Hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro

Du lịch vốn là một ngành tổng hợp, vì vậy, muốn từng bước đưa du lịch thoát khỏi sự “kìm hãm” của dịch bệnh thì cần huy động sự vào cuộc tích cực, chủ động từ nhiều phía, với nguyên tắc “Hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro”.

Làng du lịch Yên Trung (Yên Định).

Trung tâm Điều dưỡng – phục hồi chức năng Sầm Sơn (Khách sạn Bộ Xây dựng) là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Xây dựng, có nhiệm vụ điều dưỡng cán bộ, công nhân viên trong và ngoài ngành xây dựng; đồng thời, đón và phục vụ khách du lịch, tổ chức các sự kiện, hội nghị, hội thảo... Thế nhưng, từ đầu năm 2021 đến nay, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, trung tâm không thể tiếp nhận và phục vụ khách điều dưỡng; trong khi việc đón khách du lịch cũng gần như ngưng trệ. Mặc dù vậy, để góp phần cùng với địa phương kích cầu du lịch, trung tâm đã và đang có nhiều chính sách ưu đãi về giá dịch vụ, phòng nghỉ... để thu hút khách trong và ngoài tỉnh đến nghỉ dưỡng. Đặc biệt, để chủ động thích ứng với bối cảnh “bình thường mới”, đơn vị đã xây dựng các phương án phòng, chống dịch gắn với đón và phục vụ khách du lịch. Cụ thể, tổ chức đo thân nhiệt tại cửa ra vào và yêu cầu người lao động, khách đến làm việc phải khai báo y tế, sát khuẩn tay, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách theo quy định. Bộ phận tiếp đón, làm việc với khách thực hiện nghiêm thông điệp 5K, đặc biệt đeo khẩu trang, giãn cách, lắp đặt vách ngăn. Cùng với đó, trung tâm thường xuyên theo dõi sức khỏe của người lao động và không được bố trí làm việc đối với người có một trong các triệu chứng mệt mỏi, sốt, ho, đau rát họng, khó thở... và người thuộc đối tượng F1, F2. Ngoài ra, trung tâm cũng tích cực hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc truy vết các trường hợp F1, F2 và các trường hợp khẩn cấp nếu đơn vị có người mắc COVID-19 hoặc phải cách ly theo quyết định...

Có thể nói, nhìn trên diện rộng, dịch bệnh COVID-19 đã làm “chao đảo” ngành du lịch khi hầu hết các hoạt động đều bị ngưng trệ; còn ở diện hẹp, cụ thể là với các đơn vị, doanh nghiệp như Khách sạn Bộ Xây dựng, thì sức “tàn phá” của dịch bệnh càng rõ “mười mươi”. Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, thì trong đợt dịch lần thứ 4 (từ 27-4-2021), toàn tỉnh có hơn 600 cơ sở lưu trú đóng cửa, hoặc hoạt động cầm chừng. Trong khi đó, hầu hết các doanh nghiệp lữ hành phải cắt giảm nhân lực, tạm thời chuyển đổi hoặc bổ sung ngành nghề kinh doanh để duy trì hoạt động. Qua thống kê các thời điểm dịch bùng phát, có hơn 310 đoàn với 19.400 khách hủy tour, ước thiệt hại tiền đặt cọc dịch vụ lên đến hơn 65 tỷ đồng. Các nhà hàng kinh doanh ăn uống du lịch, vận chuyển khách du lịch và các dịch vụ bổ trợ khác cũng gặp rất nhiều khó khăn do lượng khách ít, không có nguồn thu nhưng vẫn phải duy trì hoạt động, trả lương và đóng bảo hiểm cho nhân viên.

Chưa kể, doanh nghiệp du lịch chủ yếu là doanh nghiệp có quy mô nhỏ, hạn chế về tiềm lực kinh tế nên khi bị ảnh hưởng của dịch bệnh kéo dài, khả năng hồi phục phát triển sẽ khó khăn và chậm. Nhiều doanh nghiệp phải thực hiện chính sách khuyến khích nhân viên tạm thời nghỉ không lương, nghỉ phép hoặc thay phiên nhau trực để giảm giờ làm nhưng có trợ cấp lương tối thiểu và vẫn thực hiện duy trì đóng bảo hiểm xã hội. Cụ thể, khách sạn 2 - 5 sao cắt giảm 72 - 75% lao động; khách sạn, nhà nghỉ có quy mô nhỏ lẻ cắt giảm hơn 92% lao động, chỉ sử dụng lao động tại chỗ; các doanh nghiệp lữ hành cũng thực hiện cắt giảm khoảng 90% lao động. Tính trong 2 năm 2020 và 2021, ngành du lịch tỉnh Thanh Hóa có khoảng 15.000 lao động du lịch tạm thời nghỉ không lương, giảm giờ làm, hoặc thay phiên nhau trực và 25.000 lao động bị mất việc làm. Hiện nay, số lao động trong ngành du lịch được tiêm vắc-xin COVD-19 còn thấp (khoảng 40% lao động đã tiêm ít nhất 1 mũi). Trong khi đó yêu cầu bắt buộc là nhân viên phục vụ phải có xác nhận tiêm từ 1 mũi vắc-xin phòng COVID-19 trở lên, phải có kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng phương pháp test nhanh kháng nguyên hoặc Realtime-PCR trong vòng 72 giờ. Đây là trở ngại rất lớn cho doanh nghiệp mở cửa hoạt động trở lại...

Mặc dù đứng trước nhiều thách thức, song du lịch là ngành luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cấp, ngành. Đặc biệt, Chính phủ đã kịp thời triển khai các chính sách hỗ trợ tới doanh nghiệp du lịch, nhằm giúp doanh nghiệp từng bước vượt qua khó khăn trước mắt. Đối với Thanh Hóa, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo sát sao và ưu tiên các nguồn lực cho phát triển du lịch; đồng thời, các ngành địa phương, doanh nghiệp trong tỉnh cũng tích cực, chủ động thích ứng để hạn chế bớt sự ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 đến lĩnh vực du lịch. Tuy nhiên, điều cần nhấn mạnh ở đây là, sau gần 2 năm đối diện với khó khăn khách quan, đã buộc ngành công nghiệp không khói phải chuyển mình để thích nghi và “sống chung với COVID-19”. Đồng thời, thôi thúc các cơ quan quản lý Nhà nước và doanh nghiệp tăng tốc chuyển đổi số và cơ cấu lại guồng máy hoạt động cho phù hợp và hiệu quả.

Du lịch vốn tự thân nó không thể tồn tại độc lập nếu không đặt nó trong mối liên hệ chặt chẽ với nhiều ngành, lĩnh vực khác. Hoặc có thể nói, du lịch là một ngành tổng hợp, vì vậy sự phục hồi của ngành du lịch phụ thuộc nhiều vào sự phục hồi của ngành kinh tế nói chung và các ngành nói riêng. Do vậy, muốn từng bước đưa du lịch thoát khỏi sự “kìm hãm” của dịch bệnh thì cần huy động sự vào cuộc tích cực, chủ động từ nhiều phía, với nguyên tắc “Hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro”. Theo đó, gần 2 năm qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với Công ty Điện lực Thanh Hóa hướng dẫn và tạo điều kiện cho 771 lượt cơ sở lưu trú du lịch đủ điều kiện thực hiện giảm tiền điện (trong 3 đợt); tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định hỗ trợ cho 54 hướng dẫn viên du lịch gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 (mức 3,71 triệu đồng/người), với tổng kinh phí hỗ trợ trên 200 triệu đồng (chiếm 27,7%/tổng số thẻ hướng dẫn viên du lịch do tỉnh Thanh Hóa cấp); 55 hướng dẫn viên du lịch được giảm lệ phí cấp thẻ (325.000 đồng/thẻ), với tổng số tiền được giảm là gần 18 triệu đồng; 19 doanh nghiệp lữ hành nội địa được giảm phí cấp giấy phép (1,5 triệu đồng/giấy phép), với tổng số tiền được giảm là 28,5 triệu đồng.

Trong khi đó, mặc dù đối diện với nhiều thách thức có tính sống còn, song các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trong tỉnh đã và đang tích cực hưởng ứng chương trình kích cầu du lịch của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Thanh Hóa. Theo đó, các doanh nghiệp đã đồng loạt hưởng ứng tham gia và cam kết thực hiện các chương trình giảm giá dịch vụ phòng nghỉ, ăn uống, vận tải, lữ hành... với tiêu chí “tăng tối đa chất lượng, giảm tối đa giá thành”. Cụ thể: các khu điểm du lịch giảm 10% - 50% giá vé vào cổng cho khách đoàn; phòng nghỉ giảm từ 10 - 40%; ăn uống giảm từ 5% - 20%; lữ hành giảm giá từ 10% - 30%; vận tải giảm từ 10% - 15%; ngoài ra, các doanh nghiệp còn miễn phí các dịch vụ phục vụ hội nghị, hội thảo, tiệc, màn hình led, âm thanh, ánh sáng... Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đã chủ động đổi mới, sáng tạo và đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ đáp ứng được xu hướng mới của thị trường. Điển hình phải kể đến các sản phẩm, điểm đến mới như Làng du lịch Yên Trung (huyện Yên Định); Công viên sinh thái tre luồng Thanh Tam (huyện Thọ Xuân); thung lũng hoa tại Khu Du lịch Pù Luông (huyện Bá Thước); Làng bích họa Sầm Sơn...

Có thể nói, để thực hiện hiệu quả nguyên tắc “Hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro”, cần huy động sự tham gia một cách chủ động, tích cực và trách nhiệm của cả cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Có như vậy, hoạt động du lịch mới không bị đứt gãy; cũng như góp phần thổi một làn gió mới để “khơi thông” hoạt động du lịch vốn dĩ đã ngưng trệ suốt thời gian dài.

Bài và ảnh: Kim Ngân