Cánh báo nguy cơ trẻ sử dụng các chất gây nghiện, kích thích

Sử dụng các chất gây nghiện, chất kích thích làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển về thể chất, tinh thần, trí tuệ ở trẻ. Đây còn là một vấn đề nghiêm trọng tác động tiêu cực đến gia đình và xã hội. Do đó, toàn xã hội cần chung tay bảo vệ trẻ trước các chất gây nghiện và kích thích.

Bé B.V.C. điều trị tại Khoa Hồi sức cấp cứu (Bệnh viện Nhi Thanh Hóa) do ngộ độc rượu.

Vừa qua, Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Thanh Hóa tiếp nhận một trường hợp bé trai B.V.C. 9 tuổi (Cẩm Thủy) nhập viện trong tình trạng hôn mê. Sau 1 ngày được các y, bác sĩ điều trị tích cực, bé đã tỉnh nhưng vẫn lơ mơ, nôn, tình trạng sức khỏe yếu. Anh Bàn Văn Tuyền, xã Cẩm Bình (Cẩm Thủy) bố cháu bé cho biết, cháu đã sử dụng rượu ở nhà hàng xóm, khi gia đình phát hiện thì bé đã hôn mê và đưa đi cấp cứu ngay tại Bệnh viện Đa khoa huyện Cẩm Thủy. Ngay sau đó, bệnh viện huyện chuyển cháu bé xuống Bệnh viện Nhi Thanh Hóa. Sau 1 ngày điều trị, cháu mới tỉnh, đến ngày thứ 3 cháu có hiện tượng sốt. Các y, bác sĩ đã lấy mẫu xét nghiệm và xác định cháu bị ngộ độc rượu, biến chứng lên phổi. Do đó, quá trình điều trị kéo dài tới 10 ngày.

Thạc sĩ, bác sĩ Ngô Việt Hưng, Trưởng Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Nhi cho biết, trong năm 2021, khoa tiếp nhận và điều trị cho khoảng 10 bé nhập viện do sử dụng các chất kích thích, gây nghiện. Hầu hết các bé nhập viện trong tình trạng mê sảng; nặng là hôn mê, co giật. Các chất gây nghiện, kích thích, gây ảo giác, rối loạn hành vi, rối loạn thần kinh, tim mạch, não do các chất ấy không phù hợp với lứa tuổi trẻ em, do đó, khi sử dụng vào dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe.

Các y, bác sĩ thường gặp khó khăn trong việc khai thác thông tin của các bé. Các bé có thể vô tình hoặc bị ép sử dụng các chất kích thích có lẫn trong thức ăn, đồ uống. Do đó, chính các em cũng không biết mình đã sử dụng chất kích thích nào. Có một vài trường hợp không tìm được nguồn gây bệnh nên phải chuyển ra bệnh viện tuyến trên tại Hà Nội. “Việc không tìm được nguyên nhân, nguồn gây bệnh sẽ gây khó khăn trong việc điều trị, tư vấn cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. Đối với những trường hợp này chủ yếu là điều trị dứt triệu chứng và hạn chế tối đa biến chứng” - bác sĩ Hưng chia sẻ thêm.

Không chỉ riêng tại Bệnh viện Nhi mà tại một số phòng khám tư nhân, đặc biệt phòng khám chuyên khoa thần kinh cũng ghi nhận nhiều trường hợp trẻ em đến khám và điều trị do sử dụng các chất kích thích, gây nghiện. Như tại phòng khám trên đường Hải Thượng Lãn Ông (TP Thanh Hóa) đã khám, tư vấn cho không ít trẻ em có sử dụng các chất kích thích, gây nghiện. Bác sĩ CKII Đào Quang Long, Bệnh viện Tâm thần chia sẻ: “Ngoài giờ hành chính, chúng tôi có tư vấn và điều trị cho một số trẻ trong độ tuổi từ 13 - 18 có sử dụng các chất kích thích, gây nghiện. Những trẻ đến khám thường có biểu hiện ảnh hưởng tâm lý, trầm cảm do sử dụng chất kích thích, gây nghiện 1-2 lần. Những trường hợp này gia đình thường không đưa trẻ tới bệnh viện khám do tâm lý lo sợ, giấu giếm”.

Tìm hiểu về tác hại của các chất gây nghiện, kích thích đối với người sử dụng, đặc biệt là trẻ em, bác sĩ Đào Quang Long cho biết, các chất kích thích có tác động mạnh đến tâm lý, nếu trẻ sử dụng có thể gây ra hiện tượng ảo giác, hoảng loạn, tăng hoạt động, nhận thức sai lệch, dễ bị kích động mất kiểm soát, có những hành động nguy hiểm với người khác và bản thân, gây mất trật tự an toàn xã hội ngay sau khi sử dụng lần đầu tiên. Nếu lạm dụng kéo dài sẽ dẫn đến các hành vi hung hăng, nóng giận, liều lĩnh, hoang tưởng, trầm cảm, hoảng loạn, lo âu, thậm chí có ý định và hành vi tự sát. Sử dụng các chất kích thích, gây nghiện nhiều còn ảnh hưởng đến giấc ngủ, ăn uống nặng hơn là ảnh hưởng đến tim, huyết áp tăng cao, hay mệt mỏi, có cảm giác hồi hộp, giãn đồng tử, đổ mồ hôi, tăng sức ép gây tổn thương gan.

Có thể thấy, tình trạng trẻ sử dụng các chất kích thích, gây nghiện đang diễn ra khá phổ biến. Có thể do nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan, song với những trẻ trong độ tuổi từ 12 đến 18 – độ tuổi tò mò, ưa khám phá nên các em dễ bị lôi kéo, mắc vào những cạm bẫy, dụ dỗ sử dụng các chất kích thích, gây nghiện. Điều này gây ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

Để bảo vệ trẻ trước những chất kích thích, gây nghiện, cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng con cái đến một lối sống lành mạnh. Điều này càng quan trọng trong giai đoạn nhạy cảm, khó khăn của trẻ như: quá trình thay đổi tâm sinh lý và hình thành nhân cách tuổi dậy thì, hay chuyển cấp học, chuyển trường, hoặc trẻ sống trong gia đình có nhiều mâu thuẫn, cha mẹ ly hôn... Đồng thời, nhà trường cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho học sinh, hướng dẫn các em cách nhận biết, bảo vệ mình trước chất gây nghiện, các cạm bẫy. Đặc biệt, với các vấn đề tâm lý, sức khỏe tâm thần ở trẻ em hiện nay, thiết nghĩ ngành giáo dục, nhà trường và các giáo viên cần tăng cường đào tạo tâm lý hoặc có cán bộ tâm lý chuyên trách để có thể tư vấn, sớm phát hiện những bất thường ở học sinh.

Bác sĩ Ngô Việt Hưng cho biết: Trẻ sử dụng chất gây nghiện thường có các biểu hiện khá rõ nét như: thường xuyên chán nản, rối loạn giấc ngủ, rối loạn hành vi, dễ cáu giận, học hành sa sút, thậm chí bỏ học. Gia đình cần quản lý, quan sát trẻ, không để trẻ tiếp xúc với đồ vật lạ không rõ nguồn gốc. Đồng thời, giáo dục trẻ để trẻ có nhận thức và tự bảo vệ mình khỏi những chất kích thích, chất gây nghiện cũng như những nguy hại đối với trẻ. Khi có nghi ngờ trẻ đã sử dụng chất kích thích hoặc chất gây nghiện thì phải đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất, phối hợp với nhân viên y tế khai thác yếu tố gây ảnh hưởng đến trẻ.

Bài và ảnh: Thùy Linh