Hiệu quả bước đầu của mô hình nuôi cá lồng theo tiêu chuẩn VietGAP ở lòng hồ thủy điện Trung Xuân

Phát huy thế mạnh ở lòng hồ thủy điện Trung Xuân, xã Trung Xuân, thời gian gần đây huyện Quan Sơn đã chú trọng phát triển nuôi cá lồng theo quy trình VietGAP, hình thành chuỗi liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Khu vực nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện Trung Xuân.

Lòng hồ thủy điện Trung Xuân (Quan Sơn) có diện tích mặt nước ổn định trên 10 ha, chính là tiềm năng để phát triển nghề nuôi trồng thủy sản. Vài năm trước, một số hộ dân vùng lòng hồ đã lựa chọn nghề nuôi trồng thủy sản để từng bước nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, cải thiện chất lượng cuộc sống, góp phần phát triển kinh tế – xã hội. Song, do chưa áp dụng khoa học - kỹ thuật vào quá trình sản xuất, thị trường tiêu thụ không ổn định nên hiệu quả kinh tế chưa cao. Đầu năm 2021, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Quan Sơn đã xây dựng Dự án “Nuôi cá lồng lòng hồ thủy điện Trung Xuân theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm năm 2021 tại bản Piềng Phố, xã Trung Xuân”. Trong đó, chú trọng hỗ trợ phát triển nghề nuôi cá lồng theo hướng an toàn sinh học. Đầu năm 2021, HTX nông lâm nghiệp và thủy sản Trung Xuân được thành lập và triển khai mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện, thử nghiệm nuôi các loại cá, như: lăng, trắm, rô phi đơn tính, chép... ngoài mô hình HTX, Nhân dân cũng triển khai hơn 100 lồng nuôi, chủ yếu bà con nuôi cá trắm. Hầu hết số lồng cá trên địa bàn huyện đều áp dụng các biện pháp an toàn sinh học và hướng tới đăng ký sản xuất, nuôi trồng theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Đến thăm gia đình ông Phạm Bá Trọng, một trong những hộ tiêu biểu trong phát triển nghề nuôi cá lồng trên địa bàn, được biết gia đình ông đã phát triển được 4 lồng cá bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, như: Lồng khung sắt, lưới, phao nhựa, có thể tích từ 50m3 trở lên để nuôi các loại cá trắm, chép, lăng, leo... Ông Trọng cho biết: “Dù nuôi cá lồng đã lâu, song trước đây, hệ thống lồng, bè được làm bằng những vật liệu tạm bợ như tre, nứa... lại chưa có kinh nghiệm và kỹ thuật nên chất lượng, sản lượng chưa cao, việc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm chưa tốt dẫn tới việc tiêu thụ khó. Hiện nay, khi tham gia vào mô hình của huyện, tôi được tập huấn kỹ thuật, trong đó chú trọng đến chất lượng con giống, lồng, bè, sản xuất theo nhiều thời điểm trong năm (để tránh lượng sản phẩm lớn) gắn với bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Cùng với việc nuôi thả là tìm kiếm, liên kết sản xuất theo chuỗi, bảo đảm đầu ra sản phẩm”.

Nhằm khuyến khích, hỗ trợ, giúp đỡ HTX và người dân tham gia phát triển nuôi cá lồng trên vùng lòng hồ thủy lợi, thủy điện, UBND huyện Quan Sơn đã đấu mối, phối hợp với Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm và thủy sản tỉnh, Trung tâm Nghiên cứu và Sản xuất giống thủy sản Thanh Hóa; các HTX nông nghiệp, trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện để liên hệ mua con giống đạt tiêu chuẩn, chất lượng. Tại các địa điểm đặt nuôi đều được thử test các chỉ số theo yêu cầu chăn nuôi thủy sản, đảm bảo nơi có dòng chảy vừa phải, độ sâu đạt trên 4m, PH phù hợp. Kết hợp cho ăn thức ăn thô xanh đảm bảo yêu cầu... Để đảm bảo phòng, trị dịch bệnh cho cá, tại các khu nuôi đều cho bón vôi khử chua, khử trùng toàn bộ diện tích nuôi. Sử dụng thuốc thú y thủy sản để phòng trừ kịp thời nếu phát hiện dịch bệnh và sử dụng định kỳ theo yêu cầu kỹ thuật... Bên cạnh đó, UBND huyện Quan Sơn chỉ đạo Phòng NN&PTNT huyện phối hợp với UBND xã Trung Xuân xây dựng kế hoạch và triển khai cho từng hộ tham gia. Khi hộ gia đình triển khai thực hiện, cán bộ chuyên môn huyện, xã đến kiểm tra, chỉ đạo, hướng dẫn các hộ tuân thủ kỹ thuật. Đồng thời, các hộ tham gia phải thường xuyên liên hệ với cán bộ kỹ thuật, báo cáo định kỳ hằng ngày, hằng tháng, báo cáo đột xuất khi có vấn đề phát sinh trong quá trình chăm sóc. Chủ động thăm, theo dõi thường xuyên để phát hiện sớm dịch bệnh và để chủ động nguồn nước...

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Sinh, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Quan Sơn, cho biết: Mô hình nuôi cá lồng lòng hồ thủy điện Trung Xuân theo tiêu chuẩn VietGAP được thử nghiệm từ tháng 4-2021 với 3 hộ gia đình tham gia; diện tích thực hiện 198m2/lồng nuôi và 1 ha trồng cỏ, thức ăn xanh. Tổng kinh phí của mô hình là 736 triệu 600 nghìn đồng (Nhà nước hỗ trợ 433 triệu đồng; kinh phí do Nhân dân đóng góp 303 triệu 600 nghìn đồng). Sau 9 tháng nuôi thử nghiệm, trọng lượng của các loại cá đều đang phát triển tốt, 2.000 con cá rô phi đơn tính đã đạt trọng lượng 1kg/con, đảm bảo chất lượng về dinh dưỡng, cá béo, ngọt và đã thu hoạch cung cấp bán ra thị trường trong và ngoài huyện với mức giá 60.000 đồng/1kg...

Phát triển nuôi cá lồng trên lòng hồ không chỉ là mô hình sinh kế cho người dân mà còn góp phần phát triển nông nghiệp gắn với du lịch tại địa phương. Để nhân rộng, thời gian tới, huyện Quan Sơn chú trọng gắn nuôi thủy sản theo hướng sản xuất hàng hóa với nuôi truyền thống; ưu tiên các nguồn hỗ trợ từ những chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và nguồn kinh phí sự nghiệp nông thôn mới, để bà con có vốn đầu tư nuôi cá lồng. Mặt khác, huyện Quan Sơn tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, HTX hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ cung cấp giống thủy sản nước ngọt, cung cấp thức ăn và tiêu thụ sản phẩm của các đơn vị, doanh nghiệp, hướng tới 100% số lồng cá nuôi trên lòng hồ Thủy điện Trung Xuân sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, gắn với phát triển du lịch sinh thái, ông Sinh cho biết thêm.

Bài và ảnh: Trường Giang