Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm điểm tự phê bình và phê bình trong Đảng ở Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa hiện nay

Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc có vị trí hết sức quan trọng, là chế độ thường xuyên trong sinh hoạt của Đảng, là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng, là công cụ sắc bén để giáo dục, rèn luyện đảng viên, cán bộ và củng cố khối đoàn kết trong Đảng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Điều này đã được lý luận và thực tiễn cách mạng chứng minnh qua quá trình hơn 90 năm phấn đấu, xây dựng và trưởng thành của Đảng. Vì vậy, tự phê bình và phê bình luôn là việc làm không thể thiếu trong sinh hoạt và hoạt động của Đảng ta.

Để làm tốt hơn công tác kiểm điểm tự phê bình và phê bình trong Đảng ở Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa hiện nay, cần thực hiện tốt và tiến hành đồng bộ một số giải pháp sau:

- Cần phải nhận thức sâu sắc về vai trò và những đặc tính của tự phê bình và phê bình trong Đảng; xác định đúng nội dung, lựa chọn đúng hình thức và phương pháp tự phê bình.

Cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị phải triển khai và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, đặc biệt là triển khai, tổ chức thực hiện nghiêm túc các nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XI, Khóa XII, Khóa XIII. Nghiêm túc thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị khóa XIII về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” về ý thức tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc theo phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, kết hợp giữa “xây và chống”, coi trọng đúng mức công tác tự phê bình và phê bình để từ đó làm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong toàn Đảng và toàn xã hội.

Mở rộng dân chủ, công khai, nâng cao kiến thức, trình độ mợi mặt cho cán bộ, đảng viên và quần chúng làm cơ sở cho mọi người tham gia tốt, hiệu quả vào cuộc đấu tranh tự phê bình và phê bình.

- Sự gương mẫu, tự giác thực hiện của cấp trên, của cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp trong tự phê bình và phê bình.

Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Theo đó, cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy trực tiếp phải chuẩn bị tự phê bình và phê bình của cấp ủy. Dành thời gian tích cực để xem xét tình hình địa phương, cơ quan, đơn vị; xem xét mặt đã được và mặt chưa được; thẳng thắn, dũng cảm nhìn nhận những khuyết điểm, hạn chế, yếu kém còn tồn tại. Phát huy tinh thần dân chủ, động viên tích cực tham gia góp ý cấp ủy. Điều gì chưa rõ phải chất vấn, người kiểm điểm phải trình bày công khai trong cấp ủy.

Cấp ủy đảng, người đứng đầu phải mở rộng dân chủ trực tiếp trong sinh hoạt đảng, mở rộng dân chủ trực tiếp là tiền đề, động lực nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, tự phê bình và phê bình. Phải thật sự gương mẫu trong tự phê bình và sửa chữa những khuyết điểm, sai sót, có thái độ cầu thị, gương mẫu tiếp thu, xây dựng tác phong sâu sát, lắng nghe ý kiến của đảng viên và quần chúng. Sau khi tiếp thu ý kiến được phê bình, góp ý của đảng viên, cấp ủy viên phải gương mẫu sửa chữa sai lầm, khuyết điểm.

Việc tự phê bình và phê bình trong cấp ủy, tổ chức đảng từ Trung ương đến chi bộ phải trở thành nền nếp thường xuyên. Cấp ủy phải có kế hoạch tự phê bình và phê bình thường xuyên, nền nếp định kỳ hằng tháng, quý, 6 tháng, năm, thực hiện tự phê bình của cấp ủy cấp trên đối với cấp dưới, cấp dưới với cấp trên và cùng cấp. Câp trên gợi ý nội dung cho cấp dưới, cấp dưới đóng góp, phê bình với cấp trên. Cần gắn chặt chế độ tự phê bình và phê bình với xem xét tư cách đảng viên. Thực hiện tốt chế độ thông tin, thông báo kết luận, xử lý vụ việc, kết quả sửa chữa sai lầm, khuyết điểm sau kiểm điểm tự phê bình và phê bình. Chống hiện tượng làm hình thức, chiếu lệ, qua loa đại khái, chỉ biết “bình mà không phê”. Phải tiến hành đồng thời tự phê bình và phê bình, đưa ra biện pháp khắc phục, sửa chữa khuyết điểm, yếu kém.

- Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm soát của cấp trên, người đứng đầu cấp ủy, nhất là cấp ủy, người đứng đầu trực tiếp trong tự phê bình và phê bình cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên.

Tự phê bình và phê bình là công việc thường xuyên trong sinh hoạt đảng. Trong những đợt sơ kết, tổng kết, công việc này cần được tiến hành nghiêm túc hơn với mức độ và yêu cầu cao hơn; do vậy, đòi hỏi các cấp ủy phải có biện pháp kiểm tra đột xuất, định kỳ thực hiện việc tự phê bình và phê bình. Trong quá trình lãnh đạo chỉ đạo, cấp ủy, người đứng đầu gương mẫu thực hiện tự phê bình và phê bình, làm gương cho cấp dưới, cho cán bộ, đảng viên khác trong cơ quan, đơn vị. Đồng thời phải nắm chắc tình hình cụ thể ở từng cấp, từng cán bộ, lãnh đạo, quản lý của đơn vị, qua đó có biểu dương, khen thưởng những cá nhân, tập thể làm tốt; kiên quyết yêu cầu những cá nhân, tập thể làm chưa đạt yêu cầu phải tiến hành lại.

Phối hợp công tác kiểm tra, thanh tra để nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình. Trong điều kiện hầu hết cán bộ chủ chốt vừa là đảng viên, vừa là thành viên trong tổ chức của hệ thống chính trị nên đảng viên vi phạm nguyên tắc trong sinh hoạt đảng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống thường gắn với vi phạm pháp luật, phải chịu sự kiểm tra của tổ chức đảng và sự thanh tra, điều tra của cơ quan nhà nước.

Trong thực tế, không phải tất cả đảng viên đều tự giác thực hiện tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt. Hiện nay, một bộ phận cán bộ, đảng viên có chức có quyền muốn làm giàu bằng bất cứ giá nào, vi phạm chính sách và pháp luật, nội quy, quy chế của cơ quan, đơn vị. Vì lợi ích cá nhân, sợ mất chức, mất quyền, mất lợi nên không tự giác tự phê bình trước tổ chức. Đây là những vấn đề bức xúc, thách thức đối với kỷ cương, phép nước, kỷ luật của Đảng.

Kiểm tra, thanh tra là những công cụ quan trọng để phát hiện, xử lý các vi phạm của cán bộ, đảng viên. Sự phối hợp giữa công tác kiểm tra, thanh tra còn làm sang tỏ những trường hợp cán bộ, đảng viên bị khiếu nại, tố cáo sai sự thật hoặc có dư luận xã hội không đúng về phẩm chất chính trị, lối sống.

Nhiều trường hợp cán bộ, đảng viên không thể tự minh oan cho bản thân mình khi bị vu khống, tố cáo sai sự thật. Trong trường hợp này, cơ quan kiểm tra, thanh tra cần phải vào cuộc kịp thời để bảo vệ cán bộ, đảng viên chân chính.

- Phát huy vai trò của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, của báo chí tham gia phê bình, giám sát tự phê bình và phê bình của tổ chức đảng và đảng viên.

Chúng ta biết, tổ chức cơ sở đảng là nơi trực tiếp liên hệ với quần chúng Nhân dân, mọi hoạt động của cán bộ, đảng viên đều được quần chúng Nhân dân giám sát. Thực tiễn đã chứng minh rằng, nếu phát huy tốt vai trò của quần chúng nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, của các cơ quan báo chí đóng góp, phê bình sẽ giúp tổ chức đảng lãnh đạo sát, đúng, kịp thời phát hiện những sai lầm, thiếu sót, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên và củng cố niềm tin của quần chúng Nhân dân đối với Đảng.

Tổ chức cơ sở đảng phải xây dựng quy chế, có kế hoạch cụ thể, xác định rõ nội dung, hình thức và phương pháp để quần chúng phê bình. Đồng thời có thái độ chân thành, tiếp thu ý kiến phê bình, kịp thời thông báo kế hoạch sửa chữa khuyết điểm của cán bộ, đảng viên, kết quả xử l‎ý‎‎ trước quần chúng.

- Có cơ chế nghiêm túc xử lý cán bộ trù dập người phê bình thẳng thắn; xử lý nghiêm khắc, kiên quyết đối với những người lợi dụng phê bình để vu cáo, chia rẽ, gây rối nội bộ. Đồng thời khen thưởng kịp thời những tổ chức đảng, đảng viên và Nhân dân thực hiện tốt việc tự phê bình và phê bìnhthẳng thắn đối với tổ chức đảng, cấp ủy, cán bộ, đảng viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, trong sinh hoạt.

Cần xây dựng hệ thống pháp quy đủ mạnh nhằm pháp lý hóa, chuẩn hóa các hoạt động tự phê bình và phê bình.

Cấp trên, nhất là cấp trên trực tiếp của cấp ủy cần theo dõi thường xuyên việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động của đảng bộ cấp dưới, khi phát hiện tình trạng trù úm người phê bình hoặc lợi dụng việc phê bình để vu khống, xuyên tạc, suy diễn nhằm bôi nhọ, hạ thấp uy tín, trả thù cá nhân, vi phạm dân chủ thì phải có biện pháp xử lý‎ kịp thời, khích lệ kịp thời và cơ chế bảo vệ những người đấu tranh phê bình thẳng thắn, nhất là đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, vi phạm nguyên tắc của Đảng trong tình hình hiện nay.

Tóm lại, tự phê bình và phê bình là một trong những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, một trong những đặc trưng cơ bản thể hiện tinh thần triệt để cách mạng và khoa học của Đảng Cộng sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Tự phê bình và phê bình là thứ vũ khí sắc bén nhất, nó giúp cho Đảng ta mạnh và ngày càng thêm mạnh. Nhờ nó mà chúng ta sửa chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm, tiến bộ không ngừng”.

Trải qua hơn 90 năm xây dựng, trưởng thành, lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cách mạng nước ta đã giành được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử, nhất là sau hơn 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước. Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Vì vậy, trong quá trình xây dựng và phát triển, Đảng rút ra được nhiều bài học quý, mà “một quy luật cơ bản trong phát triển, tiến bộ của Đảng là thường xuyên tự phê bình và phê bình”.

Tin tưởng rằng, đẩy mạnh việc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng gắn với thực hiện Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm sẽ góp phần sàng lọc đội ngũ cán bộ của cả hệ thống chính trị, đẩy lùi hiện tượng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, làm cho Đảng ta và cả hệ thống chính trị ngày càng trong sạch vững mạnh, tạo động lực để đất nước phát triển nhanh và bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu và sự mong đợi của Nhân dân.

Trịnh Trọng Nam - Lê Xuân Giang

(Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thanh Hóa)

Tài liệu tham khảo

1. Tự phê bình và phê bình trong Đảng, Nxb, Chính trị quốc gia, H.2013.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ 4 BCH Trung ương Đảng, Nxb, Chính trị quốc gia, H.2012.

3. Di chúc của Chủ tịch Hồ chí Minh, Nxb, Chính trị quốc gia, H.2013.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Chấp Hành Trung ương, Ban Chỉ đạo Tổng kết: Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận - thực tiễn qua 30 năm đổi mới, Nxb, Chính trị quốc gia, H.2015.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại bểu toàn quốc lần thứ 11, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2011.

6. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại bểu toàn quốc lần thứ 12, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016.

7. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại bểu toàn quốc lần thứ 13, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2021 (tập 1, tập 2).

8. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb, Chính trị quốc gia, H.2016.