Bài dự thi Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng) năm 2019

Khoảng trống trong quản lý “đảng viên 76”

Ngày 15-6-2000, Bộ Chính trị đã có Quy định 76 về việc đảng viên đang công tác ở các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp thường xuyên giữ mối liên hệ với chi ủy, đảng ủy cơ sở và gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân nơi cư trú (gọi tắt là Quy định 76). Thời gian qua, bên cạnh những địa phương thực hiện tốt Quy định 76, vẫn còn một số nơi triển khai kém hiệu quả, có biểu hiện hình thức. Chi ủy chi bộ nơi cư trú không quản lý tốt “đảng viên 76”, “đảng viên 76” cũng không thể hiện được vai trò, trách nhiệm của mình.

Một buổi sinh hoạt “đảng viên 76” tại Chi bộ phố Mật Sơn 3, phường Đông Vệ (TP Thanh Hóa).

Quy định 76 - cầu nối gắn kết đảng viên với nơi cư trú

Theo thống kê của Ban Tổ chức Tỉnh ủy, toàn tỉnh hiện có gần 223.000 đảng viên; trong đó, có gần 95.000 đảng viên công tác ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phải giữ mối liên hệ với chi bộ nơi cư trú theo Quy định 76. Đây là cầu nối hai chiều để cấp ủy quản lý, giám sát thực hiện nhiệm vụ của “đảng viên 76” tại nơi công tác và cư trú.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, đa số cấp ủy và đảng viên đang công tác đều nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong thực hiện Quy định 76. Các tổ chức cơ sở đảng ở nơi “đảng viên 76” đang công tác và cư trú thường xuyên, chủ động theo dõi quản lý, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ đảng viên và nghĩa vụ công dân nơi cư trú. Nhiều cấp ủy chi bộ phát huy được vai trò của “đảng viên 76”, gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân; tuyên truyền, vận động gia đình và nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào ở địa phương như: Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; đóng góp xây dựng các công trình phúc lợi; tham gia ủng hộ các hoạt động khuyến học, nhân đạo, từ thiện...

Đảng bộ phường Ba Đình (TP Thanh Hóa) hiện có 801 đảng viên đang giữ mối liên hệ nơi cư trú theo Quy định 76. Đồng chí Phạm Việt Phương, bí thư đảng ủy phường cho biết: Để nâng cao hiệu quả quản lý “đảng viên 76”, đảng ủy phường đã lập sổ theo dõi đảng viên về sinh hoạt nơi cư trú, đồng thời phân công các đồng chí đảng ủy viên phụ trách từng chi bộ tổ dân phố có trách nhiệm theo dõi, nắm bắt tình hình tư tưởng, việc chấp hành các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước và quy định của địa phương đối với “đảng viên 76”. Các chi bộ tổ dân phố lập danh sách cụ thể số “đảng viên 76” đang cư trú, đồng thời thành lập tổ đảng 76 theo quy định. Định kỳ các tổ đảng 76 tổ chức sinh hoạt 2 lần/năm. Qua theo dõi, đa số “đảng viên 76” trên địa bàn phường đều gương mẫu thực hiện tốt nhiệm vụ đảng viên và nghĩa vụ công dân nơi cư trú; luôn tự giác tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn tư cách, phẩm chất đạo đức, thể hiện tốt vai trò trách nhiệm, tích cực tham gia ủng hộ các phong trào tại các tổ dân phố; không có trường hợp “đảng viên 76” vi phạm tư cách đạo đức, vi phạm pháp luật...

Bác Nguyễn Thế Phương, bí thư chi bộ kiêm tiểu khu trưởng tiểu khu 2, thị trấn Nga Sơn (huyện Nga Sơn) chia sẻ: Tiểu khu hiện có 148 “đảng viên 76”, thời gian qua, đội ngũ “đảng viên 76” ở tiểu khu thường xuyên giữ mối liên hệ chặt chẽ với chi ủy, chi bộ nơi cư trú, có mối quan hệ gần gũi, gắn bó với nhân dân; luôn gương mẫu thực hiện nhiệm vụ đảng viên và nghĩa vụ công dân; tích cực tuyên truyền, vận động gia đình và nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; nhiệt tình tham gia, hưởng ứng các công tác xã hội ở nơi cư trú, các quy định của khu dân cư. Nhiều đồng chí “đảng viên 76” đã phát huy được tính tiền phong, gương mẫu, tự nguyện ủng hộ, tài trợ tiền khi tiểu khu xây dựng nhà văn hóa, tham gia dọn vệ sinh môi trường, các hoạt động của tổ an ninh xã hội, xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư...

Vẫn còn nhiều khoảng trống trong công tác quản lý

Tuy nhiên, bên cạnh những địa phương thực hiện tốt Quy định 76, vẫn còn không ít cấp ủy cơ sở chưa quan tâm, chú trọng thực hiện tốt quy định này. Qua quá trình tiếp xúc với “đảng viên 76”, đồng chí Nguyễn Văn Cảnh, bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Đồng Thọ, xã Vạn Hòa (Nông Cống) nhận xét, vẫn còn trường hợp “đảng viên 76” chưa thật sự tôn trọng cơ sở như không dự sinh hoạt, nộp chậm phiếu tự nhận xét hay nhờ người thân đến đảng ủy xã xin xác nhận... Tất cả những việc này sau khi cấp ủy cơ sở góp ý, phê bình, “đảng viên 76” mới rút kinh nghiệm.

Ghi nhận ở một số xã, thị trấn, khi chúng tôi đề nghị lãnh đạo đảng ủy cho biết tổng số “đảng viên 76” hiện đang giữ mối liên hệ với cấp ủy, chi bộ nơi cư trú thì có không ít cấp ủy không nắm bắt chính xác, bởi theo họ: Đa số “đảng viên 76” chỉ về gặp cấp ủy, bí thư chi bộ nơi cư trú khi nhận xét đánh giá cuối năm hoặc thẩm tra phục vụ công tác đề bạt, luân chuyển cán bộ; một số đảng viên mới kết nạp không chủ động báo cáo với cấp ủy nơi cư trú, chỉ đến khi hết giai đoạn dự bị mới đến xin xác nhận để chuyển Đảng chính thức...

Bên cạnh đó, do cấp ủy nơi đảng viên công tác và cấp ủy nơi đảng viên cư trú chưa thường xuyên có mối liên hệ trong việc trao đổi, thông tin tình hình đảng viên thực hiện nhiệm vụ ở nơi cư trú; chưa kịp thời thông báo cho cấp ủy cơ sở nơi đảng viên cư trú biết số đảng viên thay đổi vị trí, chuyển công tác, đảng viên bị khai trừ, xóa tên trong danh sách đảng viên và đảng viên xin ra khỏi Đảng... nên việc quản lý, giám sát “đảng viên 76” ở nơi cư trú gặp nhiều khó khăn. Cá biệt, có nơi việc kiểm điểm cuối năm, cấp ủy đảng nơi đảng viên công tác không nhất thiết yêu cầu đảng viên có ngay bản nhận xét của cấp ủy nơi cư trú, mà có thể nộp bổ sung sau. Theo đồng chí Lê Văn Tịnh, Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Vĩnh Lộc, thì việc để cho “đảng viên 76” tự liên hệ, lấy ý kiến nhận xét của cấp ủy nơi cư trú dẫn đến chỉ có thể quản lý được đảng viên gương mẫu, chấp hành tốt quy định của Đảng. Không ít trường hợp “đảng viên 76” có nhiều nhà, cư trú ở nhiều nơi mà cấp ủy, hàng xóm không biết. Đến khi có sai phạm nghiêm trọng, cấp ủy, hàng xóm của đảng viên đó mới biết lai lịch của đảng viên ấy. Ở một số cấp ủy chi bộ, việc nhận xét phiếu đánh giá “đảng viên 76” còn có biểu hiện nể nang, phiến diện, nhận xét chưa đúng với thực tế, dẫn đến việc đánh giá chất lượng “đảng viên 76” chưa cao, đôi khi còn mang tính hình thức...

Đổi mới quản lý, giám sát “đảng viên 76”

Để khắc phục biểu hiện hình thức trong việc quản lý, giám sát “đảng viên 76”, đồng chí Trần Văn Khánh, Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Thành (Vĩnh Lộc) đề nghị: Các chi bộ khu dân cư nên thực hiện nghiêm quy trình nhận xét “đảng viên 76”, tránh tình trạng bí thư chi bộ làm thay cho tập thể chi ủy. Với những chi bộ không có chi ủy thì khi viết phiếu nhận xét nên có đại diện ban công tác mặt trận, các đoàn thể để bảo đảm khách quan, chính xác... Còn đồng chí Nguyễn Văn Quân, Bí thư Đảng ủy phường Tân Sơn (TP Thanh Hóa) thì cho rằng, cấp ủy cấp trên cần thường xuyên tăng cường kiểm tra, giám sát cấp ủy cấp dưới thực hiện Quy định 76. Qua đó, kịp thời biểu dương các tổ chức đảng, đảng viên thực hiện tốt, chấn chỉnh, uốn nắn những đơn vị, cá nhân chưa thực hiện đúng quy định...

Đó chỉ là hai trong nhiều ý kiến đề xuất những giải pháp cụ thể trên cơ sở thực tiễn quản lý “đảng viên 76” ở địa phương. Cùng với đó, các cấp ủy, chi bộ cần đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt nhằm khuyến khích “đảng viên 76” tham gia sinh hoạt và gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân nơi cư trú; bố trí thời gian, địa điểm sinh hoạt thích hợp, theo dõi số đảng viên vắng mặt các buổi sinh hoạt trong năm để nhắc nhở hoặc thông báo cho cấp ủy nơi “đảng viên 76” đang công tác biết. Thực hiện nghiêm túc việc cấp ủy nơi cư trú nhận xét về tình hình đảng viên thực hiện nhiệm vụ đảng viên và nghĩa vụ công dân nơi cư trú với cấp ủy nơi đảng viên đang công tác theo quy định nhằm khắc phục tình trạng nể nang, hình thức trong việc nhận xét, đánh giá “đảng viên 76”. Những trường hợp đề bạt, bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý hoặc chuẩn bị nhân sự, cấp ủy nơi đảng viên công tác nên làm việc trực tiếp với tập thể cấp ủy nơi đảng viên cư trú nhằm tạo sự thống nhất trong đánh giá, nhận xét “đảng viên 76”...

Đồng chí Vũ Đức Soãn, Trưởng Phòng Huyện – Cơ sở đảng, Ban Tổ chức Tỉnh ủy khẳng định: Việc Bộ Chính trị ban hành Quy định 76 nhằm loại bỏ tình trạng xa dân ở một bộ phận cán bộ, đảng viên, do đó, để việc quản lý, giám sát “đảng viên 76” ngày càng chặt chẽ, hiệu quả, phát huy tốt hơn những ưu điểm, chủ động khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, cần tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức cho cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên trong việc thực hiện quy định. Tăng cường sự phối hợp, thường xuyên trao đổi thông tin giữa cấp ủy nơi đảng viên đang công tác với cấp ủy cơ sở nơi đảng viên cư trú để thực hiện tốt hơn công tác quản lý đảng viên theo Quy định 76, đồng thời thường xuyên biểu dương, khen thưởng những tổ chức đảng, đảng viên thực hiện tốt; phê phán, xử lý những cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên sai phạm hoặc không thực hiện tốt nhiệm vụ theo quy định...

Bài và ảnh: Phan Nga