Phát huy vai trò của MTTQ trong bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu

Bảo vệ môi trường (BVMT), chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị. Thời gian qua, MTTQ từ tỉnh đến cơ sở và các tổ chức thành viên phát huy hiệu quả vai trò nòng cốt trong tuyên truyền, vận động người dân tham gia BVMT.

Đoàn giám sát liên ngành do lãnh đạo Ủy ban MTTQ tỉnh làm trưởng đoàn, giám sát công tác BVMT tại huyện Quảng Xương.

Từ lâu, người dân ở thôn Bái Ân, xã Hà Lĩnh (Hà Trung) đã quen với hình ảnh phó bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận thôn Nguyễn Hồng Cẩn tham gia các hoạt động BVMT. Thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới (XDNTM), đô thị văn minh”, bác Cẩn luôn trao đổi với các thành viên ban công tác mặt trận đề ra chương trình thống nhất hành động gắn với việc BVMT. Với tinh thần trách nhiệm cao, thái độ tận tụy trong công việc, từ năm 2019 đến nay, bác Cẩn đã vận động Nhân dân trong thôn hỗ trợ kinh phí bê tông hóa đường giao thông nội thôn; tu sửa đình làng Bái Ân; xây dựng, tôn tạo giếng Ải; xây kè hai bên đường Hón Làng; cải tạo, trồng hoa hai bên đường làng... với tổng kinh phí hơn 1,9 tỷ đồng. Vận động người dân đăng ký thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt theo quy định. Hiện toàn thôn có 95% đường bê tông, 100% số hộ được dùng nước hợp vệ sinh, trên 98% số hộ gia đình tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường, đảm bảo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp; thôn đã đạt các tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu.

Theo đồng chí Nguyễn Văn Tòng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, trong những năm qua, mặt trận các cấp đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong việc tuyên truyền, vận động Nhân dân tích cực tham gia quản lý tài nguyên, BVMT, thích ứng với BĐKH và đạt nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là MTTQ đã phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao hiểu biết của người dân về các chủ trương, chính sách, pháp luật và các biện pháp BVMT, nâng cao năng lực hoạt động vì môi trường cho các tổ chức quần chúng để họ tham gia hỗ trợ các hoạt động của địa phương, thực hiện xã hội hóa công tác BVMT.

Bên cạnh đó, MTTQ tỉnh đã chủ trì hướng dẫn, triển khai xây dựng mô hình khu dân cư tự quản BVMT. Công tác xây dựng, nhân rộng các loại mô hình điểm như: “Khu dân cư tự quản BVMT”, “Khu dân cư BVMT biển”, “Khu dân cư BVMT, ứng phó với BĐKH” cũng luôn được mặt trận các cấp chú trọng. Đặc biệt, từ năm 2019, MTTQ tỉnh chỉ đạo xây dựng các mô hình điểm BVMT gắn với XDNTM nâng cao, NTM kiểu mẫu; xây dựng các xã đạt chuẩn NTM sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường. Tiếp tục chỉ đạo xây dựng các mô hình tự quản trong cộng đồng dân cư, hiện toàn tỉnh đã có 417 mô hình BVMT (trong đó có 32 mô hình do Trung ương hỗ trợ), 87 mô hình về xử lý chất thải, 4.093 tổ tự quản về BVMT. Các mô hình được triển khai chặt chẽ và phát huy được hiệu quả. Tại các khu dân cư làm điểm, ban công tác mặt trận phối hợp với lãnh đạo thôn, chi đoàn, chi hội tổ chức cho các hộ gia đình ký cam kết thực hiện BVMT, không xả chất thải ra hệ thống cống rãnh, bờ sông, bờ kè, đường làng, ngõ xóm, đảm bảo giữ sạch cảnh quan môi trường. Tổ chức thu gom rác thải đúng thời gian và chuyển về nơi quy định; tích cực tham gia BVMT, vệ sinh đường làng, ngõ xóm... Tại nhiều địa phương đã xuất hiện mô hình trồng hoa thay cỏ dại ven đường, góp phần tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp cho môi trường, thay đổi bộ mặt đường làng, thôn xóm.

Ban công tác mặt trận ở khu dân cư đã chủ trì, phối hợp với các tổ chức thành viên vận động người dân tham gia BVMT. Các cấp hội phụ nữ có các phong trào: “5 không, 3 sạch”, “Nhà sạch, vườn mẫu”, tuyến đường phụ nữ tự quản, phụ nữ nói không với túi nilon... Các cơ sở đoàn với những hoạt động cụ thể, có ý nghĩa thiết thực làm sạch môi trường như: “Ngày thứ bảy tình nguyện”; “Ngày chủ nhật xanh”; “Dòng sông không rác thải”; phong trào trồng cây xanh, nạo vét kênh mương nội đồng... Hội nông dân duy trì phong trào “Sạch từ nhà ra ngõ, sạch từ ngõ vào nhà”, thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng; phân loại rác sinh hoạt làm phân vi sinh; hạn chế sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật...

Bên cạnh đó, mặt trận các cấp đã phát huy vai trò giám sát, phản biện đối với vấn đề xây dựng, thực thi chính sách, pháp luật về quản lý tài nguyên, BVMT. Mặt trận đã tổ chức giám sát và giám sát liên ngành việc thực hiện pháp luật về sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thủy sản và thức ăn gia súc; trong việc thu gom xử lý chất thải, rác thải, bao bì thuốc bảo vệ thực vật của cá nhân, hộ gia đình, các cơ quan, đơn vị; vệ sinh an toàn thực phẩm... Tham gia phản biện các cơ chế, chính sách, dự thảo các đề án phát triển kinh tế - xã hội có các nội dung liên quan đến BVMT. Các kiến nghị sau giám sát và phản biện của MTTQ được các cơ quan chức năng xử lý kịp thời, góp phần hạn chế các hành vi gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, xâm hại tài nguyên thiên nhiên, giải quyết hài hòa giữa phát triển kinh tế với BVMT.

Môi trường là tài sản của toàn dân, do đó để BVMT cần phải huy động và phát huy tối đa mọi nguồn lực và sức mạnh trong Nhân dân cùng tham gia. Chỉ khi ý thức của toàn dân về BVMT, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên được nâng lên thì công tác BVMT trong cộng đồng dân cư mới đạt kết quả tốt. Do đó, MTTQ các cấp trong tỉnh cần tăng cường phối hợp thống nhất hành động trong thực hiện BVMT; phát huy được tính sáng tạo, tinh thần tự quản trong các tầng lớp Nhân dân để thực hiện tốt công tác BVMT, góp phần thực hiện tốt Nghị quyết 05/NQ-TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã đề ra.

Bài và ảnh: Phan Nga

Chính sách và pháp luật của Nhà nước về phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam trong bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu

Chính sách và pháp luật của Nhà nước luôn khẳng định trách nhiệm, vai trò quan trọng của MTTQ Việt Nam trong BVMT, ứng phó với BĐKH. Trong nhiều năm qua, nội dung BVMT đã được MTTQ Việt Nam lồng ghép trong các phong trào, cuộc vận động do mặt trận chủ trì. Nội dung tuyên truyền của ban công tác mặt trận đã bám sát định hướng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

BVMT, ứng phó với BĐKH là vấn đề quan trọng và mang tính toàn cầu, một nhiệm vụ vừa phức tạp, cấp bách, vừa có tính đa ngành và liên vùng rất cao, vì vậy, sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của các cấp ủy đảng, sự thống nhất quản lý của Nhà nước, sự tham gia tích cực của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể là yếu tố quan trọng, quyết định đến sự “thành - bại” của công tác này. Đồng thời, BVMT, ứng phó với BĐKH là một công việc lâu dài, vì vậy, để công tác này bền vững, đạt kết quả hơn nữa thì phải được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành chức năng, sự tham gia tích cực của MTTQ các cấp cũng như các đoàn thể quần chúng. Nhà nước cần phải tạo điều kiện về mọi mặt để phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm của MTTQ thực hiện nhiệm vụ to lớn và hết sức quan trọng này. Đây là một yêu cầu khách quan trong quá trình đổi mới của đất nước. MTTQ Việt Nam tham gia BVMT, ứng phó với BĐKH vừa để phát huy và huy động sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân, lại vừa góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước. Đây là những nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp BVMT, ứng phó với BĐKH nói riêng và phát triển bền vững nói chung.

Bên cạnh việc tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước về BVMT, ứng phó với BĐKH, công tác giám sát, phản biện xã hội phải được MTTQ Việt Nam các cấp đẩy mạnh, các kiến nghị của Nhân dân được xử lý kịp thời góp phần hạn chế các hành vi gây ô nhiễm môi trường và những tác động xâm hại đến bầu khí quyển...

TS Ngô Hoài Nam

Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam

Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và MTTQ ở TP Sầm Sơn nhằm bảo vệ môi trường

Xác định công tác BVMT và ứng phó với BÐKH là nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, thời gian qua UBND TP Sầm Sơn phối hợp với MTTQ các cấp tích cực tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân nêu cao ý thức, trách nhiệm, tham gia BVMT xanh - sạch - đẹp. UBND và MTTQ thành phố đã chủ động tham mưu cho Ban Thường vụ Thành ủy, phối hợp với các tổ chức thành viên và các cơ quan chức năng đẩy mạnh các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của các tầng lớp Nhân dân về BVMT, trong đó tập trung tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác BVMT, ứng phó với BÐKH; thực trạng, nguy cơ và các hiểm họa tác động từ ô nhiễm môi trường tới cuộc sống con người; kiến thức, giải pháp cần thực hiện tại cộng đồng dân cư, trách nhiệm của mọi người trong việc BVMT. Qua công tác phối hợp giữa UBND thành phố và MTTQ các cấp trong công tác BVMT và ứng phó BÐKH đã tạo sự chuyển biến tích cực cả về nhận thức và hành động của các cấp ủy đảng, cán bộ đảng viên và các tầng lớp Nhân dân. Tình hình ô nhiễm môi trường cơ bản được kiểm soát, các chỉ tiêu về BVMT dự kiến đạt và vượt mục tiêu đề ra.

Với quan điểm BVMT và BÐKH lấy phòng ngừa là chính, kết hợp xử lý ô nhiễm, khắc phục suy thoái, cải thiện môi trường và bảo tồn thiên nhiên, xác định đầu tư cho BVMT là đầu tư cho phát triển bền vững, trong thời gian tới, TP Sầm Sơn sẽ tập trung các giải pháp về tuyên truyền, tăng cường kiểm tra hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BVMT, kêu gọi xã hội hóa đầu tư vào công trình hạ tầng BVMT tiếp tục là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm trong công tác BVMT của người dân, cơ sở sản xuất, kinh doanh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, góp phần xây dựng TP Sầm Sơn phát triển, có môi trường sống trong lành.

Nguyễn Ngọc Bích

Phó Chủ tịch UBND TP Sầm Sơn

Tăng cường công tác phối hợp giữa ngành tài nguyên và môi trường và MTTQ

Những năm qua, hoạt động phối hợp giữa ngành tài nguyên và môi trường (TN&MT) với MTTQ các cấp đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong lĩnh vực BVMT, giúp ngành TN&MT làm tốt hơn vai trò quản lý Nhà nước về công tác BVMT. Thông qua hệ thống MTTQ các cấp và các tổ chức thành viên, Sở TN&MT và Ủy ban MTTQ tỉnh đã phối hợp đẩy mạnh triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong công tác quản lý tài nguyên, BVMT; đồng thời phối hợp phát động được nhiều phong trào kêu gọi người dân tích cực tham gia BVMT, xây dựng thành công nhiều mô hình điểm về BVMT có hiệu quả cao, khả năng nhân rộng tốt...

Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa Ủy ban MTTQ tỉnh và ngành TN&MT vẫn còn những nội dung chưa đạt yêu cầu, vì vậy, để tăng cường hơn nữa công tác BVMT, trong thời gian tới, Ủy ban MTTQ tỉnh cần tiếp tục quan tâm phối hợp, đồng hành với ngành TN&MT để vừa tuyên truyền pháp luật về môi trường vừa kêu gọi cộng đồng xã hội tiếp tục thực hiện tốt công tác BVMT và ứng phó với BĐKH. Tăng cường cơ chế phối hợp giám sát trong việc thực hiện các quy hoạch, đánh giá môi trường chiến lược cũng như đánh giá tác động môi trường; giám sát việc chấp hành pháp luật về quản lý tài nguyên, BVMT của doanh nghiệp, việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật của các cơ quan quản lý Nhà nước về TN&MT. Cùng với đó, cần có sự tham gia phản biện sâu hơn của mặt trận và các tổ chức thành viên trong quá trình hoạch định, đề xuất xây dựng các cơ chế, chính sách về ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên và BVMT. Phối hợp chặt chẽ và hiệu quả hơn nữa để thực hiện thành công chương trình phối hợp, trong đó, tập trung vào việc vận động Nhân dân và giám sát các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất chấp hành Luật BVMT năm 2020, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong hệ thống mặt trận và chính quyền các cấp cũng như trong Nhân dân.

Phạm Văn Hoành

Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh

Tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân

Hiện nay, 37/37 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Hoằng Hóa đã tổ chức thu gom rác thải và đưa đi xử lý tập trung tại các nhà máy xử lý rác thải. Công tác thông tin tuyên truyền về các nghị quyết, chỉ thị, chương trình hành động của các cấp, các ngành trong công tác BVMT được tăng cường đẩy mạnh. Các tổ chức hội, đoàn thể từ huyện đến xã, thôn đã triển khai và nhân rộng các mô hình BVMT có hiệu quả: Đoàn thanh niên thành lập được 40 câu lạc bộ (CLB) “Thanh niên xung kích BVMT”, hội phụ nữ xây dựng được 31 CLB gia đình “5 không, 3 sạch”, 272 đoạn đường tự quản vệ sinh môi trường; hội cựu chiến binh thành lập 3 CLB cựu chiến binh tham gia BVMT, xây dựng 745 thùng chứa vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực trạng công tác BVMT, ứng phó với BĐKH trên địa bàn huyện vẫn còn một số tồn tại, vì vậy, để làm tốt công tác BVMT, trong thời gian tới, MTTQ các cấp cần tập trung vào các giải pháp như: Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp và người dân về BVMT, ứng phó với BĐKH; ý thức trách nhiệm, chấp hành những quy định của pháp luật về BVMT trong sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề, khu du lịch... Tích cực tham gia vào phòng ngừa, đấu tranh với những vi phạm pháp luật về BVMT, khai thác tài nguyên trái phép trên địa bàn huyện. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về BVMT; rà soát các quy định hiện hành để bổ sung, khắc phục các sơ hở, thiếu sót, tồn tại, bất cập trong BVMT, ứng phó với BĐKH. Tập trung giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề; tăng cường đầu tư nguồn vốn để đổi mới, nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh; đổi mới công nghệ sản xuất, đầu tư hệ thống thu gom xử lý nước thải sinh hoạt; giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường do nước thải công nghiệp, chăn nuôi gây ra. Đồng thời, tăng cường công tác nắm tình hình, kiểm tra, giám sát về môi trường...

Trịnh Thị Quế

Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Hoằng Hóa