Sức sống của các lễ hội đua thuyền truyền thống ngày xuân

Mùa xuân - mùa của các lễ hội văn hóa truyền thống, của hoạt động thể dục, thể thao (TDTT) sôi động trên khắp các vùng, miền xứ Thanh. Trong bức tranh văn hóa đặc sắc đó, các lễ hội đua thuyền truyền thống có sức sống mãnh liệt.

Lễ hội đua thuyền truyền thống huyện Bá Thước được duy trì tổ chức hàng năm, là hoạt động TDTT đặc sắc trong những ngày xuân.

Cứ vào ngày mùng 2 Tết Nguyên đán hàng năm, dòng sông Yên, con sông gắn liền với đời sống và lao động từ bao đời nay của người dân xã Quảng Nham (huyện Quảng Xương), lại sôi động không khí đua thuyền truyền thống. Diễn ra trong 4 ngày từ mùng 2 đến hết mùng 5 tháng Giêng, giải đua thuyền truyền thống xã Quảng Nham quy tụ các đội đua đến từ 13 thôn trong xã. Để chuẩn bị cho giải đấu, tất cả các đội đều chuẩn bị chu đáo từ thuyền rồng, mái chèo, cho tới những tay chèo khỏe mạnh, lực lưỡng và khéo léo nhất. Các đội phải trải qua vòng đấu bảng, vòng đấu loại trực tiếp và chung kết. Mỗi đội đua có 21 người gồm 18 tay chèo, 1 tay lái, 1 đánh mõ và 1 tát nước. Mỗi lượt đấu có 4 thuyền tham gia; các đội đua sáu vòng với cự ly mỗi vòng là 200m. Giải đấu năm nào cũng thu hút hàng trăm người dân đứng dọc hai bờ sông Yên để theo dõi, cổ vũ cho các thuyền đua, các tay chèo. Giải đua thuyền là sự khởi đầu cho một năm mới với ước vọng mưa thuận, gió hòa, đem về ấm no hạnh phúc và cũng là nối tiếp truyền thống của ông cha đã để lại.

Tết Nguyên đán hàng năm, người dân xã Trung Chính (Nông Cống), đặc biệt là những người con xa quê lại nô nức tìm về lễ hội đua thuyền truyền thống. Lễ hội đã trở thành ngày hội văn hóa - thể thao đặc sắc, được tổ chức vào các ngày mùng 2 và mùng 3 tết, trên dòng Lãng Giang, với sự tranh tài của 8 đội đến từ các thôn, đơn vị. Trong tiếng trống hội rộn rã, tiếng reo hò cổ vũ nhiệt tình, các đội cống hiến cho khán giả những pha đua hấp dẫn, ngang sức ngang tài. Lễ hội đua thuyền là dịp người dân thắt chặt thêm tình làng, nghĩa xóm, giữ gìn nét văn hóa tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, gửi gắm ước nguyện về cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Ngoài ra, còn có nhiều lễ hội, giải đua thuyền truyền thống được tổ chức vào dịp đầu xuân. Điển hình như lễ hội đua thuyền truyền thống xã Hoằng Đạt, huyện Hoằng Hóa vào ngày mùng 3 tết. Điều đặc biệt là lễ hội không diễn ra trên sông mà tại hồ Trù Ninh. Có từ xa xưa, lễ hội đua thuyền truyền thống xã Nga Bạch (huyện Nga Sơn) được tổ chức vào dịp đầu xuân mới. Sau nhiều năm bị gián đoạn, Tết Nguyên đán Tân Sửu năm nay, xã Nga Bạch sẽ tổ chức trở lại và duy trì trong những năm tiếp theo. Trong khi đó, lễ hội đua thuyền rồng truyền thống được xã Hải Hà (thị xã Nghi Sơn) tổ chức vào ngày mùng 4 Tết Nguyên đán hằng năm. Đây là một hoạt động văn hóa - thể thao rất đặc trưng của người dân gắn bó với nghề đi biển. Tham gia lễ hội có 7 đội, thuộc 7 thôn; mỗi đội có 16 tay chèo là những người đàn ông trai tráng có sức khỏe, cùng những người lớn tuổi có kinh nghiệm và gắn bó lâu năm với nghề đi biển. Lễ hội là sự khởi đầu một năm lao động, đánh bắt, sản xuất bình an, may mắn. Cũng là địa phương ven biển, TP Sầm Sơn vẫn duy trì tổ chức lễ hội cầu ngư, bơi chải hàng năm, vừa tạo ra sân chơi thi đấu TDTT sôi nôi, vừa bảo tồn nét văn hóa truyền thống. Đây còn là dịp để TP Sầm Sơn thu hút khách du lịch.

Không chỉ có ở khu vực ven biển, đồng bằng, lễ hội đua thuyền truyền thống khu vực miền núi cũng có những nét đặc trưng riêng và được tổ chức với quy mô cấp huyện. Được khôi phục và tổ chức trở lại từ năm 2017, lễ hội đua thuyền truyền thống huyện Bá Thước đã trở thành giải đấu quen thuộc của đồng bào các dân tộc Mường, Thái, Kinh. Lễ hội được tổ chức trên sông Mã, thuộc lòng hồ thủy điện Bá Thước 2, với 9 đội đua đến từ các xã trên địa bàn huyện. Huyện Thường Xuân cũng tổ chức giải đua thuyền cấp huyện, với 17 thuyền đua xuất sắc nhất tham gia. Giải đua thuyền được tổ chức vào dịp đầu xuân không chỉ cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, ruộng nương tốt tươi, người người bình an; mà còn thể hiện sự đoàn kết các dân bản, cùng nhau vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống... Đây cũng là hoạt động thu hút khách du lịch mỗi dịp tết đến, xuân về.

Đua thuyền truyền thống được tổ chức vào những ngày đầu xuân giúp gắn kết cộng đồng, tạo không khí vui tươi để xua tan đi những mệt nhọc của một năm làm việc vất vả; đồng thời, sẵn sàng cho năm mới với những ước vọng tốt đẹp. Đây cũng là hoạt động góp phần thúc đẩy phong trào TDTT phát triển và nâng cao đời sống tinh thần cho Nhân dân.

Bài và ảnh: Gia Khánh