Phát huy hiệu quả đề án tư vấn và cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho vị thành niên, thanh niên

Hội thi tìm hiểu kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên tại huyện Hậu Lộc.

Chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) vị thành niên, thanh niên (VTN/TN) là một trong những yếu tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số (DS), chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi. Bởi vậy, vấn đề chăm sóc SKSS VTN/TN trên địa bàn tỉnh luôn cần sự chung tay của mỗi gia đình, nhà trường và toàn xã hội.

Trao đổi với ông Lê Đình Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS - kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) tỉnh, được biết: Vấn đề SKSS VTN/TN được Bộ Y tế xác định là một nội dung ưu tiên trong chiến lược DS-SKSS Việt Nam giai đoạn 2011-2020, cũng như chiến lược DS đến năm 2030. Những năm qua, tỉnh ta đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, giáo dục về SKSS cho VTN/TN. Song thực tế hiện nay, tình trạng quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai “chui” và nguy cơ nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục ở tuổi VTN/TN vẫn còn. Bên cạnh đó, kiến thức, kỹ năng cơ bản để bảo vệ, chăm sóc SKSS của VTN/TN còn nhiều hạn chế; các em vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các dịch vụ chăm sóc SKSS. Mặt khác, khi tiếp xúc, giáo dục về SKSS cho VTN/TN thì mọi người đều có ý e dè, né tránh, trong khi những đối tượng này lại rất cần được hướng dẫn đầy đủ và sâu sắc.

Ở độ tuổi VTN/TN các em rất thích khám phá năng lực bản thân, mở rộng thêm nhiều mối quan hệ mới. Nếu không được tuyên truyền đúng cách, các em rất dễ có các nguy cơ, như: quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, xâm hại tình dục... Do vậy, đây cũng là đối tượng có nguy cơ dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn. Từ đó, để lại hậu quả nghiêm trọng như sẩy thai, sinh thiếu cân, đẻ non, thai nhỏ so với tuổi thai; nhiễm trùng tử cung, thủng tử cung, vô sinh, tử vong mẹ... tạo ra gánh nặng cho bản thân, gia đình và xã hội. Mang thai ở tuổi VTN/TN gây ảnh hưởng nặng nề đến phát triển thể chất và tâm sinh lý cũng như phát triển trí tuệ sau này... Trước thực trạng đó, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã triển khai đề án tư vấn và cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho VTN/TN, giúp giới trẻ có nhận thức đầy đủ về giới tính, SKSS lứa tuổi và hướng đến lối sống lành mạnh.

Đề án được triển khai tại 94 trường THCS và THPT trên địa bàn 15 huyện, thị xã, thành phố, được chính quyền địa phương, trường học, các bậc phụ huynh đồng tình ủng hộ. Để trang bị kiến thức về SKSS cho trẻ VTN/TN, trung tâm y tế các địa phương đã phối hợp với các trường THCS, THPT thường xuyên tổ chức các hội nghị truyền thông, nói chuyện chuyên đề về SKSS. Hoạt động khám sức khỏe cho thanh, thiếu niên trong và ngoài nhà trường được các đơn vị thực hiện hằng năm, nhằm phát hiện những bệnh tật, nhất là các bệnh liên quan đến đường sinh sản để tư vấn cho phụ huynh có biện pháp chăm sóc, điều trị kịp thời cho con em mình... Thông qua đó đã nâng cao nhận thức về công tác DS-KHHGĐ, chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho VTN/TN. Đồng thời, giúp cho lứa tuổi VTN/TN nâng cao hiểu biết về pháp luật liên quan đến hôn nhân gia đình, nâng cao kỹ năng sống, chuyển đổi nhận thức, hành vi về KHHGĐ, tăng cơ hội được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ; góp phần làm giảm tỷ lệ nạo phá thai, giảm tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhất là HIV/AIDS; trang bị kiến thức về chăm sóc SKSS/KHHGĐ, về tình bạn, tình yêu, phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục... cho lứa tuổi VTN/TN trong độ tuổi từ 10-24 tuổi. Trong quá trình triển khai đề án, trung tâm y tế phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo tổ chức 15 cuộc truyền thông cho 960 cha mẹ có con trong độ tuổi VTN/TN; 534 buổi sinh hoạt ngoại khóa thu hút 42.702 học sinh các trường THCS, THPT tham gia; 3 lớp tập huấn cho 148 thầy, cô giáo và học sinh; 25 hội thi tìm hiểu kiến thức về SKSS/KHHGĐ cho học sinh, với số lượng trên 12.840 học sinh và các thầy, cô giáo tham gia; xây dựng 1 phóng sự về chăm sóc SKSS VTN/TN; cấp phát 59.997 tờ rơi và 1.280 cuốn cẩm nang về tâm sinh lý, SKSS cho VTN/TN, 4 cụm pa nô; 2 bài báo.

Điển hình là mới đây, Trung tâm Y tế huyện Hậu Lộc phối hợp với Phòng Giáo dục huyện tổ chức Hội thi Tìm hiểu kiến thức về chăm sóc SKSS, giáo dục giới tính cho VTN/TN. Tham gia hội thi có 5 trường THCS trên địa bàn huyện. Các đội đã trải qua 3 phần thi: Chào hỏi; tìm hiểu kiến thức về SKSS VTN/TN; xử lý tình huống. Các đội thi đã thể hiện kiến thức của mình về SKSS, sức khỏe tình dục, tình yêu, tình bạn tuổi học trò và các biện pháp tránh thai, phòng chống xâm hại tình dục.

Em Lê Thị Mai chia sẻ: Hội thi là một sân chơi bổ ích, lành mạnh góp phần tăng cường sự đoàn kết, giao lưu, học tập cho các em, mang đến cho các em những kiến thức về DS, chăm sóc SKSS, giáo dục giới tính cho VTN/TN để bảo vệ chính mình. Hội thi còn giúp em nâng cao kỹ năng hoạt động xã hội, trang bị những kiến thức cơ bản về: Tuổi VTN; tình bạn khác giới và tình yêu; SKSS tuổi VTN... Từ đó giúp em tự chủ về tâm lý, tình cảm của bản thân và có suy nghĩ đúng đắn về lối sống lành mạnh, có hành vi ứng xử văn hóa trong tuổi học đường, là hành trang cho em bước vào cuộc sống.

SKSS VTN là một vấn đề hiện đang nhận được nhiều sự quan tâm của xã hội. Do vậy, nếu không được cung cấp kiến thức đầy đủ sẽ dễ dẫn đến nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, việc học hành và có thể tác động tiêu cực đến tương lai, sự nghiệp của các em và xa hơn là chất lượng DS. Bởi vậy, tuyên truyền chăm sóc SKSS VTN/TN là một hoạt động có ý nghĩa, giúp cho các em học sinh có sự hiểu biết và nhận thức rõ ràng hơn về SKSS. Để trẻ VTN/TN có đầy đủ kiến thức về thể chất cũng như tinh thần, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, rất cần sự chung tay của các cấp, các ngành, đoàn thể, đặc biệt là các bậc phụ huynh. Qua đó, góp phần đưa việc giáo dục giới tính, SKSS triển khai một cách hiệu quả, kịp thời, nhằm giúp các em trưởng thành lành mạnh và hướng tới một tươi lai tươi sáng.

Tô Hà