Thuyết âm mưu và những lời đồn “quái đản” lan truyền trong làng bóng đá như thế nào?

Từ trước đến nay, các thuyết âm mưu, dù là ở Phương Tây hay ngay ở chính Việt Nam chúng ta, bao giờ cũng khiến cho nhiều người tò mò, thậm chí say mê theo dõi chúng để rồi đâm đầu tin vào chúng một cách cuồng tín. Đương nhiên, làng bóng đá, cũng như mọi ngành nghề khác trong cuộc sống, cũng có những người tin vào những thuyết âm mưu quái đản này, nhất là sau đại dịch COVID-19. Dưới đây sẽ là câu chuyện về những trường hợp “ngây thơ” tới đáng thương như thế.

"Quái đản" đến mấy cũng có người tin.

Trong quyển sách của mình, Red Pill Blue Pill: How to counteract the Conspiracy Theories That Are Killing Us? (Thuốc Đỏ, Thuốc Xanh: Làm thế nào để chống lại những thuyết âm mưu đang giết hại chúng ta?-ND), tác giả David Newert mô tả thuyết âm mưu là “một lời giải thích mang tính lý thuyết cho những hiện tượng của thời cuộc bao gồm các âm mưu bí mật, thường bị phóng đại một cách quá mức từ những nguồn bất chính không có thực hoặc chỉ có thực nửa vời”.

Trong những năm gần đây, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19, Newart bổ sung thêm rằng các thuyết âm mưu đang trở thành một “chuyện đùa thời đại”. Bởi đa số mọi người, theo ông, không có thời gian để tin vào những thuyết âm mưu vớ vẩn và “thiếu căn cứ” tới mức đó, vì vậy, những người tin vào những thuyết âm mưu này sẽ luôn bị coi là “lũ gàn dở có vấn đề về thần kinh”.

Tác giả của cuốn sách về thuyết âm mưu, Red Pii Blue Pill, David Newart. Nguồn: Digital Void.

Một nhà tâm lý học ở Merseyside, người xin phép được giấu tên trong cuộc trao đổi với The Athletic gần đây, đã so sánh giữa thuyết âm mưu với những trải nghiệm của ông khi còn làm ở khoa dược, nơi ông chứng kiến rất nhiều trường hợp sống sót từ những căn bệnh mãn tính rồi tin rằng đó là “phép màu”, từ đó khiến họ bị hoang tưởng tới mức nghĩ rằng mình có thể “cứu nhân độ thế”.

“Khi những người tin vào thuyết âm mưu khám phá ra điều gì đó, họ có bao giờ giữ trong lòng đâu”? Ông kết luận. “Họ phải nói với người này người kia, bởi lẽ, họ coi đây là”nghĩa vụ" của mình rồi. Thậm chí, họ còn cho rằng mình là “đấng cứu thế” đấy". Nhà tâm lý học giấu tên chia sẻ với The Athletic.

Thuyết âm mưu có thể tồn tại ở mọi mặt trong xã hội, vì vậy, sẽ rất nguy hiểm nếu nó tồn tại ở môn bóng đá, bởi lẽ, các cầu thủ cũng như HLV luôn là người có tiếng nói nhất với các CĐV của CLB mà họ thi đấu hoặc dẫn dắt, mà những người này thì có rất ít thời gian để đào sâu nghiên cứu về một vấn đề gì đó.

Ví dụ gần đây nhất của điều này đó là Rickie Lambert, cựu tiền đạo của Southampton và Liverpool. Cụ thể, cựu cầu thủ 41 tuổi này đã sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền về những thuyết âm mưu quái đản tới mức khó tin, từ việc các bác sĩ tiêm phòng vaccine COVID-19 cho trẻ em là đang tiêm “những liều thuốc kịch độc”, cho đến việc vaccine COVID-19 chứa “virus gây ra ung thư”. Gần đây nhất, đó là lời kêu gọi “Chống lại bất cứ những kẻ nào có âm mưu”toàn cầu hóa thế giới“và”xác lập trật từ thế giới mới".

Rickie Lambert (bên phải) tham gia một cuộc tuần hành của những người tin vào thuyết âm mưu giống anh. Nguồn: Liverpool Echo.

Đáng buồn thay, Rickie Lambert không phải trường hợp duy nhất từng khoác áo Southampton tuyên truyền những điều “nhảm nhí” đó. Một ví dụ khác đó là Matt Le Tissier, tiền bối của Rickie Lambert. Cụ thể, cựu huyền thoại này đã sử dụng mạng xã hội để nói về việc “cuộc hành quân đặc biệt” của Nga chỉ là “màn kịch” được các chính quyền Phương Tây dựng lên.

Matt Le Tissier, một "nạn nhân" khác của việc cuồng tín tin vào thuyết âm mưu. Nguồn: The Athletic.

Le Tissier cho rằng ông bị đẩy khỏi truyền thông dòng chính vì những góc nhìn của mình. Kể từ đó, ông được ủng hộ không chỉ bởi Lambert, mà còn bởi các cựu cầu thủ khác như David Cotterill, cựu cầu thủ của Swansea City và đội tuyển Xứ Wales, người sử dụng tài khoản Instagram của mình để nói về một mạng lưới ấu dâm trong giới nổi tiếng, rồi đến những thuyết âm mưu về biến đổi khí hậu, hạn chế thời dịch COVID-19 hay chuyện vụ tấn công bằng súng ở trường học của Bang Texas là một cuộc tấn công “ngụy tạo”.

Một cựu cầu thủ Liverpool khác, Dejan Lovren, cho rằng COVID-19 là cách để các chính quyền trên thế giới cưỡng bách người dân sử dụng vaccine. Vào năm 2020, anh đáp trả một bài đăng của Bill Gates nhằm cảm ơn các “chiến sĩ y tế” trong thời đại dịch như sau: "Kết thúc mấy cái trò này được rồi Bill ạ. Ai cũng có mắt cả đấy!". Anh cũng bắt đầu chia sẻ những bài đăng của David Icke, một cựu thủ môn của Coventry, người luôn tin rằng gia đình Hoàng Gia Anh là “một bầy thằn lằn đột lốt người”.

Iker Casillas, huyền thoại điển trai và đáng mến nhất của sân Santiago Bernabeu, cũng không nằm ngoài cái trend “thuyết âm mưu” này khi vào năm 2018, anh tuyên bố rằng anh không hề tin vào “những bước đi đầu tiên” của con người được thực hiện bởi Neil Armstrong.

Vì sao lại tin, làm cách nào để thôi tin vào thuyết âm mưu?

Vì sao các cầu thủ bóng đá lại đâm đầu vào những “thuyết âm mưu” quái dị như thế? Câu trả lời nằm ở chính ngành nghề của họ, một nghề đòi hỏi các cầu thủ phải luôn giữ cơ thể của mình luôn khỏe khoắn trước khi thi đấu, nhất là ở thời đại người ta phải “đong từng gam, cân từng muỗng” thức ăn được đưa vào cơ thể.

“Ăn uống sạch trở thành trào lưu 10 năm trước hay gần đó”, nhà tâm lý học giấu tên trao đổi với The Athletic. “Bắt đầu từ đó, mọi thứ dần chuyển thành”Đừng có tin vào lũ chuyên gia, kiểm soát những gì bạn đưa vào cơ thể đi". Sau đó, tệ hơn, chúng trở thành “Đừng tin lũ chuyên gia, chúng nó bị lũ”đại tư bản dược“kiểm soát đấy”!. Chỉ cần một đại dịch như COVID-19 thôi là đủ để những tin đồn này bắt đầu bùng lên, khiến người ta dần đa nghi hơn, sau đó đưa ra những lời đồn quái dị về việc ai kiểm soát thế giới, và dần dà, họ chuyển sang những cực đoan hơn như chủ nghĩa “Bài Do Thái”.

Cứ nhìn vào Le Tissier để thấy rõ sự thay đổi mang tính cực đoan này. Ông đi từ một cầu thủ chuyên nghiệp cấp độ thành phố lên thành số 7 huyền thoại của Southampton và giờ là “chuyên gia chiến tranh Ukraina”, một người mà vào tháng 7 năm ngoái, đã tuyên bố trên Twitter rằng “một chính quyền cộng sản đang được thiết lập trên đất Anh”.

Theo các nhà tâm lý học trao đổi với The Athletic, các cựu danh thủ là những người dễ “mắc bệnh” thuyết âm mưu nhất ở thời kỳ “cách ly xã hội” vì COVID-19, bởi họ nhớ cái không khí tập luyện, nhớ những cuộc họp trong phòng thay đồ, vì vậy, họ phải tìm đến những forum, những chat group trên facebook để tìm kiếm cái không khí “trong phòng thay đồ” đó.

Ở thời kỳ mà ai cũng phải ở trong nhà vì COVID-19, các forum mạng trở thành nơi tiềm tàng cho những "thuyết âm mưu" độc hại lan truyền. Nguồn: TechSpot.

Vậy, làm cách nào để chúng ta thôi tin vào các thuyết âm mưu? Có lẽ, cách duy nhất đó là kiểm soát những nguồn tin của người thân, đặc biệt là bố mẹ, ông bà của chúng ta, những người khác với con trẻ của chúng ta, được tiếp cận Internet vì đã đủ tuổi trưởng thành, nhưng lại thuộc về một lớp người cũ chưa hiểu rõ những thứ ở thời hiện đại, từ đó, khiến họ dễ bị cuốn vào những thuyết âm mưu nực cười tới mức rẻ tiền, một điều rất khác với lũ trẻ, những người hiểu rõ về tầm ảnh hưởng và sự hoang đường của những thuyết âm mưu đó.

KDNX

Nguồn tư liệu, hình ảnh: The Athletic, Liverpool Echo...