Phát huy vai trò người có uy tín trong hòa giải cơ sở

Những năm qua, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Hòa giải cơ sở, nhất là trong vùng dân tộc thiểu số đã được cấp ủy, chính quyền huyện Mường Lát quan tâm chỉ đạo thực hiện, qua đó góp phần giữ vững an ninh trật tự tại địa phương.

Cán bộ Sở Tư pháp và Phòng Tư pháp huyện Mường Lát trao đổi kinh nghiệm về công tác hòa giải viên trên địa bàn huyện Mường Lát.

Toàn huyện Mường Lát hiện có 89 tổ hòa giải với 425 hòa giải viên; họ là những người đang tham gia hoạt động trong các tổ chức đoàn thể của thôn, bản, khu phố, có kinh nghiệm, khả năng vận động, thuyết phục Nhân dân và tương đối am hiểu pháp luật trong cộng đồng dân cư.

Anh Chá Chá Pó, bí thư chi bộ, trưởng bản Hua Pù, xã Pù Nhi, chia sẻ: "Tổ hòa giải của bản có 7 người, những năm qua, tổ hòa giải đã hỗ trợ tư vấn và giải quyết tốt nhiều vấn đề nảy sinh ở cơ sở, qua đó bảo đảm an ninh trật tự ở địa phương, giúp mọi người yên tâm sản xuất. Bản Hua Pù có 100% dân số là người dân tộc thiểu số, đời sống còn nhiều khó khăn, trình độ nhận thức còn chưa đồng đều. Với vai trò tổ trưởng tổ hòa giải, tôi thường xuyên tuyên truyền cho bà con trong bản về các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhất là việc ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng điện, đường, trường, trạm, cấp bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí cho con em dân tộc thiểu số...

Bí thư kiêm trưởng bản Chá Chá Pó cũng được xem là cầu nối của bản, mỗi khi xảy ra vụ việc tranh chấp, xích mích do hiểu lầm giữa làng xóm, mâu thuẫn vợ chồng,... anh luôn đứng ra khuyên can, giảng giải.

Trong 10 năm qua, tổ hòa giải bản Hua Pù đã tiếp nhận 36 vụ việc và đã hòa giải thành 36 vụ, đạt tỷ lệ 100%; riêng từ đầu năm 2023, đến nay, tại bản đã xảy ra 7 vụ việc và cũng đã hòa giải thành 7 vụ; chủ yếu là mâu thuẫn trong gia đình, tranh chấp đất đai trồng rừng, nguồn nước tưới... Đơn cử như vụ mâu thuẫn tranh chấp nguồn nước tưới vào ruộng lúa giữa gia đình anh Ly Văn Chứ và anh Chá Ly Pó. Ruộng nhà anh Chứ ở trên cao có nhiều nước, nhưng anh Chứ cho nguồn nước chảy xuống ruộng lúa của người anh em trong gia đình; ruộng lúa của anh Pó ở bên cạnh không được anh Chứ cho mở nguồn nước để chảy vào. Từ đó, anh Chứ và Pó lời qua tiếng lại, xích mích với nhau. Nhận được thông tin, tổ hòa giải đã đi kiểm tra trực tiếp và mời 2 hộ gia đình đến nhà văn hóa bản cùng nói chuyện, phân tích, tiến hành hòa giải. Tại đây, gia đình anh Chứ và anh Pó đã nhìn nhận ra và khơi thông nguồn nước để cả 3 hộ gia đình đều có nguồn nước để sử dụng.

Ông Hà Văn Tuần, tổ trưởng tổ hòa giải ở bản Pùng, xã Quang Chiểu, cho biết thêm: "Ưu thế nổi bật của tổ hòa giải chúng tôi, đó là thường xuyên gần gũi với người dân, bám sát địa bàn; vì thế, chúng tôi phân tích, chia sẻ để bà con lắng nghe, đồng thuận. Việc phát huy tốt vai trò của tổ hòa giải là yếu tố tiên quyết giúp hóa giải các mâu thuẫn, tranh chấp hay những xích mích trong các mối quan hệ tại cộng đồng dân cư, góp phần làm giảm các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến những lĩnh vực dân sự: như, hôn nhân gia đình, đất đai, hành chính,... hạn chế đơn thư, khiếu nại vượt cấp. Khi trong bản xảy ra những vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn, tổ hòa giải tiến hành tập hợp các hòa giải viên đến tìm hiểu nguyên nhân sự việc, lắng nghe ý kiến của các bên rồi họp bàn và đưa ra giải pháp xử lý hiệu quả nhất. Sau đó, tuyên truyền, giải thích, hướng dẫn để các bên hiểu và tự thỏa thuận giải quyết với nhau trước sự chứng kiến của tổ hòa giải. Với sự lắng nghe, chia sẻ và cách làm thấu tình, đạt lý như vậy, nên vài năm trở lại đây, các mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong bản đều được giải quyết kịp thời, không phát sinh đơn thư, khiếu kiện làm ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, tình làng, nghĩa xóm luôn được củng cố, gắn kết".

Ông Lại Phạm Sơn, Trưởng Phòng Tư pháp huyện Mường Lát, cho biết: Sau 10 năm triển khai thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở, hoạt động hòa giải trên địa bàn huyện Mường Lát đã khẳng định được vai trò, ý nghĩa quan trọng trong đời sống xã hội, góp phần tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc, kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật, góp phần đảm bảo ổn định, trật tự an toàn xã hội, giảm bớt các vụ việc phải chuyển đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết, tiết kiệm thời gian, kinh phí của Nhà nước và Nhân dân. Hạn chế đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh chấp phát sinh, gìn giữ mối quan hệ đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, cộng đồng dân cư, góp phần đảm bảo an ninh trật tự và phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Hoạt động hòa giải đã từng bước được nâng cao về chất lượng, tổ chức và hoạt động ngày càng đi vào nền nếp, có hiệu quả, đúng quy định của pháp luật. Qua 10 năm triển khai Luật Hòa giải ở cơ sở thì các tổ hòa giải, hòa giải viên trên địa bàn huyện đã tiến hành thụ lý hòa giải 563 vụ, việc. Trong đó hòa giải thành là 519 vụ, việc, đạt tỷ lệ 92,3%; hòa giải không thành là 44 vụ; chuyển tòa án 8 vụ. Tổ chức được 14 cuộc hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng hòa giải ở cơ sở cho tổ trưởng các tổ hòa giải, tổ viên tổ hòa giải ở cơ sở với 2.120 lượt người tham dự cho các đối tượng là bí thư, trưởng bản, tổ trưởng các tổ hòa giải, tổ viên tổ hòa giải, già làng, người có uy tín trong cộng đồng dân cư. Tuyên truyền, phổ biến Luật Hòa giải cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành được triển khai, lồng ghép trong các hội nghị bồi dưỡng kiến thức pháp luật của Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật, các chương trình, đề án về phổ biến, giáo dục pháp luật, thông qua các buổi sinh hoạt “Ngày Pháp luật Việt Nam” ở các thôn, bản, khu dân cư được 198 cuộc, với 20.000 lượt người tham gia.

Bài và ảnh: Tiến Đạt