Đóng góp của đội ngũ trí thức trong các hoạt động nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệ

Theo số liệu thống kê, hiện đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) tỉnh Thanh Hóa có trên 15 vạn người (trong đó có 26 phó giáo sư, trên 200 tiến sĩ và gần 5.000 thạc sĩ). Trong đó có trên 3.100 người đang trực tiếp tham gia vào các hoạt động KH&CN, đặc biệt là các hoạt động khoa học có tính ứng dụng phục vụ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Đội ngũ cán bộ KH&CN trong các tổ chức KH&CN và doanh nghiệp KH&CN Thanh Hóa phần lớn có kỹ năng nghề nghiệp tốt, là lực lượng nòng cốt trong các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ KH&CN vào sản xuất và đời sống.

Hội thảo khoa học phát huy vai trò của trí thức KH&CN đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp, đội ngũ trí thức trong hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đã có nhiều đóng góp thiết thực vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, cụ thể: Trong hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đã có bước chuyển biến tốt, nhiều hoạt động hợp tác chuyển giao, ứng dụng KH&CN giữa các tổ chức, doanh nghiệp, chủ trang trại và các hộ nông dân, nhất là trong sản xuất nông nghiệp và bảo vệ môi trường... Nhiều công nghệ, giống cây trồng mới, các biện pháp kỹ thuật được chuyển giao; nhiều mô hình sản xuất có hiệu quả được nhân rộng đã và đang phục vụ thiết thực cho sản xuất. Hoạt động chuyển giao, đổi mới công nghệ cũng diễn ra tại các cơ sở sản xuất, như: sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, đúc đồng, sản xuất muối, sơ chế, bảo quản nông sản... Hoạt động hợp tác về KH&CN với các viện nghiên cứu (Viện Nghiên cứu hải sản I và III, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam, Viện Hóa học, Viện Năng lượng nguyên tử, Viện Khoa học năng lượng, Viện Địa chất khoáng sản) và các trường đại học trong nước luôn được chú trọng; một số giống cây trồng, vật nuôi năng suất, chất lượng cao đã được chuyển giao như: lúa thơm, lúa ngắn ngày, lúa chịu mặn; các giống ngô, đậu xanh, đậu tương, lạc; các sản phẩm công nghệ cao như dưa Kim Hoàng Hậu, cam không hạt V2; hoa phong lan, địa lan...; công nghệ nuôi cá nước lạnh (cá hồi vân, cá tầm); sản xuất giống thủy sản (ốc hương, hàu Thái Bình Dương); sản xuất giống và nuôi thương phẩm nấm ăn nấm dược liệu...; mô hình sử dụng năng lượng mặt trời chiếu sáng đường phố; mô hình xử lý chất thải chăn nuôi bằng tháp UASB...

Ngoài ra, các hoạt động hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ với các tổ chức nước ngoài đã được các doanh nghiệp lớn trong tỉnh luôn chú trọng. Điển hình như: Công ty CP Mía đường Lam Sơn hợp tác với Viện Nghiên cứu mía đường Quảng Tây (Trung Quốc), Viện Nghiên cứu mía đường Lucknow (Ấn Độ) để tuyển chọn và nhân giống mía; hợp tác với Công ty Flora (Đài Loan), Today (Trung Quốc), Thaiochids (Thái Lan) để sản xuất, nhân giống hoa phong lan các loại;... hợp tác với các công ty: Yantan (Đài Loan), Oekomineral AG (Đức) để tiếp nhận công nghệ sản xuất phân bón thế hệ mới; xúc tiến hợp tác với Trung tâm Công nghệ GIZEF tỉnh Mitelsachsen (Đức) và thống nhất chương trình hợp tác trong các lĩnh vực xử lý môi trường, đào tạo, xây dựng vườn ươm doanh nghiệp. Công ty CP Công nông nghiệp Tiến Nông hợp tác với Công ty Lehmann Maschinenbau GmbM (Đức) để tiếp nhận, làm chủ công nghệ sản xuất phân bón phức hợp bằng công nghệ tháp cao.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, tiếp tục tuyển chọn, phục tráng, nhân giống cây trồng chủ lực, cây trồng có lợi thế cạnh tranh của tỉnh, như: lúa, ngô, mía, cam, đậu tương, bưởi... Đã chọn tạo được giống lúa thuần, giống ngô, trong đó có 2 giống lúa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận giống chính thức (Thuần Việt 2 - Bắc Thịnh, HQT6 - Lam Sơn 8) và đang là các giống sản xuất chủ lực của tỉnh trong những năm gần đây; tuyển chọn được nhiều giống lúa, ngô, đậu tương, giống lạc, khoai tây có năng suất, chất lượng cao như: nếp 98, HT9, Thái Xuyên 111, Gia Lộc 102, TH3-5, giống lúa Japonica J02, giống đậu tương ĐT51, ĐT26, giống khoai tây Concordia, Georgina.... Một số đối tượng cây trồng mới được đưa vào trồng thử nghiệm tại Thanh Hóa như cây diêm mạch, cây sachi, cây mắc ca... Một số mô hình ứng dụng công nghệ cao, được đưa vào sản xuất bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao, như: mô hình trồng dưa taki Nhật Bản trong nhà màng, nhà lưới; mô hình trồng dưa vàng, rau hữu cơ; mô hình quản lý nước và dinh dưỡng của Israel trong sản xuất các loại rau quả (ớt, khoai tây, ngô ngọt) tại huyện Hoằng Hóa...

Trong các lĩnh vực khác như công nghệ thông tin, lĩnh vực môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, y dược, khoa học xã hội và nhân văn, sở hữu trí tuệ cũng đã có những bước tiến mới đạt kết quả cao.

Ngày nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của cách mạng KH&CN; đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đội ngũ trí thức trở thành nguồn lực đặc biệt quan trọng, tạo nên sức mạnh của mỗi địa phương trong chiến lược phát triển. Mục tiêu sớm đưa tỉnh ta trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030 đòi hỏi phải lựa chọn con đường phát triển rút ngắn, phát huy đến mức cao nhất mọi nguồn lực, tiềm năng trí tuệ của Nhân dân, đặc biệt là năng lực sáng tạo của đội ngũ trí thức KH&CN. Để tiếp tục phát huy trí tuệ và đóng góp của đội ngũ trí thức KH&CN một cách thiết thực và hiệu quả ngày càng cao hơn đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; thời gian tới, các sở, ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu ban hành một số cơ chế, chính sách, quy chế, quy định nhằm nâng cao hiệu quả tập hợp và phát huy trí tuệ, sức sáng tạo và đóng góp của đội ngũ trí thức KH&CN của tỉnh trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, đặc biệt quan tâm xây dựng Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật tỉnh trở thành một tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh, phát huy tốt vai trò tập hợp và động viên đội ngũ trí thức KH&CN tham gia vào các vấn đề lớn của tỉnh. Xây dựng và phát triển các hội thành viên và tổ chức KH&CN trực thuộc cả về số lượng, chất lượng hoạt động; trở thành trung tâm thu hút phát huy trí tuệ và đóng góp của đội ngũ trí thức KH&CN của tỉnh, tích cực tham gia hoạt động phát triển KH&CN đóng góp thực sự vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh một cách thiết thực và hiệu quả.

Bài và ảnh: Trần Hằng