Sức ép môi trường từ những bãi rác quá tải

Nhắc đến những bãi rác như Đông Nam (huyện Đông Sơn), Núi Voi (thị xã Bỉm Sơn), Sầm Sơn (phường Trung Sơn, TP Sầm Sơn)... là dư luận nghĩ ngay tới tình trạng quá tải, ô nhiễm môi trường. Với các cấp chính quyền địa phương, ngành chức năng, đây là bài toán nan giải, còn với người dân, đó là nguy cơ của bệnh tật...

Bãi rác Đông Nam (Đông Sơn) hiện đã quá tải, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Cuộc sống đảo lộn...

Ông Lê Văn Giảng (81 tuổi, thôn Lương Sơn, xã Đông Nam, huyện Đông Sơn) nhìn về phía bãi rác Đông Nam đang từng ngày quá tải, thở dài. Suốt gần chục năm nay, từ khi bãi rác đi vào hoạt động là ngần ấy thời gian gia đình ông Giảng bị “bủa vây” bởi thứ mùi hôi thối. Mấy tháng trở lại đây, hố chôn lấp số 5 của bãi rác đã thành “núi rác” khổng lồ, lộ thiên, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Bất đắc dĩ, ông Giảng đã phải chuyển đến nhà con gái xa khu bãi rác hơn để ở nhưng mùi hôi thối chỉ giảm phần nào. Ông Giảng than thở: “Mình thì già rồi nhưng lo nhất là con cháu, chúng còn nhỏ mà bị bệnh tật thì khổ cả đời”.

Cũng giống như ông Giảng, ông Phạm Duy Thanh (thôn Lương Sơn, xã Đông Nam) bức xúc nói: Sáng sớm và chiều tối là 2 khoảng thời gian mùi hôi thối đậm đặc nhất. Để bảo vệ cho 3 đứa cháu nhỏ (đứa lớn nhất 4 tuổi, đứa nhỏ nhất 5 tháng tuổi) ông Thanh đóng cửa im ỉm suốt ngày. Ông Thanh cho biết, nguyên nhân bãi rác quá tải gây ô nhiễm môi trường, làm đảo lộn đời sống của người dân là do đơn vị quản lý chưa có công nghệ xử lý rác thải tiên tiến mà chủ yếu xử lý bằng phương pháp thô sơ như chôn lấp, đốt rác.

Bà Trần Thị Nga (thôn Hạnh Phúc Đoàn, xã Đông Nam) bức xúc khi nói về tình trạng ô nhiễm của bãi rác: "Ô số 5 của bãi rác đã quá tải, núi rác đã cao 18 đến 20m bốc mùi hôi thối. Vào mùa xuân, ruồi sinh sôi nhiều, có hôm người dân trong thôn phải buông màn để ăn cơm. Những tháng mùa mưa thì đồng ruộng gần bãi rác trở nên đen kịt, hôi thối. Mỗi khi gió mùa đông bắc tràn về, người dân trong thôn gánh chịu mùi hôi thối. Nói không quá chứ, chuyện phải đeo khẩu trang để ngủ là có thật. Điều người dân thôn Hạnh Phúc Đoàn lo nhất là bệnh tật, là ảnh hưởng đến sức khỏe của người già, trẻ nhỏ. Người dân đã kiến nghị rất nhiều lần trong các cuộc họp tiếp xúc cử tri về việc quá tải ở bãi rác nhưng đến nay tình trạng vẫn chưa được cải thiện”.

Tại thị xã Bỉm Sơn, các hộ dân sống ven bãi rác Núi Voi, phường Đông Sơn cũng phải sống chung với cảnh ô nhiễm, do ảnh hưởng từ bãi rác lộ thiên cao hàng chục mét. Bãi rác Núi Voi có quy hoạch 3 ha để chôn lấp rác sinh hoạt của thị xã Bỉm Sơn. Đến nay, trung bình mỗi ngày, bãi rác tiếp nhận khoảng 70 - 80 tấn rác sinh hoạt, trong khi khối lượng rác cũ đã quá tải nhưng vẫn chưa được xử lý. Theo tính toán sơ bộ của chính quyền địa phương, hiện bãi rác này có khoảng 100.000m3 rác, gấp gần 10 lần so với thiết kế ban đầu. Bãi rác quá tải, bốc mùi hôi thối đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sức khỏe của nhiều hộ dân nơi đây. Lo ngại hơn khi nước thải từ bãi rác mỗi khi trời mưa lại đổ xuống con suối của địa phương gây nguy cơ ô nhiễm mạch nước ngầm. Nhanh chóng xây dựng xong nhà máy xử lý rác hoặc di chuyển bãi rác đi nơi khác là kiến nghị, mong mỏi của hàng trăm hộ dân nơi đây.

Và những sức ép...

Ông Lê Văn Sửu, trưởng thôn Sơn Lương (xã Đông Nam, huyện Đông Sơn) cho biết, bãi rác quá tải, ô nhiễm môi trường cũng gây ra nhiều sức ép lên các mục tiêu xây dựng, phát triển của địa phương. Trong đó phải kể đến việc thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao của địa phương. Ông Sửu nói, bãi rác bốc mùi hôi thối gây bức xúc, nhiều lần người dân có ý định muốn chặn xe chở rác vào bãi, tổ chức tụ tập phản đối, yêu cầu phía công ty sớm tìm giải pháp... Sau khi biết được thông tin, bản thân ông cùng các tổ chức đoàn thể của thôn đã phải ra sức khuyên ngăn, vận động người dân trở về nhà, không được gây rối, làm mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến tiêu chí của thôn phấn đấu... Nói là vậy, tuy nhiên, theo ông Sửu, để giải quyết được triệt để vấn đề trên là việc phải đảm bảo được vấn đề môi trường tại bãi rác Đông Nam. “Hiện tại, thôn Lương Sơn có 234 hộ dân với gần 1.000 nhân khẩu, thôn đang phấn đấu cuối năm 2022 sẽ cán đích nông thôn mới nâng cao. Tuy nhiên, nhìn vào thực tế hiện nay thì tiêu chí môi trường, chất lượng môi trường sống và an ninh trật tự không biết sẽ phải giữ như thế nào?” - ông Sửu chia sẻ.

Đồng quan điểm với ông Sửu về sức ép tạo ra từ bãi rác quá tải, ông Doãn Vi Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Nam kiến nghị các cấp, ngành chức năng sớm có giải pháp quyết liệt hơn nữa trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại bãi rác. Hiện tại, mức độ ô nhiễm từ bãi rác số 5 đã và đang gây là nhiều hệ lụy lên đời sống của Nhân dân cũng như các tiêu chí phấn đấu của địa phương.

Trong khi đó, là thành phố biển, với ngành du lịch là kinh tế mũi nhọn nhưng từ nhiều năm qua, thực trạng quá tải, ô nhiễm từ bãi rác tại phường Trung Sơn (TP Sầm Sơn) luôn là nỗi đau đầu của các cấp chính quyền cũng như Nhân dân thành phố. Việc bãi rác quá tải, có vị trí tiệm cận dòng sông Đơ khiến cho tính chất, mức độ ảnh hưởng đến môi trường là rất lớn. Đặc biệt, là thành phố du lịch, hình ảnh một bãi rác ô nhiễm “lộ thiên” tạo ra những áp lực to lớn trong việc xây dựng, quảng bá hình ảnh du lịch. Theo phản ánh của các hộ dân phường Trung Sơn, với tốc độ đô thị hóa của thành phố biển ngày càng cao, nhiều khu dân cư, hệ thống trường học mọc lên, được mở rộng nhưng đối nghịch với đó, là bãi rác quá tải, ô nhiễm có vị trí tiệm cận.

Mặc dù, ngày 4-7-2018, UBND tỉnh đã có Công văn số 7784/UBND-NN về việc thực hiện giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiến tới đóng cửa hoàn toàn bãi rác TP Sầm Sơn. Theo quy hoạch quản lý chất thải rắn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025 được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3470/QĐ-UBND, ngày 8-9-2016, rác thải sinh hoạt trên địa bàn TP Sầm Sơn được vận chuyển về xử lý tại khu liên hiệp xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại xã Đông Nam (Đông Sơn). Tuy nhiên, bãi rác Đông Nam cũng đang rơi vào tình trạng tương tự, nên việc vận chuyển rác về đây là điều không khả thi. Trước thực trạng trên, mới đây, theo đại diện Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng TP Sầm Sơn, ngày 6-12-2020, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết về việc đầu tư dự án “Xử lý triệt để môi trường bãi rác tại phường Trung Sơn, TP Sầm Sơn”. Theo đó, dự án có tổng mức đầu tư khoảng 280 tỷ đồng. Toàn bộ số rác hiện tại sẽ được xử lý, di dời về khu vực xử lý rác mới tại xã Quảng Minh (TP Sầm Sơn). Mục tiêu dự án là xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do bãi rác phường Trung Sơn gây ra, góp phần cải thiện điều kiện sống cho Nhân dân khu vực xung quanh bãi rác và vùng phụ cận, thúc đẩy phát triển dịch vụ du lịch, kinh tế - xã hội, xây dựng Sầm Sơn trở thành thành phố xanh, sạch, đẹp, hướng đến văn minh, hiện đại.

Trước tính chất, mức độ ô nhiễm từ sự quá tải của các bãi rác nói trên, các cấp ngành chức năng, đơn vị liên quan cần sớm có sự vào cuộc với những giải pháp quyết liệt, hiệu quả để đảm bảo tiêu chí về môi trường tại các địa phương, cũng như không còn nỗi lo về bệnh tật len lỏi vào cuộc sống của người dân.

Bài và ảnh: Sơn Đình