Tăng cường hợp tác về kinh tế góp phần nâng tầm mối quan hệ hữu nghị Thanh Hóa - Hủa Phăn

Suốt hơn nửa thế kỷ qua, hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn đã đoàn kết, đồng lòng cùng nhau vun đắp cho mối quan hệ hữu nghị truyền thống ngày càng sâu sắc và toàn diện. Đặc biệt, trong nhiều năm trở lại đây, hai tỉnh đã và đang tăng cường hợp tác trên lĩnh vực kinh tế, nhằm góp phần nâng tầm mối quan hệ truyền thống tốt đẹp giữa hai địa phương.

Lãnh đạo 2 tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn dự lễ đổ cột chính dự án xây dựng trụ sở chính quyền huyện Sầm Nưa (tháng 4-2022). Ảnh: Phong Sắc

Khu vực biên giới đất liền Thanh Hóa - Hủa Phăn được đánh giá là có vị trí chiến lược quan trọng cả về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh Thanh Hóa và cả nước. Đồng thời, là vùng đầu nguồn của các hệ thống sông suối, có ý nghĩa quan trọng về phòng hộ đầu nguồn, bảo vệ môi trường sinh thái đối với cả tỉnh. Có 213,604km đường biên giới với nước bạn Lào, với 3 cửa khẩu (gồm Cửa khẩu quốc tế Na Mèo - Nậm Xôi, Cửa khẩu quốc gia Tén Tằn - Xôm Vẳng và Cửa khẩu phụ Khẹo - Tà Lấu) và 6 trạm kiểm soát biên phòng, cùng nhiều đường mòn qua lại biên giới. Đây được xem là những lợi thế lớn để tỉnh Thanh Hóa phát triển kinh tế cửa khẩu, nhất là mở rộng hợp tác giao lưu thương mại quốc tế với các tỉnh Bắc Lào.

Những năm qua, quan hệ hợp tác truyền thống giữa các cụm bản, xã, huyện, ngành và các lực lượng quản lý biên giới trên tuyến biên giới đất liền Thanh Hóa - Hủa Phăn ngày càng được tăng cường. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội, góp phần củng cố mối quan hệ hữu nghị đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam - Lào nói chung và hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn nói riêng. Kết quả, tính riêng giai đoạn 2011-2015, hoạt động giao thương, trao đổi hàng hóa giữa hai tỉnh không ngừng tăng trưởng. Cụ thể, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu qua biên giới giữa hai tỉnh đạt 62.851.597 USD, gấp 3,4 lần so với giai đoạn 2006-2010 và gấp 2,5 lần so với mục tiêu đề ra. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Thanh Hóa và Hủa Phăn bắt tay hợp tác đầu tư, góp phần khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của hai tỉnh, cũng như mở ra triển vọng và cơ hội hợp tác ngày càng sâu rộng, hiệu quả. Cũng trong 5 năm, viện trợ trực tiếp của Thanh Hóa đã tăng gấp 2,34 lần so với cam kết; số đoàn thăm viếng, học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa hai tỉnh tăng gấp 3 lần...

Mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, đặc biệt là sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội của hai địa phương, song năm 2021, Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn đã nỗ lực khắc phục khó khăn và tiếp tục làm sâu sắc thêm mối quan hệ đặc biệt giữa hai tỉnh. Trong đó, điển hình là hai tỉnh đã phối hợp triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại Việt Nam - Lào và Hiệp định thương mại biên giới Việt Nam - Lào. Giá trị xuất, nhập khẩu hàng hóa duy trì mức tăng ổn định. Hoạt động trao đổi thương mại, hàng hóa linh hoạt, mang lại hiệu quả cao, phù hợp với diễn biến và công tác phòng, chống dịch COVID-19. Đồng thời, hai tỉnh đã tích cực triển khai thực hiện các văn bản hợp tác về thương mại được hai Chính phủ ký kết và áp dụng cơ chế ưu đãi về thuế xuất, nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ hai nước. Kết quả, năm 2021, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu giữa hai tỉnh đạt 28,72 triệu USD. Trong đó, giá trị xuất khẩu hàng hóa của tỉnh Thanh Hóa sang tỉnh Hủa Phăn đạt 23,95 triệu USD, tăng 5% so với năm 2020 (đạt 22,7 triệu USD) và tăng 45% so với năm 2019 (đạt 13,1 triệu USD). Giá trị nhập khẩu từ tỉnh Hủa Phăn về tỉnh Thanh Hóa năm 2021 đạt 4,77 triệu USD, giảm nhẹ so với năm 2020 (đạt 5,8 triệu USD), song vẫn tăng 80% so với thời điểm năm 2019 (đạt 880 nghìn USD), trước khi bùng phát dịch COVID-19. Cùng với đó, hoạt động vận tải hành khách, hàng hóa qua lại giữa hai tỉnh ngày càng phát triển. Hiện nay, về vận tải hành khách, tỉnh Thanh Hóa có 5 doanh nghiệp với tổng số 11 phương tiện kinh doanh dịch vụ vận tải hành khách tuyến Thanh Hóa - Hủa Phăn. Năm 2021, tỉnh Thanh Hóa đã cấp 166 giấy phép liên vận cho xe ô tô từ tỉnh Thanh Hóa đi tỉnh Hủa Phăn và các tỉnh khác của nước CHDCND Lào.

Thêm một minh chứng về quan hệ hợp tác kinh tế giữa Thanh Hóa - Hủa Phăn là những kết quả đạt được trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp. Theo đó, hai tỉnh đã phối hợp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn triển khai ứng dụng khoa học - công nghệ vào các lĩnh vực phát triển nông nghiệp tại tỉnh Hủa Phăn. Đồng thời, tích cực phối hợp trong công tác bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng, góp phần bảo đảm an toàn, gìn giữ an ninh trật tự khu vực biên giới. Phối hợp triển khai dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ xây dựng mô hình trồng, chăm sóc và phát triển rừng lâm nghiệp bền vững theo hướng đa dạng sinh học tại vùng biên giới hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn, nước CHDCND Lào”. Đặc biệt, lực lượng kiểm lâm tỉnh Thanh Hóa chủ trì, phối hợp với lực lượng biên phòng và các lực lượng chức năng của tỉnh Hủa Phăn tổ chức tuần tra rừng song phương khu vực biên giới 138 lần, phát hiện và xử lý 3 vụ vận chuyển lâm sản thẩm lậu từ Lào vào tỉnh Thanh Hóa, tịch thu 2,96m3 gỗ các loại, phạt vi phạm hành chính nộp ngân sách Nhà nước 30 triệu đồng; cấp 69 bộ thủ tục hành chính về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm đối với 1.364,9m3 gỗ; 790 tấn nan thanh, 270 tấn ngô hạt, 150 tấn lúa, 510 tấn sắn củ tươi, 410 tấn sắn lát khô và 46,5 tấn các loại hàng hóa khác. Hạt kiểm lâm các huyện biên giới tỉnh Thanh Hóa đã hỗ trợ các bản, cụm bản trọng điểm nguy cơ cháy rừng của tỉnh Hủa Phăn thực hiện các phương án tác chiến chữa cháy rừng theo phương châm 4 tại chỗ. Kiểm soát chặt chẽ trên 790 hộ sản xuất nương rẫy gần rừng. Tổ chức quản lý và giám sát việc sử dụng lửa trong sản xuất nông - lâm nghiệp, khai thác lâm sản và các hoạt động khác trong rừng để phòng, chống cháy lan vào rừng khu vực biên giới hai tỉnh. Hai bên phối hợp thường xuyên trao đổi thông tin cháy rừng ở khu vực biên giới. Năm 2021 không xảy ra cháy rừng lan qua biên giới hai nước.

Cùng với hợp tác về kinh tế, hoạt động viện trợ cũng là một “điểm sáng” góp phần khẳng định mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn. Điển hình như dự án đầu tư Bệnh viện Hữu nghị Lào - Việt tại tỉnh Hủa Phăn do Chính phủ Việt Nam viện trợ cho Lào và do tỉnh Thanh Hóa làm chủ đầu tư, có quy mô 200 giường bệnh và tổng mức đầu tư 518,466 tỷ đồng. Công trình gồm 3 hợp phần là đầu tư xây dựng công trình; đầu tư trang thiết bị làm việc, thiết bị y tế; nâng cao năng lực và đào tạo chuyển giao công nghệ. Cùng với đó, tỉnh Thanh Hóa đã viện trợ, hỗ trợ cho tỉnh Hủa Phăn 23,437 tỷ đồng để triển khai các nội dung hợp tác và phòng, chống dịch bệnh, gồm: hỗ trợ bổ sung xây dựng Nhà tiếp khách hữu nghị Hủa Phăn - Thanh Hóa 6,025 tỷ đồng; hỗ trợ đào tạo lưu học sinh Lào tại tỉnh Thanh Hóa 14,612 tỷ đồng; hỗ trợ tỉnh Hủa Phăn triển khai công tác phòng, chống dịch COVID-19 là 1 tỷ đồng... Ngoài ra, các ngành, địa phương của tỉnh Thanh Hóa đã hỗ trợ các địa phương, đơn vị của tỉnh Hủa Phăn trang thiết bị, vật tư y tế để phòng, chống dịch COVID-19 với tổng giá trị hơn 937 triệu đồng; Công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp, hỗ trợ Công an tỉnh Hủa Phăn tiến hành xây dựng 32 trụ sở làm việc cho lực lượng công an tại các bản giáp biên với tỉnh Thanh Hóa; UBND TP Thanh Hóa đã hỗ trợ phần kinh phí còn lại để xây dựng trường mầm non tại bản Phăn Say và bản Thạt Mường, huyện Sầm Nưa với tổng kinh phí hơn 1,341 tỷ đồng...

Mô hình vườn cam huyện Quan Sơn (Thanh Hóa) hỗ trợ huyện Viêng Xay (Hủa Phăn) trong phát triển kinh tế năm 2018 đã và đang phát huy hiệu quả. Ảnh: Ngọc Huấn

Để tiếp tục củng cố và tăng cường mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Hủa Phăn, đồng thời, cụ thể hóa các nội dung thỏa thuận hợp tác giữa hai tỉnh đã ký kết giai đoạn 2021-2025, trong tháng 4-2022, hai tỉnh đã nhất trí ký Thỏa thuận hợp tác năm 2022, trong đó, hợp tác về kinh tế là một trong những nội dung trọng tâm. Cụ thể, hai bên khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, nhà đầu tư của tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Hủa Phăn sang đầu tư, sản xuất, kinh doanh tại mỗi tỉnh. Khi có nhà đầu tư của nước thứ ba quan tâm, thực hiện dự án tại khu vực giáp biên giới, hai bên trao đổi để cùng xem xét, bảo đảm lợi ích chung và tình hình an ninh trật tự tại khu vực biên giới. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến quán triệt nội dung các Hiệp định thương mại Việt Nam - Lào và Hiệp định thương mại biên giới Việt Nam - Lào đã ký kết, các văn bản hướng dẫn thực hiện hiệp định, các quy định của Việt Nam và Lào liên quan đến hoạt động thương mại, mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới đến các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có liên quan của Việt Nam và Lào. Thực hiện niêm yết danh mục các hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu, hàng hóa được miễn thuế theo quy định tại các cửa khẩu, lối mở biên giới, phấn đấu tăng kim ngạch thương mại 20% so với năm 2021.

Cùng với đó, hai bên sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp của tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Hủa Phăn tổ chức các đoàn du lịch, xúc tiến đầu tư thương mại sang hai tỉnh nhằm tăng cường giao lưu, hợp tác giữa Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp hai bên. Tổ chức các đoàn sang thu thập, xây dựng thông tin về thị trường của Việt Nam và Lào nhằm mở rộng xuất khẩu sản phẩm và dịch vụ sang hai nước. Tăng cường tổ chức các hoạt động giao lưu, kết nối giao thương để giới thiệu, tiêu thụ hàng hóa. Đồng thời, hai bên thống nhất nghiên cứu, lập dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp các tuyến đường từ lối mở biên giới Yên Khương, huyện Lang Chánh (tỉnh Thanh Hóa) đi cụm bản Phôn Xay, huyện Sầm Tớ (tỉnh Hủa Phăn) và từ cửa khẩu Tén Tằn - Xôm Vẳng đi huyện Sốp Bâu (tỉnh Hủa Phăn). Rà soát, cung cấp thông tin các đơn vị kinh doanh vận tải trên từng tuyến đường, nhằm nâng cao công tác quản lý tuyến vận tải hành khách cố định. Tăng cường phối hợp kiểm tra, đẩy mạnh việc kiểm soát tải trọng xe vận tải hàng hóa qua lại biên giới hai tỉnh. Nghiên cứu xúc tiến mở mới các đường bay quốc tế từ Cảng Hàng không Thọ Xuân đến các địa phương của Lào khi có nhu cầu. Hai bên sẽ xúc tiến thành lập Khu Kinh tế Cửa khẩu Na Mèo nhằm đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa và phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới giữa hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn. Nghiên cứu tham mưu và báo cáo cấp có thẩm quyền hai bên về thiết lập các vùng trồng tập trung, cơ sở chế biến đóng gói sản phẩm như lúa, sắn, ngô, để khai thác tiềm năng, thế mạnh của hai tỉnh; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước làm hợp đồng thu mua sản phẩm nông nghiệp. Phối hợp bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng, phát triển rừng khu vực biên giới hai tỉnh.

Ngoài ra, năm 2022, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục viện trợ cho tỉnh Hủa Phăn 53,358 tỷ đồng, cụ thể: Hỗ trợ 35 tỷ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng ((gồm dự án xây dựng Văn phòng huyện Sầm Nưa và Văn phòng huyện Sầm Tớ (26 tỷ đồng); dự án xây dựng tuyến đường trải nhựa từ bản Cang Không, huyện Viêng Xay đến Trạm kiểm soát bản Bó, huyện Mường Lát (8 tỷ đồng); dự án xây dựng, cải tạo, nâng cấp khu vực Đài tưởng niệm quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào (1 tỷ đồng)). Hỗ trợ 3,99 tỷ đồng để khám, chữa bệnh cho bệnh nhân Lào; hỗ trợ 14,368 tỷ đồng kinh phí đào tạo lưu học sinh Lào. Đồng thời, hai bên thống nhất tiếp tục phối hợp chặt chẽ triển khai thực hiện dự án Bệnh viện Hữu nghị Lào - Việt Nam tại tỉnh Hủa Phăn, thuộc nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Việt Nam dành cho Chính phủ Lào theo kế hoạch hợp tác của hai nước.

Phát huy truyền thống đoàn kết đặc biệt giữa hai nước và hai tỉnh từ trong những năm kháng chiến gian khổ, ngày nay, mối quan hệ thủy chung, trong sáng giữa Thanh Hóa - Hủa Phăn đã và đang có được nhiều bước tiến quan trọng. Đặc biệt, với thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2021-2025 đã được lãnh đạo hai bên ký kết, hy vọng rằng, quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai tỉnh Thanh Hóa - Hủa Phăn nói chung, hợp tác về kinh tế nói riêng, sẽ bước lên một tầm cao mới và thu được nhiều thành tựu quan trọng.

Khôi Nguyên