Cây xanh và sự thực dụng

Nắng nóng khiến hàng xóm nhà tôi liên tục than vãn: Trời đã nóng mà nhìn đâu cũng thấy bê tông.

Những lời than vãn ấy làm tôi nhớ đến khu phố mình đang ở từng có rất nhiều cây xanh. Cây xanh và hồ nước được ví như những cỗ máy điều hòa của đô thị. Những cây xà cừ thân lớn, tán cao, tỏa rộng được trồng từ khi khu dân cư mới thành lập cách đây hơn 20 năm, một số người trong khu phố tự hào vì được sống trong một không gian đô thị xanh mà không phải nơi nào ở thành phố cũng có được. Nhưng rồi nhiều cây thân gỗ lớn ấy đã bị chặt hạ khi khu dân cư ngày càng có nhiều người mới đến ở.

Lý do được họ đưa ra để chặt hạ những cây xà cừ nào là cây phạm vào mặt tiền ngôi nhà, rồi xà cừ rễ ở tầng đất nông dễ bị bật gốc khi bão gió... Vậy nên từ chỗ khu phố có hơn chục cây xà cừ giờ chỉ vài cây may mắn còn sót lại bởi nhiều lý do.

Sau khi những cây xà cừ xum xuê lá cành bị chặt, chủ nhà đem về những cây khác, nhỏ hơn theo sở thích. Cũng có những cây bóng mát nhưng để nó lớn lên tỏa bóng rộng thì phải mất nhiều năm nữa. Có những nhà sau khi chặt cây thì dùng chính khu đất trống vỉa hè để đậu đỗ xe, thành ra có những đoạn đường trống hơ trống hoác, tròi trật ra những bê tông và nhôm kính.

Mấy tháng trước một gia đình đến khu dân cư làm nhà và lại thêm một cây xà cừ lớn bị chặt hạ. Nhiều người trong khu dân cư đề nghị chủ nhà hãy để cây xanh ấy tồn tại như một thứ tài sản cho khu phố. Có người còn bảo nếu không sẽ báo cơ quan quản lý cây xanh đô thị. Nhưng rồi cây xà cừ vẫn bị chặt. Nghe đâu chủ nhà có mối quan hệ với cơ quan quản lý cây xanh nên được cho phép chặt cây và bù vào đó bằng cây khác. Sau khi chặt, chủ nhà đã đem cây xoài về trồng. Dù cũng là cây bóng mát, nhưng sẽ phải mất nhiều năm nữa nó mới có thể che bóng cho con đường, cho những căn nhà quanh đó.

Khi nắng lên, nhiều người dân trong khu phố chỉ biết than vãn khu phố thiếu cây xanh, nhưng lại không hề có ý thức bảo vệ cây xanh ngay từ đầu. Lúc chặt cây họ chỉ nghĩ đến cái lợi trước mắt cho nhà mình, chứ mấy ai nhìn ra sự mất cân bằng môi sinh sau này. Một khu phố với nhiều cây xà cừ được trồng đã đủ lớn để che nắng, chắn gió, giờ chen vào đó là những cây lộc vừng, sấu, xoài, vú sữa. Cây thấp, cây cao tạo ra sự lộ cộ cho khu phố. Nhưng hơn cả việc mất mỹ quan là môi trường sống. Những lúc nắng nóng người dân mới nhớ đến bóng cây ngày nào góp phần điều hòa môi sinh cho khu phố, nhưng sẽ phải mất nhiều năm nữa khu phố mới lại có đủ bóng mát như khi chúng tôi mới chuyển đến ở. Những cây xà cừ được thành phố trồng ở nhiều tuyến phố nội đô không có lỗi, mà chỉ có sự thực dụng, chạy theo những giá trị ngắn hạn của một bộ phận người dân mới là rào cản cho sự phát triển cây xanh đô thị.

Hạnh Nhiên