Nước giải khát vỉa hè: Tiện nhưng không lợi

Thời tiết oi bức, nhu cầu giải khát của người dân cũng tăng đột biến, với tiện ích rẻ, nhanh, các quán nước giải khát vỉa hè là lựa chọn hàng đầu của những thực khách dễ tính. Nhưng, điều đáng nói là những loại nước uống ở đây có thực sự đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hay không đang được nhiều người quan tâm.

Các quầy nước giải khát di động tại khu vực Quảng trường Lam Sơn, TP Thanh Hóa.

Khoảng 18h chiều đến 23h đêm, khu vực Quảng trường Lam Sơn (TP Thanh Hóa) đông như trẩy hội, đặc biệt là những ngày nắng nóng, hàng chục quán giải khát với đa dạng các mặt hàng như: trà đá, nước mía, nước ép trái cây... đua nhau mọc để đáp ứng nhu cầu “giải nhiệt” của nhiều người. Theo ghi nhận của phóng viên, để kinh doanh nước giải khát, chủ quán không cần quá cầu kỳ về hình thức, chỉ cần 1 xe đẩy tự chế (thay cho quầy hàng) với dàn đèn nháy bắt mắt, vài vật dụng đơn giản như bàn ghế nhựa, máy ép nước và đồ dùng chế biến đã có ngay một quầy hàng di động dọc vỉa hè. Chị Nguyễn Thị Lan, chủ quầy nước giải khát tại Quảng trường Lam Sơn cho biết: “Thời tiết nắng nóng nên lượng khách hàng đến quán uống nước tăng gấp 2, 3 lần so với ngày bình thường; chỉ cần bỏ ra 20 - 30 ngàn, khách hàng sẽ được thưởng thức 1 ly nước ép vừa ngon lại bổ dưỡng nên quán tôi lúc nào cũng đông khách”. Theo chị Lan, để giữ chân khách hàng, nước ép tại cửa hàng chị đều là các loại trái cây được mua trong ngày nên luôn đảm bảo độ tươi. Riêng nước cam, chanh dây, dứa... bán đến đâu vắt, ép đến đó chứ không lấy những quả cam héo hoặc nước pha sẵn, như vậy sẽ mất đi hương vị tự nhiên, không đảm bảo vệ sinh.

Đi dọc các tuyến đường Lê Lai, Nam Ngạn, Hàn Thuyên, Lê Lợi, Hải Thượng Lãn Ông, khu vực gần trường học, bệnh viện... dễ dàng bắt gặp hàng chục quán, xe đẩy hàng rong nước giải khát vỉa hè. Theo khảo sát của chúng tôi, trong số các loại nước giải khát được bày bán ở các vỉa hè, nước mía là loại đồ uống đã và đang được nhiều thực khách lựa chọn, bởi có mức giá bình dân nhất, dao động từ 12 - 15 nghìn đồng/cốc. Tuy nhiên, với cách thức chế biến của một số hàng nước mía vỉa hè “siêu sạch” hiện nay thì nỗi lo về tình trạng mất vệ sinh, ảnh hưởng tới sức khỏe con người không phải là không có căn cứ. Ghé vào một quán giải khát vỉa hè trên đường Hải Thượng Lãn Ông, chỉ cần một cốc trà đá, nhân trần hay nước mía ép đã có thể giúp thực khách vừa trò chuyện, vừa thỏa mãn được cơn khát trong những ngày nắng nóng. Tuy nhiên, các thực khách sử dụng đồ uống giải khát đều không mấy để ý, ít quan tâm đến khâu chế biến của những chủ quán. Theo quan sát tại thời điểm chúng tôi có mặt tại quán, cô chủ quán gương mặt lấm tấm mồ hôi, dùng tay trần bào, róc vỏ mía mà phần thân và gốc mía vẫn bám đầy bụi bẩn. Sau khi róc vỏ xong, từng khúc mía được cho vào xô nhựa để sẵn cạnh máy ép nước mía. Khi có khách vào quán, chủ quán tiếp tục dùng tay trần cầm khúc mía đã róc sẵn cho vào máy ép. Mía ép xong, bã vứt bừa bãi ngay phía trước chân máy ép, mặc cho ruồi nhặng bâu quanh.

Anh Nguyễn Thế Anh, phường Đông Vệ (TP Thanh Hóa) cho biết: “Cứ cuối buổi chiều, chúng tôi thường tụ tập tại quán nước mía. Nước mía ở đây giá cả cũng phải chăng, tiện lợi”. Khảo sát thêm một số ý kiến của khách hàng xung quanh vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm tại một số quán giải khát vỉa hè, chúng tôi đều nhận được những câu trả lời như: “Người ta uống được thì mình cũng uống được” hay “Lâu lâu mới uống một lần, chắc không có vấn đề gì”... Cùng với nước uống, các loại đá cây, đá viên là một trong những thứ rất quan trọng để làm nên những ly nước giải khát mát lạnh. Tuy nhiên, thực tế các quán giải khát vỉa hè chủ yếu sử dụng đá cây, loại đá chuyên dùng để ướp thực phẩm. Điều đáng nói, người tiêu dùng không thể biết được loại đá này làm từ nguồn nước có đảm bảo vệ sinh hay không, vì vậy nguy cơ mất vệ sinh là rất cao.

Không cần nhiều chi phí, vật dụng tái sử dụng được, thu hồi vốn nhanh, lãi lớn nên các quán nước vỉa hè thi nhau “nở rộ” dịp hè trong mấy năm nay. Các mặt hàng tại các quán cũng rất đa dạng, từ các loại thức uống đóng chai có thương hiệu đến các đồ uống tự chế như: nhân trần, trà đá, nước sấu, nước dâu, nước xay sinh tố từ chanh leo, rau má, xoài... Phong phú là thế nhưng cách bảo quản, pha chế các thực phẩm này thì khó ai chắc chắn bảo đảm vệ sinh hoàn toàn.

Phần lớn người dùng khi có nhu cầu thường tiện đâu mua đó chứ hiếm người bận tâm, cầu kỳ “chọn mặt gửi vàng”. Chúng tôi đã tận mắt chứng kiến nhiều quán nước giải khát, quán chè trong các chợ dân sinh ngồi bán sát hàng cá, thịt. Những tô nhựa đựng chè xanh đã cáu bẩn được đặt trên chiếc bàn gỗ, không có gì che đậy, hứng nắng gió và bụi, là thiên đường “giải khát” cho lũ ruồi nhặng. Xô tráng cốc vẩn đục, tay người bán vừa đếm tiền, quệt mồ hôi, nhặt đá bỏ vào cốc cho khách thưởng thức là chuyện thường thấy. Đó là chưa kể những người bán hàng không biết có được tập huấn kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm. Hay những nguy cơ về chất lượng các loại đá viên, đá xay; nguồn gốc, xuất xứ những nguyên liệu chế biến ra các loại sâm lạnh, trà actiso hay trân châu, chè thập cẩm xanh đỏ tím vàng đựng trong các hộp nhựa ra sao thì chỉ người bán mới biết...

Hè đến, nhu cầu giải khát tăng đột biến. Bên cạnh những quán nước bảo đảm chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm thì vẫn còn nhiều quán tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc cho người tiêu dùng. Thiết nghĩ, các ngành chức năng cần có những biện pháp quyết liệt hơn trong việc kiểm tra, giám sát về vấn đề bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm đối với các hàng nước uống giải khát vỉa hè. Bên cạnh đó, mỗi người dân hãy lựa chọn loại nước uống có nguồn gốc, xuất xứ, tem, nhãn mác đầy đủ, nói “không” với những sản phẩm nước giải khát chưa được kiểm định, mất vệ sinh và tránh để “tiền mất, tật mang”.

Bài và ảnh: Trần Hằng