Nghèo... giữa làng du lịch

Dù được Nhà nước đầu tư xây cầu treo dân sinh, rồi được chọn làm nơi phát triển du lịch cộng đồng, nhưng cuộc sống người dân khu phố Thanh Xuân, thị trấn Thường Xuân (Thường Xuân) vẫn chật vật trong bộn bề khó khăn. Mà minh chứng rõ nhất là đến nay, trong số 54 hộ dân của khu phố, vẫn còn tới 50 hộ thuộc diện nghèo và cận nghèo.

Cây cầu treo dân sinh phục vụ du khách cũng là con đường duy nhất của bà con khu phố Thanh Xuân, thị trấn Thường Xuân thông thương với bên ngoài.

Khu phố Thanh Xuân đang là điểm du lịch cộng đồng phát triển vào bậc nhất của huyện Thường Xuân, có hơn 320 nhân khẩu là đồng bào dân tộc Thái sinh sống. Trước năm 2019, lúc chưa sáp nhập vào thị trấn Thường Xuân, khu phố được gọi làng Mạ (bản Mạ), thuộc xã Xuân Cẩm. Hoạt động du lịch cộng đồng tại đây manh nha phát triển từ khoảng năm 2017, với nhiều cố gắng, nỗ lực của các cấp ủy, chính quyền huyện Thường Xuân và Nhân dân trong khu phố.

Tuy nhiên, dưới những mái nhà sàn tưởng như thanh bình, no đủ ấy là cuộc sống của hàng chục hộ gia đình đang chật vật với những khó khăn. Bí thư Chi bộ khu phố Thanh Xuân, ông Vi Văn Tiên, cho biết: Khu phố có 10 hộ đăng ký làm du lịch cộng đồng, nhưng chỉ 2 hộ thường xuyên có khách. Còn lại tất cả hộ dân đều phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp, nhưng gặp rất nhiều khó khăn trong việc vận chuyển nông, lâm sản đi tiêu thụ. Bởi ngoài cây cầu treo dân sinh trọng tải thấp, khu phố không còn con đường bộ nào khác để vận chuyển hàng hóa, hay nguyên vật liệu phục vụ cuộc sống.

Tìm hiểu được biết, khu phố Thanh Xuân bị chia cắt với bên ngoài bởi núi cao, rừng phòng hộ và dòng sông Chu. Trước năm 2015, khi chưa có cây cầu treo dân sinh, người dân nơi đây vẫn thường dùng đò ngang, hoặc ghép những cây luồng thành bè, mảng sang sông, đưa con em đến trường, vận chuyển giao thương hàng hóa... Vào mùa lũ, những ngày nước từ thượng nguồn đổ về chảy xiết, khu phố hoàn toàn bị cô lập với thế giới bên ngoài.

Bí thư chi bộ Vi Văn Tiên nói: Trồng được cây luồng, cây keo, bà con đã vất vả thu hoạch từ rừng cách nhà 4 - 7km, lại phải thuê xe vận chuyển ra bờ sông, rồi thuê người khiêng vác xuống sông ghép lại thành bè, mảng. Chưa hết, lúc sang bờ bên kia sông, bà con lại thêm một lần nữa thuê người bốc dỡ từng cây đưa lên Tỉnh lộ 519 mới bán được cho xe đến thu mua. “Bán được một cây luồng, cây keo, bà con trong khu phố vất vả đủ bề. Vừa mất thời gian, vừa tốn quá nhiều công sức, nên thu nhập chẳng được là bao”, bí thư Vi Văn Tiên bộc bạch.

Ngày xây dựng các điểm lẻ trường mầm non và tiểu học cho các cháu, bà con trong khu phố phải gùi từng bao xi măng, viên gạch... từ bên kia sông đưa xuống mảng, sau đó lại xúc vào gùi để vận chuyển lên bờ. Bè, mảng thiếu an toàn, lại không chở được là bao, có thời điểm một vài hộ dân đã dùng hơn 50 chiếc thùng phuy ghép lại với nhau, chất thêm luồng tạo mặt bằng phía trên rồi gắn động cơ làm phương tiện vận chuyển hàng hóa. Tuy nhiên, do là phương tiện tự chế, nên nó đã bị cấm từ lâu.

Cũng theo ông Vi Văn Tiên, tất cả phương tiện mà người dân dùng để qua sông đều phải hoạt động chui, bởi quanh khu phố, chưa có một bến thủy nội địa nào được cấp phép. Biết làm vậy là sai quy định của pháp luật, song vì mưu sinh, bà con cũng chẳng còn con đường nào khác.

Được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, năm 2015 một cây cầu treo dân sinh được đầu tư xây dựng, nối khu phố Thanh Xuân với Tỉnh lộ 519, mở ra cơ hội phát triển cho người dân nơi đây. Từ đó, người dân mua sắm xe máy, xe đạp để qua cầu đi làm công nhân, hay buôn bán trong các khu chợ. Trẻ em cũng được đến học tập ở khu trường chính bên kia sông. Cầu xây xong cũng tạo thêm điểm nhấn cảnh quan, cùng với vẻ đẹp thanh bình, yên ả và những giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, khu phố Thanh Xuân đã được huyện Thường Xuân tập trung đầu tư xây dựng trở thành điểm du lịch cộng đồng, mỗi năm đón hàng nghìn lượt du khách đến tham quan.

Nhưng rồi, cây cầu nên thơ kia cũng chỉ đáp ứng nhu cầu cho người dân khu phố đi lại và việc học tập của con em, còn nhu cầu vận chuyển hàng hóa, nguyên vật liệu vẫn còn bỏ ngỏ. Bí thư chi bộ Vi Văn Tiên cho biết thêm: Do lượt du khách đến tham quan còn hạn chế, lại không ổn định, nên phần lớn bà con trong khu phố vẫn tập trung phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp. Trong khi thiếu đường vận chuyển hàng hóa, nguyên vật liệu, nên cuộc sống của bà con chưa thay đổi được nhiều. Mới đây, qua bình xét, trong số 54 hộ dân của khu phố vẫn còn 12 hộ nghèo, 38 hộ cận nghèo, chỉ có 4 hộ thoát nghèo.

Anh Lê Quốc Cường đã phải thuê 5 người dùng xe máy trong một ngày chỉ để chở 3 tấn xi măng và 400m2 gạch lát nền.

Cũng từ khi được chọn làm điểm phát triển du lịch cộng đồng, bên cạnh những mái nhà sàn truyền thống, người dân đã đầu tư xây dựng thêm công trình phụ trợ phục vụ du khách, như nhà vệ sinh, bếp nấu, sân vườn, cảnh quan... Tuy nhiên, họ đều phải mua nguyên vật liệu xây dựng từ thị trấn Thường Xuân, thuê xe chở đến đầu cầu treo bên kia, rồi lại thuê xe máy chở nhỏ lẻ về công trình. Thành ra, chi phí xây dựng của bà con khu phố Thanh Xuân thường tốn gấp 2 - 3 lần so với cùng một công trình phía bên kia sông. Như mới đây, anh Lê Quốc Cường đã phải thuê 5 người dùng xe máy trong 1 ngày (chi phí thuê mỗi người là 400 nghìn đồng) để chở 3 tấn xi măng, 400m2 gạch lát nền. “Nếu mua cát, thì bà con phải thuê người khiêng từng chuyến từ Tỉnh lộ 519 xuống mảng đưa qua sông Chu, rồi lại xúc lên bờ mới vận chuyển đến công trình. Do chi phí vận chuyển tăng cao mà mua một khối cát tại chân công trình, người dân nơi đây phải bỏ ra khoảng 1,2 triệu đồng”, anh Cường cho biết.

Ông Lương Văn Thỏa, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thường Xuân, cho biết: Trong các cuộc tiếp xúc cử tri với đại biểu HĐND các cấp, bà con khu phố Thanh Xuân đã kiến nghị đến các cấp chính quyền; UBND thị trấn cũng đã đề xuất với UBND huyện đề nghị chính quyền cấp trên và ngành chức năng xem xét cấp phép bến thủy nội địa, gắn với phát triển du lịch cộng đồng cho bà con trong khu phố.

Được biết, UBND huyện Thường Xuân đã khảo sát và xin chủ trương đầu tư xây dựng đường giao thông nối xã Xuân Cao với khu phố Thanh Xuân, thị trấn Thường Xuân. Trong lúc chờ dự án được phê duyệt, đầu tư xây dựng thì người dân nơi đây vẫn đang hằng ngày gặp khó khăn do thiếu đường vận chuyển hàng hóa. Và nghịch cảnh nghèo... giữa làng du lịch chưa biết bao giờ mới dừng lại.

Bài và ảnh: Đỗ Đức