Tháng 7 tri ân trên vùng “đất lửa” huyền thoại

Với đạo lý “uống ước nhớ nguồn” “đền ơn đáp nghĩa” vào mỗi dịp tháng 7, những người con đất Việt lại hướng về các nghĩa trang liệt sỹ trên mọi miền Tổ quốc để tỏ lòng tri ân các Anh hùng liệt sỹ đã hy sinh cho nền độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân. Trên mảnh đất hình chữ S, nhất là ở hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị trong cuộc kháng chiến chống Mỹ được mệnh danh là “ miền đất lửa”, với những địa danh đã trở thành huyền thoại như đường 9 Khe Sanh, thành cổ Quảng Trị, nghĩa trang Trường Sơn...

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ giải phóng dân tộc đã có hàng nghìn, hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, trong đó có hàng trăm hàng nghìn người con Thanh Hóa đã anh dũng hy sinh nơi đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ. Máu của các anh, các chị đã hòa vào lòng đất, cỏ cây Trường Sơn cho Tổ quốc non sông liền một dải; cho Đất nước, dân tộc có ngày độc lập, hòa bình, cho Nhân dân được tự do, ấm no, hạnh phúc.

Hằng năm, vào dịp kỷ niệm Ngày thương binh liệt sỹ 27-7 với đạo lý “uống nước nhớ nguồn” “đền ơn đáp nghĩa” Đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa lại trở về hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị để dâng hoa, thắp nén tâm hương tri ân các Anh hùng liệt sỹ đang nằm lại đại ngàn Trường Sơn huyền thoại.

Hang Tám Cô thuộc địa phận huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình - nằm trên cung đường 20 - một phần của đường Trường Sơn huyền thoại, nơi bom đạn Mỹ đánh phá ngày đêm nhằm chặt đứt sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam và cũng là nơi lực lượng TNXP đổ máu để giữ cho tuyến đường thông suốt. Ngày 14-11-1972, trước cửa hang TNXP đang san lấp hố bom để thông đường thì máy bay Mỹ ập đến ném bom, 8 thanh niên xung phong quê huyện Hoằng Hóa đã vào hang tránh bom và đã bị khối đá khổng lồ bịt kín cửa hang, nên đã hy sinh trên dãy Trường Sơn hùng vĩ.

Cách hang Tám Cô chừng 1km là hang Y tá - nơi hy sinh của nữ y tá Nguyễn Thị Sặng, quê Thanh Hóa. Chị đã hy sinh trên đường đến chăm sóc thương binh trên đường Trường Sơn.

Nghĩa trang liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn, nơi yên nghỉ của hơn 10.263 anh hùng liệt sỹ đã không tiếc thân mình anh dũng chiến đấu và hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân.

Khu nghĩa trang tỉnh Thanh Hóa, thuộc Nghĩa trang liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn, nơi yên nghỉ của 1.000 anh hùng liệt sỹ, những người con xứ Thanh đã không tiếc máu xương, kiên cường chiến đấu trong mưa bom, bão đạn để giành thắng lợi trên các chiến trường, cùng với quân và dân cả nước đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào.

Nghĩa trang liệt sỹ đường 9 nằm cạnh quốc lộ 9, trên một vùng đồi thuộc địa bàn phường 4, thành phố Ðông Hà, tỉnh Quảng Trị, là nơi yên nghỉ của gần 10.000 liệt sỹ hy sinh trên tuyến Tây Trường Sơn.

Nghĩa trang liệt sỹ đường 9 có tổng diện tích là 13 ha, quy tụ gần 10.000 mộ liệt sỹ. Trong đó có hai hạng mục công trình lớn mang tính nghệ thuật và lịch sử là: Tượng đài chiến thắng và Khu hành lễ.

Tại nghĩa trang đường 9 có hơn 400 mộ phần liệt sỹ quê Thanh Hóa được chia làm 2 khu.

Tượng đài tưởng niệm Trung đội Mai Quốc Ca ở phía bắc cầu Thạch Hãn, nơi tưởng nhớ chiến công của 20 anh hùng liệt sỹ vào đêm mùng 9 rạng sáng mùng 10-4-1972, Trung đội quân giải phóng mang tên người Trung đội trưởng Mai Quốc Ca gồm 20 chiến sĩ thuộc Đại đội 11, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 9, Sư đoàn 304 do Đại đội phó Nguyễn Văn Thỏa chỉ huy nhận nhiệm vụ mang 100 kg bộc phá, thọc sâu chiếm giữ và đánh sập cầu Quảng Trị (nay là cầu Thạch Hãn) nhằm cắt đường viện trợ của địch từ phía Nam ra các căn cứ quân sự ở Ái Tử, Đông Hà; tạo điều kiện để các cánh quân của ta tiêu diệt lực lượng mạnh nhất của địch đang tập trung ở chiến trường Quảng Trị.

Tượng đài mô phỏng 20 giọt máu, hình 20 trái tim, thể hiện cho 20 chiến sĩ Trung đội huyền thoại Mai Quốc Ca đã hy sinh bên dòng sông Thạch Hãn…

Thành cổ Quảng Trị nằm ở trung tâm thị xã Quảng Trị, nơi đây giữa mùa hè đỏ lửa năm 1972, cả thị xã và Thành cổ Quảng Trị như một túi bom. Ước tính, Mỹ đã ném xuống đây 328 nghìn tấn bom, mà báo chí phương Tây thời đó bình luận tương đương sức công phá của 7 quả bom nguyên tử Mỹ đã ném xuống Hiroshima, Nhật Bản năm 1945. Do vậy 81 ngày đêm ấy, toàn bộ thị xã và tòa Thành cổ bị san bằng, thân xác của các chiến sĩ vì thế cũng tan vào đất mẹ. Đặt chân đến “vùng đất thiêng” Thành cổ Quảng Trị, các thành viên trong đoàn đều trào dâng xúc động, bước chân dường như chậm rãi, nhẹ nhàng hơn bởi ai cũng hiểu dưới mỗi bước chân đang đi là máu xương của hàng vạn Anh hùng liệt sỹ đã vĩnh viễn nằm lại nơi đây.

Không có những nấm mồ, không có những tấm bia ghi danh tên tuổi các liệt sỹ, nhưng Thành cổ Quảng Trị vẫn được ví như một nghĩa trang bởi nơi đây, sau 81 ngày chiến đấu khốc liệt (từ 28-6 đến 16-9-1972), hàng vạn chiến sĩ đã vĩnh viễn nằm lại trên mảnh đất này.

Minh Hiếu