rộng cả chục mét nhờ được đổ đất be bờ vững chãi. Những ngày cuối tháng 6, ở những đoạn đã hoàn thành, các nhà thầu đang cho máy xúc hết các đống đất thải để chuẩn bị cho công tác thẩm định, bàn giao công trình. Tại gói thầu số 15: Nâng cấp mở rộng trục tiêu và đê bao Khe Lườn - Đò Bòn đoạn đê tả từ K0 đến K6+540 và đê hữu đoạn từ K3+200 đến K5+600, đã hoàn thành 90% công việc. Đại diện nhà thầu xây dựng, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Giám đốc Công ty CP Xây dựng Tiến Đạt, cho biết: Để bảo đảm công trình được bàn giao trước thời điểm 30-9-2021 theo ký kết với chủ đầu tư, những ngày gần đây, đơn vị chúng tôi phải triển khai thi công thêm cả ca đêm. Hiện các đoạn đã cơ bản hoàn thành, riêng công trình tràn từ hồ Yên Mỹ xuống, công ty đang tập trung nhân lực, máy móc đẩy nhanh tiến độ thi công, đề phòng ít ngày tới gặp các đợt mưa bão sẽ phải tạm dừng thi công.

Các gói thầu quan trọng khác của toàn dự án là Trạm bơm Quần Bối 1 và Quần Bối 2 thuộc các xã Thăng Thọ và Thăng Bình hiện đã hoàn thành, vận hành thử. Đây là các trạm bơm điện có công suất lớn nhằm bơm nước từ các hệ thống kênh thấp thu nước lũ ở các cánh đồng và các khu dân cư trũng thấp lên các tuyến kênh chính. Nhìn chung, tất cả các gói thầu của Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống, giai đoạn 1 đều đã đạt khối lượng thi công từ 90% đến cơ bản hoàn thành. Tuy chưa được nghiệm thu và bàn giao, nhưng vai trò phòng chống thiên tai, chống ngập úng của Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống đã phát huy tác dụng.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Nông Cống, khẳng định: Do đặc thù trũng thấp nên các xã thuộc vùng III của huyện Nông Cống chưa có hệ thống tiêu thoát lũ hiệu quả. Lâu nay, công tác phòng chống thiên tai nơi đây đều là các giải pháp phi công trình. Trước đây, cứ mưa trên 150mm là 9 xã vùng III của huyện chịu cảnh ngập lụt. Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống có ý nghĩa vô cùng quan trọng cho chống lũ cũng như sản xuất nông nghiệp, được chính quyền và các tầng lớp Nhân dân nhiều năm mong mỏi. Được tỉnh và Trung ương quan tâm hỗ trợ xây dựng, đến nay dự án đã cơ bản hoàn thành. Trong cơn bão số 2 vào đầu tháng 6 vừa qua, địa phương có mưa trên 150mm song không gây ngập úng do công trình đã phát huy tác dụng.

Theo các thông tin dự án, khi đưa vào vận hành sử dụng, Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống sẽ giúp tiêu thoát lũ cho hơn 3.000 ha lúa của 9 xã vùng trũng trong huyện. Đây là diện tích mà lâu nay, nông dân các địa phương chỉ “dám” cấy vụ đông xuân, gần như bỏ hoang vụ thu mùa do tình trạng ngập lụt vào mùa mưa. Khi điều tiết được lượng nước phù hợp, sẽ giúp huyện Nông Cống tái cơ cấu nền nông nghiệp, tăng diện tích gieo trồng, giải quyết được tình trạng ngập úng thường xuyên không những trong sản xuất nông nghiệp mà cho cả các khu dân cư.

Sau khi hoàn thành giai đoạn 1, dự kiến nửa cuối năm 2022, giai đoạn 2 của Dự án Tiêu úng vùng III Nông Cống sẽ được triển khai với nhiều hạng mục quan trọng khác. Hiện nay, UBND huyện Nông Cống đã chuẩn bị các điều kiện để phối hợp với các đơn vị liên quan, vận động công tác giải phóng mặt bằng để dự án được triển khai tốt.

Bài và ảnh: Lê Đồng