Những ánh sao vuông

Dẫu ở thời chiến hay trong thời bình, dân quân tự vệ (DQTV) luôn được Đảng và Nhà nước đánh giá là lực lượng có vai trò hết sức quan trọng trong thế trận quốc phòng toàn dân. Nhằm thực hiện chủ trương, chiến lược của Đảng và Nhà nước về việc xây dựng lực lượng DQTV “vững mạnh, rộng khắp” làm nòng cốt thực hiện công tác quân sự - quốc phòng, trong những năm qua, tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm, chăm lo xây dựng lực lượng này.

Công tác huấn luyện dân quân tự vệ biển của Ban Chỉ huy Quân sự TP Sầm Sơn. Ảnh: H.T

Theo những câu chuyện, gợi mở chân thành của các đồng chí Ban DQTV (Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Thanh Hóa), chúng tôi ghé thăm Ban CHQS thị trấn Rừng Thông (thị trấn Rừng Thông, Đông Sơn) - một trong những đơn vị điểm của huyện Đông Sơn về xây dựng lực lượng chính quy. Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và ban CHQS cấp trên, với lực lượng dân quân là 96 người, trong đó tỷ lệ đảng viên đạt hơn 30%, nhiều năm qua, Ban CHQS thị trấn Rừng Thông từng bước củng cố, hoàn thiện, đi vào nền nếp, gặt hái được kết quả đáng ghi nhận, nhiều năm liên tục được UBND tỉnh, Bộ CHQS tỉnh, huyện, cấp ủy đảng, chính quyền địa phương... tặng bằng khen, giấy khen.

Bên cạnh việc làm tốt công tác tổ chức, chính trị, tư tưởng, lực lượng dân quân thị trấn Rừng Thông tích cực góp phần vào nhiệm vụ xây dựng Rừng Thông thành đô thị kiểu mẫu thông qua nhiều việc làm, hoạt động thiết thực như: Thường xuyên thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, duy trì nền nếp chế độ trực sẵn sàng chiến đấu, nhất là trong thời gian diễn ra các sự kiện chính trị quan trọng của Đảng, Nhà nước và địa phương; phối hợp với các lực lượng liên quan nắm chắc tình hình, giải quyết các vụ việc phức tạp ở cơ sở, góp phần ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; tuyên truyền, vận động, tuyển chọn công dân nhập ngũ; phổ biến kiến thức pháp luật cho người dân... Lực lượng dân quân phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tham gia hiến đất, hiến công trình mở đường giao thông; tham gia công tác chỉnh trang đô thị, đảm bảo vệ sinh môi trường trên các tuyến, khu phố. Đặc biệt, từ tháng 4-2020, khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, cả nước “căng sức” phòng chống dịch, cùng với lực lượng DQTV trên địa bàn toàn tỉnh, lực lượng dân quân thị trấn Rừng Thông đã nhanh chóng, kịp thời phối hợp hành động, tham gia vào 9 chốt phòng chống dịch, được cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, ban CHQS cấp trên và quần chúng Nhân dân ghi nhận, đánh giá cao.

Nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động, ghi nhận đóng góp, vai trò quan trọng, đồng thời thể hiện sự quan tâm, tạo điều kiện đối với các đồng chí, cấp ủy đảng, chính quyền địa phương đã cho xây dựng nhà trực cho lực lượng DQTV. Được biết, Đông Sơn là huyện đầu tiên trên địa bàn toàn tỉnh tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng khu nhà trực làm việc cho lực lượng DQTV. Với tổng kinh phí đầu tư, xây dựng khoảng hơn 1 tỷ đồng, khu nhà trực bao gồm: phòng trực, phòng làm việc, bếp ăn, kho, sân luyện tập, phòng ngủ nghỉ...

Giữa cuộc sống xô bồ, ồn ã, giá trị của hai từ “trách nhiệm” đâu đó vẫn bị xem nhẹ, hời hợt. Tuy nhiên, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, hai từ “trách nhiệm” luôn kiên định trong trái tim, như cách mà ánh sao vuông trên mũ lực lượng DQTV vẫn tỏa sáng lấp lánh trong lịch sử dân tộc, từ thời chiến cho tới thời bình. Khi xảy ra tình huống chiến tranh, DQTV là lực lượng đầu tiên cầm súng để bảo vệ địa phương, địa bàn cơ sở và tạo thế cho lực lượng chủ lực tác chiến. Trong thời bình, DQTV cũng là chỗ dựa vững chắc trong công tác giữ vững an ninh chính trị, an ninh trật tự trên địa bàn. Và hơn hết, đây là lực lượng tại chỗ ứng phó ban đầu, kịp thời, hiệu quả trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, bảo vệ và phòng chống cháy rừng. Giai đoạn 2016 - 2020, toàn tỉnh huy động 329.180 lượt cán bộ, chiến sĩ DQTV với hơn 1,3 triệu ngày công tham gia trực sẵn sàng chiến đấu, tuần tra bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn...

Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, với phương châm “vững mạnh, rộng khắp”, công tác xây dựng lực lượng DQTV luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ban, ngành, đoàn thể địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng ngày càng vững mạnh, rộng khắp. Đến nay, toàn tỉnh có 1.108 cơ sở DQTV, với quân số 47.548 đồng chí, chiếm tỷ lệ 1,32% so với tổng dân số của tỉnh, tỷ lệ đảng viên đạt 30,6%; đoàn viên đạt 48,5%. Ở các địa bàn trọng điểm trên tuyến biên giới như các xã Na Mèo (Quan Sơn), Tén Tằn (Mường Lát), Bát Mọt (Thường Xuân), Yên Khương (huyện Lang Chánh), Hiền Kiệt (huyện Quan Hóa) mỗi xã có một tiểu đội dân quân thường trực. 5 huyện tuyến biển thành lập trung đội dân quân biển. Cơ sở vật chất, trang bị cho lực lượng DQTV được quan tâm đảm bảo, đáp ứng nhu cầu, nhiệm vụ.

Không chỉ chú trọng phát triển về số lượng, lực lượng DQTV không ngừng đi vào chiều sâu chất lượng thông qua công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, huấn luyện. Hằng năm, 100% đơn vị cơ sở tổ chức huấn luyện cho DQTV với 97,3% quân số trở lên. Đến nay, có 99,1% chỉ huy trưởng, 82,6% phó chỉ huy trưởng ban CHQS cấp xã có trình độ trung cấp ngành quân sự cơ sở trở lên và 51% chỉ huy trưởng ban CHQS cấp xã có trình độ đại học các chuyên ngành khác. Nhiều đồng chí cán bộ quân sự cấp xã đã phát huy tốt tinh thần trách nhiệm, năng lực công tác, thực sự là nòng cốt tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và công tác quân sự ở cơ sở. Một số đồng chí đã được bổ nhiệm lên những cương vị cao hơn như: bí thư, phó bí thư đảng ủy xã, chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, UBND cấp xã... Đây cũng là vinh dự và tự hào của lực lượng DQTV.

Thanh Hóa là địa bàn trọng yếu, chiến lược về quốc phòng - an ninh của Quân khu IV và cả nước, địa phương có truyền thống trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc mà ở đó, không thể không kể đến đóng góp quan trọng của lực lượng DQTV. Để thực hiện toàn diện, đồng bộ công tác DQTV trên địa bàn toàn tỉnh, được sự nhất trí, thống nhất của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành Đề án “Củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng của lực lượng DQTV tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2016 - 2020). Sau 5 năm thực hiện đề án, công tác DQTV của tỉnh đã có bước nhảy vọt về chất với nhiều kết quả nổi bật trên tất cả các phương diện. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng của lực lượng DQTV vẫn còn tồn tại, hạn chế như: Tổ chức biên chế hiện nay không còn phù hợp với quy định của các văn bản pháp luật mới ban hành; năng lực của một số cán bộ DQTV còn hạn chế, hiệu quả hoạt động của lực lượng ở một số nhiệm vụ chưa cao; trang thiết bị, cơ sở vật chất và chế độ, chính sách cho DQTV chưa thực sự bảo đảm, đáp ứng nguyện vọng của người tham gia, yêu cầu, đòi hỏi của nhiệm vụ.

Trong những năm tới, tình hình thế giới và khu vực dự báo diễn biến phức tạp, khó lường, từ đó đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng lực lượng DQTV phải thực sự đồng bộ và hiệu quả. Đồng thời, để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với các văn bản pháp luật mới về DQTV và theo kịp với sự đổi mới, phát triển toàn diện của tỉnh, sử dụng lực lượng DQTV tham gia có hiệu quả vào nhiệm vụ bảo đảm an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, phòng thủ dân sự, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu góp phần xây dựng khu vực phòng thủ của tỉnh vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đòi hỏi phải tiếp tục điều chỉnh, củng cố về tổ chức biên chế, nâng cao chất lượng chính trị, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu của DQTV. Nhằm thực hiện tốt điều đó, ngày 6-12-2020, HĐND tỉnh đã biểu quyết thông qua Đề án “Củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng của lực lượng DQTV tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021 - 2025”.

Hương Thảo