Thanh Hóa: Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng

Việc triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng” ở 11 huyện miền núi trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nhằm can thiệp thay đổi hành vi, tập quán sử dụng dịch vụ dân số - k ế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tại vùng các dân tộc ít người đã góp phần nâng cao chất lượng dân số và thành công cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đề án “Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng” được triển khai tại 11 huyện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. (Ảnh minh họa: Cô trò điểm trường mầm non Ché Lầu, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn trong giờ học.).

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền ở khu vực miền núi, các dân tộc ít người

Trong những năm qua tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm đến phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đặc biệt, việc nâng cao chất lượng dân số khu vực miền núi, các dân tộc ít người tại cộng đồng là mục tiêu quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi chương trình dân số và phát triển trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Là cơ quan thường trực trong thực hiện công tác DS-KHHGĐ, Chi cục Dân DS-KHHGĐ tỉnh đã và đang triển khai nhiều mô hình, đề án mang lại hiệu quả, trong đó có thể nhắc đến đề án Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng được triển khai ở 47 xã của 11 huyện: Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Lang Chánh, Bá Thước, Thường Xuân, Như Xuân, Thạch Thành, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy và Như Thanh.

Để việc thực hiện đề án đem lại hiệu quả, hàng năm Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã chỉ đạo, hướng dẫn các Trung tâm Y tế của 11 huyện thực hiện đề án đẩy mạnh công tác tuyên truyền, góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi tập quán sử dụng các dịch vụ DS-KHHGĐ. Năm 2021, Chi cục DS-KHHGĐ và các địa phương thực hiện đề án đã tổ chức được 47 cuộc nói chuyên chuyên đề về các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước với hơn 2.000 người tham gia; tổ chức 10 hội nghị cung cấp thông tin cho 500 người là lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, đoàn thể trên địa bàn triển khai đề án; sản xuất sản phẩm truyền thông với hơn 38.000 tờ rơi, 1.650 sách lật.

Hội nghị tuyên truyền tư vấn, cung cấp thông tin về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, chăm sóc SKSS/KHHGĐ trước hôn nhân tại huyện Như Xuân.

Năm 2022, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tiếp tục triển khai, hướng dẫn trung tâm y tế các địa phương thực hiện đề án, trong đó tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về công tác dân số, sử dụng các dịch vụ DS-KHHGĐ. Theo đó, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với Trung tâm Y tế cấp huyện tổ chức hội nghị tuyên truyền cung cấp thông tin các kiến thức nhằm giảm tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ, các biện pháp phòng tránh thai an toàn, phòng, chữa bệnh phụ khoa, phòng chống điều trị vô sinh, làm mẹ an toàn, trách nhiệm làm cha mẹ, nuôi con khỏe, dạy con ngoan… Đối tượng là lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, ban chỉ đạo công tác dân số và phát triển cấp huyện, xã, cán bộ trung tâm y tế huyện, xã, cộng tác viên dân số, y tế thôn, bản, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng.

Cùng với đó, ở cấp huyện đã và đang tổ chức các cuộc nói chuyện chuyên đề tại xã cho các đối tượng là vị thành niên, thanh niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, với các nội dung như cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân, các biện pháp tránh thai an toàn, phòng, chữa bệnh phụ khoa, phòng, chống điều trị vô sinh, làm mẹ an toàn, các nguy cơ sinh con bị dị tật, khuyết tật nguy cơ vô sinh khi kết hôn sớm và cận huyết thống. Đồng thời sản xuất, cấp phát tài liệu truyền thông về các chính sách DS-KHHGĐ trong tình hình mới, đặc biệt chú trọng nội dung nâng cao chất lượng dân số (mất cân bằng giới tính khi sinh, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, giảm tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, chăm sóc SKSS/KHHGĐ).

Ở 47 xã/11 huyện đang triển khai đề án đã thành lập các câu lạc bộ sức khỏe sinh sản vị thành niên. Câu lạc bộ thành lập là nơi giao lưu, cung cấp kiến về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân, các biện pháp phòng tránh thai an toàn, phòng, chữa bệnh phụ khoa, phòng chống điều trị vô sinh, làm mẹ an toàn… cho đối tượng là thanh thiếu niên, vị thành niên.

Căn cứ kế hoạch của Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, các địa phương đã và đang triển khai thực hiện đề án một cách hiệu quả.

Huyện Như Thanh triển khai thực hiện hiệu quả công tác DS-KHHGĐ

Huyện Như Thanh có 24.077 hộ, 98.297 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số là 41.284 người. Như Thanh là địa phương đang triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng”.

Huyện Như Thanh đẩy mạnh công tác tuyên truyền dưới nhiều hình thức, góp phần nâng cao chất lượng dân số vùng dân tộc ít người nói riêng, trên địa bàn toàn huyện nói chung.

Năm 2022, huyện Như Thanh triển khai kế hoạch tổ chức hoạt động truyền thông nâng cao chất lượng dân số vùng dân tộc ít người tại 3/14 xã (Cán Khê, Thanh Kỳ, Xuân Phúc). Trung tâm Y tế huyện đã hướng dẫn và chỉ đạo Trạm Y tế phối hợp Ban Dân số và phát triển xã triển khai, tổ chức nói chuyện chuyên đề cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ về chăm sóc sức khỏe sinh sản với tổng số 3 lớp, mỗi lớp 50 người tham dự. Mục đích nhằm can thiệp thay đổi hành vi, tập quán sử dụng dịch vụ DS-KHHGĐ và các loại hình dịch vụ phù hợp với tâm lý, tập quán của người dân tộc thiểu số; tăng cường thực hiện chính sách dân số tại vùng các dân tộc ít người, đặc biệt quan tâm đến đối tượng là người dân tộc thiểu số có nguy cơ suy thoái về chất lượng giống nòi, nâng cao chất lượng dân số để góp phần thành công cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương, giữ vững ổn định chủ quyền dân tộc. Đồng thời, tổ chức nói chuyện chuyên đề với nội dung cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân, các biện pháp phòng tránh thai an toàn, phòng, chữa bệnh phụ khoa; phòng chống, điều trị vô sinh, làm mẹ an toàn, nuôi con khỏe, dạy con ngoan, các nguy cơ sinh con bị dị tật, khuyết tật, nguy cơ vô sinh khi kết hôn sớm và cận huyết thống cho đối tượng là vị thành niên, thanh niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Cùng với đó, Trung tâm Y tế huyện chỉ đạo trạm y tế phối hợp UBND 3 xã Cán Khê, Thanh Kỳ, Xuân Phúc triển khai thực hiện duy trì sinh hoạt câu lạc bộ sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên. Câu lạc bộ sinh hoạt 2 lần/năm, cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân, các biện pháp phòng tránh thai an toàn, phòng, chữa bệnh phụ khoa, phòng chống, điều trị vô sinh, làm mẹ an toàn, trách nhiệm làm cha mẹ, nuôi con khỏe, dạy con ngoan, các nguy cơ sinh con bị dị tật, khuyết tật, nguy cơ vô sinh khi kết hôn sớm và cận huyết thống.

Ngoài ra, tại 3 xã cũng đã thành lập câu lạc bộ không sinh con thứ 3, giúp nhau phát triển kinh tế, một năm câu lạc bộ 2 sinh hoạt 2 lần. Nội dung sinh hoạt nhằm cung cấp các kiến thức về bình đẳng giới, về giới tính khi sinh, hậu quả, hệ lụy của việc lựa chọn giới tính khi sinh, kinh nghiệm nuôi con ngoan, trò giỏi, chăm sóc bố mẹ, ông bà người cao tuổi trong gia đình, chia sẻ kinh nghiệm hay về phát triển kinh tế gia đình.

Bác sĩ Lê Ngọc Anh, Trưởng trạm Y tế xã Thanh Kỳ cho biết: Thanh kỳ là xã vùng đặc biệt khó khăn, bao gồm các dân tộc Kinh, Thái, Mường cùng sinh sống. Tổng dân số toàn xã là 5.158 người, trong đó dân tộc Kinh là 1.087 người, dân tộc Mường là 128 người, dân tộc Thái là 3.943 người. Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng xã Thanh Kỳ rất chú trọng nâng cao chất lượng dân số, triển khai các chương trình y tế Quốc gia. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về dân số, giáo dục sức khỏe cho các tầng lớp Nhân dân. Trạm y tế xã đã phối hợp tổ chức các lớp nói chuyện chuyên đề về chăm sóc sức khỏe sinh sản, vị thành niên, thanh niên, tảo hôn và hôn nhân cận huyết; đẩy mạnh viết tin bài phát thanh tuyên truyền về công tác dân số - KHHGĐ.

Bà Lê Thị Nhung, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Như Thanh cho biết thêm: Nhằm nâng cao chất lượng dân số, thực hiện hiệu quả đề án, huyện Như Thanh tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền thực hiện các chính sách về chăm sóc SKSS/KHHGĐ, về giới tính khi sinh, về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, bằng các hình thức như truyền thông đại chúng, truyền thông nhóm, tư vấn trực tiếp thông qua cán bộ dân số huyện, xã, cộng tác viên DS-KHHGĐ đến người dân đang sinh sống tại vùng mức sinh cao, vùng các dân tộc ít người, góp phần can thiệp thay đổi hành vi, tập quán sử dụng các dịch vụ DS-KHHGĐ, thay đổi nhận thức về các chính sách DS-KHHGĐ để nâng cao chất lượng dân số tại các vùng dân tộc ít người nói riêng, trên địa bàn toàn huyện Như Thanh nói chung.

Ngọc Huấn