Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc anh hùng trên trận địa Đông Ngàn

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước có nhiều đơn vị nữ dân quân lập công xuất sắc, trở thành huyền thoại về lòng quả cảm, tinh thần yêu nước bất diệt, được Bác Hồ tặng thưởng huy hiệu và gửi thư khen ngợi. Một trong những đơn vị đó là Trung đội nữ dân quân gái Hoa Lộc, huyện Hậu Lộc, là đơn vị nữ dân quân đầu tiên trên miền Bắc đã bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh.

Đại diện lãnh đạo Hội LHPN tỉnh, huyện, xã trò chuyện với các nữ dân quân Hoa Lộc. Ảnh: Lê Hà

Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc gồm 14 cô gái còn rất trẻ, hầu hết mới ở độ tuổi đôi mươi, có người vẫn còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Lấy khu đất cồn bãi ở khu Đông Ngàn làm căn cứ chiến đấu, đội dân quân đã được cấp trên giao cho 3 khẩu súng phòng không 12,7mm để bảo vệ bầu trời, kho thóc và tuyến đường vận chuyển sông, biển quan trọng từ Bắc vào Nam. Cũng từ đó, cái tên trận địa Đông Ngàn đã đi vào tiềm thức của người dân nơi đây.

Mặc dù tuổi đã cao, nhưng bác Trịnh Thị Cần, Trung đội phó Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc vẫn còn nhớ như in về kỷ niệm một thời oanh liệt. Bác Cần kể lại: Theo kế hoạch, trung đội được huấn luyện trong 11 ngày cả lý thuyết và thực hành về cách sử dụng súng 12,7mm. Vào ngày 16-6-1967, trong lúc trung đội đang luyện tập thì xuất hiện hai tốp máy bay của địch từ biển Lạch Trường bay vòng vào trận địa. Khi tốp thứ hai bay vào trận địa, cự ly cách 500m, chưa kịp cắt bom, đồng chí Hoàng Thị Mợi, đảm nhiệm vị trí Trung đội trưởng hô to: “Bắt mục tiêu thứ hai. Bắn!”. Ba khẩu 12,7mm đồng loạt nhả 21 viên đạn, chiếc máy bay A4D trúng đạn, loạng choạng lao xuống đất. Lúc bấy giờ bà con đi làm đồng hô to: “Đội dân quân gái bắn rơi máy bay rồi...”.

Chiến công bắn rơi máy bay A4D của các nữ dân quân Hoa Lộc làm nức lòng quân, dân cả nước. Đây là đơn vị nữ đầu tiên trên miền Bắc bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh. Ngay sau chiến công đó, Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc được Bác Hồ gửi thư khen ngợi và gửi tặng cho mỗi thành viên trong trung đội một huy hiệu của Người. Trong thư Bác viết:

“Bác rất vui lòng khen các cháu đã chiến đấu giỏi và bắn rơi một máy bay phản lực Mỹ. Bác gửi tặng mỗi cháu một huy hiệu.

Bác mong các cháu hãy phát huy những điểm tốt: chăm học, chăm làm, sản xuất giỏi, đánh giặc giỏi cùng với bà con địa phương giành nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa.

Các đơn vị dân quân nơi khác hãy thi đua sản xuất và chiến đấu với Trung đội dân quân gái huyện Hậu Lộc...”.

Với xạ thủ Nguyễn Thị Thứ, hiện đang sống tại thôn Hoa Trung, xã Hoa Lộc, những năm tháng chiến đấu cùng đồng đội là những ký ức không bao giờ quên: “Thấm nhuần lời căn dặn của Bác, các nữ dân quân Hoa Lộc càng hăng say luyện tập để nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, đề cao cảnh giác, sẵn sàng đánh phá địch. Chiến công nối tiếp chiến công, 5 tháng sau vào ngày 2-11-1967 đơn vị lập công bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 2; ngày 30-7-1972 đơn vị lại tiếp tục bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 3. Với những thành tích đặc biệt này, cuối năm 1967, chị em lại đón thêm niềm vui khi được Đảng, Nhà nước phong tặng Huân chương Quân công hạng Ba, hai Huân chương Chiến công, bảy năm liền đạt đơn vị Quyết chiến quyết thắng. Vinh dự hơn, đến năm 1973, Trung đội dân quân gái Hoa Lộc đã được Quốc hội và Chính phủ tuyên dương đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân”.

Chiến tranh đã lùi xa, 14 cô gái dân quân ngày ấy, hiện chỉ còn 7 người sinh sống tại xã Hoa Lộc, 5 người sinh sống ở các tỉnh ngoài và 2 người đã mất. Trở về đời thường, mỗi người đều gắn bó với những công việc khác nhau, cuộc sống của họ đa phần ổn định, con cái thành đạt, song cũng còn có một số người cuộc sống khó khăn. Nhưng dù ở cương vị nào hay làm công việc gì, họ vẫn nêu gương cho con cháu và thế hệ sau noi theo. Cứ mỗi năm, đúng vào dịp kỷ niệm ngày thành lập của trung đội, những nữ dân quân năm xưa lại gặp mặt, ôn lại những giây phút thiêng liêng, tự hào, cùng nhau chia sẻ, động viên để mỗi ngày sống vui, sống khỏe, sống có ích.

Ông Trịnh Quốc Phượng, Chủ tịch UBND xã Hoa Lộc, cho biết: “Để tri ân những đóng góp của các cô gái dân quân xã Hoa Lộc, tháng 4-2018, Thường trực Tỉnh ủy đã đồng ý chủ trương đầu tư xây dựng mô hình trận địa Đông Ngàn và Tượng đài Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc. Dự kiến, dự án sẽ triển khai trong thời gian 3 năm (2019-2022). Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh nên dự án hiện vẫn chưa được triển khai. Đây cũng là mong muốn của Nhân dân địa phương, nhằm phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương anh hùng cách mạng, những cống hiến, hy sinh của các cô gái Trung đội nữ dân quân Hoa Lộc và nhiều người con Hoa Lộc đã đóng góp chung vào công cuộc bảo vệ đất nước. Mô hình trận địa Đông Ngàn và Tượng đài Trung đội nữ dân quân được xây dựng tại xã Hoa Lộc sẽ là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ mai sau”.

Hoàng Lan