Chiến sự ở Ukraine làm gia tăng tình trạng thiếu lao động trong nền kinh tế Nga

Dù sử dụng lực lượng lính đánh thuê Wagner trên chiến trường Ukraine để giảm bớt số lượng lính chính quy Nga và tăng cường thúc đẩy nền kinh tế đang bị kèm chặt giữa các lệnh trừng phạt của phương Tây. Song, các nhà phân tích kinh tế Nga cho biết nền kinh tế đất nước đang ngày càng lún sâu vào tình trạng thiếu lao động.

Công nhân dọn tuyết trên mái nhà ở thủ đô Moskva của Nga.

Nỗ lực mở rộng lực lượng vũ trang của Tổng thống Vladimir Putin đang làm tăng thêm tình trạng thiếu lao động ở nền kinh tế Nga, khi cuộc chiến ở Ukraine thu hút hàng trăm nghìn công nhân từ các lĩnh vực khác của nền kinh tế vào quân đội.

Dữ liệu của Cục Thống kê Liên bang Nga cho thấy mức tăng ròng trong quân đội vào năm ngoái là khoảng 400.000 người trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp vốn đã thấp kỷ lục, tờ Bloomberg Economics ước tính, sau khi ông Putin ra lệnh triệu tập 300.000 quân dự bị trong đợt huy động cục bộ đầu tiên của đất nước kể từ đầu cuộc chiến.

Theo nhà kinh tế Nga Alexander Isakov của Bloomberg, tổng số lượng lính được triệu tập được đưa vào sử dụng có thể đã vượt quá nửa triệu. Đó là vì dữ liệu chưa tính đến lượng tuyển dụng binh sĩ mới để lấp khoảng trống cho nhóm quân nhân hoàn thành nghĩa vụ và trở về nước sau khi tham gia chiến dịch quân sự ở Ukraine vào giai đoạn đầu. Dữ liệu cũng không xét đến hoạt động tuyển dụng của các công ty quân sự tư nhân, chẳng hạn như nhóm lính đánh thuê Wagner.

Điện Kremlin hiện đang tìm kiếm thêm 400.000 tân binh hợp đồng trong năm nay để chiến đấu ở Ukraine khi Tổng thống Putin chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài. Putin đã phê duyệt mục tiêu tăng quy mô quân đội Nga từ 1,15 triệu lên 1,5 triệu người, mục tiêu có thể mất đến năm 2026 để đạt được.

Người dân Nga đi qua biên giới với Georgia hồi tháng 9 năm ngoái để tránh lệnh tổng động viên một phần. Ảnh: Reuters

Số lượng người Nga trong độ tuổi quân dịch rời khỏi đất nước sau khi ông chủ điện Kremlin tuyên bố huy động vào tháng 9 đã chạm mốc hàng trăm nghìn (tờ Bloomberg đưa tin), làm tăng thêm sự suy giảm nhân khẩu học cho thấy dân số trong độ tuổi lao động có thể giảm 6,5% trong thập kỷ tới. Cuối năm ngoái, Ngân hàng Trung ương Nga đã cảnh báo rằng “khả năng mở rộng sản xuất trong nền kinh tế Nga phần lớn bị hạn chế bởi các điều kiện thị trường lao động”.

Khoảng một phần ba các lĩnh vực kinh tế được các nhà kinh tế theo dõi thống kê cho thấy sự sụt giảm việc làm vào năm ngoái, bởi việc tuyển dụng quân sự gần như là tất cả các tác động tiêu cực đối với con số tổng thể. Hơn nữa, nghĩa vụ quân sự và việc tuyển dụng các nhà thầu, kết hợp với việc người Nga di cư khỏi đất nước, đã dẫn đến sự sụt giảm lực lượng lao động nam và sự thiếu hụt trong nhiều ngành công nghiệp.

Các nhà hoạch định chính sách ở Moskva đã nhiều lần chỉ ra những lo ngại rằng tình trạng thiếu lao động ngày càng trầm trọng đang cản trở nền kinh tế Nga, khi các doanh nghiệp và Nhà nước tìm cách điều chỉnh các lệnh trừng phạt quốc tế chưa từng có do chiến tranh.

Tỷ lệ thất nghiệp ở Nga đã giảm xuống 3,6% trong tháng 1, trong khi tiền lương thực tế tăng ba tháng cuối năm 2022 trong bối cảnh khan hiếm lao động.

Natalia Danina, trưởng bộ phận phân tích tại HeadHunter (một công ty tuyển dụng ở Nga) cho biết số lượng vị trí tuyển dụng tăng hàng tháng đã vượt qua mức tăng hồ sơ mà họ nhận được vào tháng 2, lần đầu tiên trong 12 tháng qua. Bà cho biết các chỉ số về nguồn cung lao động có thể đang quay trở lại mức từng thấy sau đại dịch COVID-19 ở Nga vào năm 2021 “khi tình trạng thiếu hụt nhân sự bùng phát mạnh mẽ”.

Danina cho biết: “Tỷ lệ thất nghiệp thấp, kết hợp với tình trạng thiếu nhân sự, đang cản trở quá trình chuyển đổi cơ cấu của nền kinh tế. Không có nguồn cung lao động để đáp ứng nhu cầu mở rộng của một số lĩnh vực, trong khi đó, những người đang có việc làm ngại chuyển đổi công việc vì các điều kiện khó khăn bên ngoài."

Cuộc chiến với Ukraine đang làm gia tăng tình trạng thiếu lao động trong nền kinh tế Nga.

Nhà kinh tế Nga Alexander Isakov chia sẻ “Có ba lý do cho việc này. Đầu tiên, sự gia tăng chi tiêu công của Điện Kremlin vào năm ngoái đã mở rộng nhu cầu nhân sự của hầu hết các lĩnh vực. Thứ hai, tình trạng mất việc làm trong các lĩnh vực có tính chu kỳ cao, chẳng hạn như bán lẻ, phần lớn đã được bù đắp bằng sự gia tăng việc làm trong lĩnh vực quân sự và khu vực công. Thứ ba, nhập khẩu giảm mạnh, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của cuộc chiến giúp tỷ suất lợi nhuận của các nhà sản xuất trong nước đã tăng lên và các động lực để giữ chân nhân viên vẫn còn”.

Tuy nhiên, với số lượng binh lính được điều động theo phê duyệt của Tổng thống Nga, hiện chưa thể tháo được nút thắt cho việc thiếu lao động của nền kinh tế 143 triệu dân này.

Hoàng Sơn

(Theo Bloomberg)