Về Trà La, nghe kể chuyện xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu

Thôn Trà La, xã Hoằng Xuân (Hoằng Hóa).

Đã nhiều lần tôi đi ngang qua vùng ấy, nhưng vẫn thiếu một chữ duyên để có thể nán lại lâu hơn và khám phá về vùng bán sơn địa - nơi “chứng kiến” dòng sông Mã tách mình ra một nhánh phụ để làm nên sông Lèn.

Cho đến hôm nay, nghe câu chuyện về những người dân nỗ lực vượt khó để xây dựng thôn nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu, tôi quyết định đến với thôn Trà La, xã Hoằng Xuân để biết nhiều hơn về sự đổi thay ở thôn xa nhất về phía Tây Bắc của huyện Hoằng Hóa.

Con đường đê uốn lượn dẫn về thôn Trà La mang lại cảm giác bình yên đến lạ, một bên là núi, một bên là cánh đồng rau màu xanh mướt mát trên những bãi bồi ven sông. Thôn Trà La có địa hình trên núi, dưới sông, phía Đông giáp huyện Hậu Lộc, phía Bắc giáp huyện Hà Trung, phía Tây giáp huyện Yên Định, Thiệu Hóa. Nơi đây phong cảnh hữu tình bởi từ đây có thể ngắm nhìn vùng Ngã Ba Bông - nơi “một tiếng gà gáy 6 huyện cùng nghe” với những di tích văn hóa - tâm linh truyền đời.

Thôn Trà La nằm ven núi, mặt hướng về phía sông Mã. Nếu những ai sinh ra và lớn lên ở vùng đất này, có lẽ đều sẽ thân thuộc với những cái tên như núi Đồng Bằng, núi Bái, núi Phượng, núi Ổ Gà... hay đồi thông già ở núi Đá Bạc. Nơi đây không khí mát mẻ, trong lành và thoáng đãng. Có lẽ vì địa hình và khí hậu đó, nên từ xa xưa, cây chè đã bén duyên với đất và người Trà La. Bây giờ diện tích trồng chè tuy không còn nhiều nhưng một số hộ dân vẫn trồng rải rác ở ven sườn núi. Một điểm đặc biệt mà ít người biết đến ở Trà La đó là nơi có những đồi sim mọc chen trong rừng. Độ tháng 7, tháng 8 hằng năm, người dân trong thôn lại có thêm thu nhập từ việc lên đồi hái sim. Sim hái về được thương lái đến thu mua tận nơi để đi khắp các vùng trong và ngoài tỉnh. Có lẽ chính vì thiên nhiên ưu ái cho những đồi sim trĩu quả, nên người dân địa phương dùng thứ quà tặng đó ngâm, ủ với rượu để thành “đặc sản” mà những người Hoằng Xuân thường truyền tai nhau ở mỗi cuộc vui liên hoan.

“Thôn Trà La hôm nay đã đổi thay rất nhiều” - Đó là lời mà đồng chí Nguyễn Đức Quy, Bí thư Chi bộ thôn Trà La khẳng định khi nói với tôi về công cuộc xây dựng thôn kiểu mẫu ở nơi đây. Vừa dẫn tôi dạo quanh một vòng ngắm cảnh, ông vừa kể: Thôn Trà La có 171 hộ với 688 nhân khẩu, diện tích đất tự nhiên 166 ha. Thôn có vị trí tách biệt, nằm xa trung tâm xã, huyện nên không có nhiều điều kiện phát triển các ngành nghề dịch vụ, thương mại. Người dân ở thôn chủ yếu đi làm công nhân nhà máy may, sản xuất nông nghiệp và phát triển kinh tế trang trại, gia trại... Người trong độ tuổi lao động đi làm công nhân tại các khu công nghiệp chiếm tỷ lệ cao, khoảng 49%. Diện tích đất sản xuất nông nghiệp của thôn chỉ khoảng 24 ha nhưng bù lại người dân thôn Trà La có lợi thế từ diện tích đất rừng sản xuất. Trong đó đã có khoảng 80/171 hộ được giao rừng sản xuất với các cây trồng chủ yếu là bạch đàn, thông, keo...

Với địa hình đẹp, dân cư sống tập trung, quy mô vừa phải, kinh tế phát triển đồng đều, tập thể cán bộ và Nhân dân đoàn kết, đồng thuận... chính là những điều kiện tiên quyết đầu tiên để huyện, xã lựa chọn thôn Trà La làm mô hình điểm để xây dựng NTM kiểu mẫu. Xác định được vinh dự, trách nhiệm và động lực để chung sức, đồng lòng để làng quê thực sự khởi sắc. Căn cứ vào nghị quyết của Đảng bộ xã Hoằng Xuân, các văn bản hướng dẫn của cấp trên, chi bộ thôn đã có nghị quyết chuyên đề về xây dựng thôn NTM kiểu mẫu; thôn thành lập ban vận động xây dựng thôn NTM kiểu mẫu với các thành viên gồm bí thư chi bộ, trưởng thôn, trưởng các đoàn thể của thôn, đại diện các tổ an ninh xã hội ở các khu dân cư để tuyên truyền, hướng dẫn, vận động Nhân dân tham gia xây dựng các tiêu chí kiểu mẫu...

Nói về thuận lợi trong xây dựng NTM kiểu mẫu, Phó Chủ tịch UBND xã Hoằng Xuân Nguyễn Văn Tài, người được phân công trực tiếp chỉ đạo xây dựng NTM kiểu mẫu ở thôn Trà La, đánh giá: Vì đã được hưởng nhiều lợi ích từ thành quả của xây dựng NTM giai đoạn trước nên người dân rất tin tưởng khi bắt tay thực hiện giai đoạn tiếp theo. Xã đã hướng dẫn ban vận động của thôn phô tô 14/14 tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu gửi đến từng hộ gia đình để tuyên truyền, giải thích cho Nhân dân hiểu rõ về chủ trương, cách thức thực hiện các tiêu chí NTM kiểu mẫu, từ đó xác định rõ phần việc nào là trách nhiệm của xã, thôn đảm nhận, phần việc nào là của gia đình trực tiếp thực hiện. Chính bởi sự thống nhất về tư tưởng và hành động nên quá trình triển khai các phần việc cũng có nhiều thuận lợi hơn. Tuy nhiên, do tác động của đại dịch COVID-19 nên nhiều phần việc hoàn thành chậm hơn so với kế hoạch đề ra.

Được biết, để kích cầu thực hiện các tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu, xã Hoằng Xuân đã đầu tư 460 triệu đồng từ nguồn ngân sách để mở rộng đường trục chính của thôn Trà La. Ngoài ra, ngân sách xã hỗ trợ 150 triệu đồng, hỗ trợ tiền xi măng trát tường, hỗ trợ 50% kinh phí xây dựng đường điện chiếu sáng, mua tấm lam dựng tường rào cảnh quan, sơn, vôi ve... Nhân dân và cán bộ trong thôn đã đóng góp tiền của, vật tư, ngày công để xây dựng tường rào nhà văn hóa, xây, trát lại tường rào của các hộ dân, xây bồn hoa, nâng cấp đường bê tông trong thôn, cổng chào thôn, xây dựng khu vui chơi, công viên mini, trồng hoa, cây xanh dọc bờ đê... Công tác vệ sinh môi trường luôn được chú trọng, thôn đã ký hợp đồng với tổ phụ nữ tổ chức thực hiện việc thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt tập trung về bãi rác của xã để xử lý theo quy định. An ninh trật tự trong thôn luôn được giữ vững, trong thôn đã có 1 tổ an ninh trật tự với 3 thành viên và 2 tổ an ninh xã hội được duy trì hoạt động. Cùng với phát triển đa dạng các ngành nghề, dịch vụ, nhiều hộ dân đã tiến hành cải tạo vườn tạp, triển khai một số mô hình sản xuất như trồng dâu nuôi tằm, mô hình trồng cây ăn quả (bưởi, mít), chăn nuôi gia trại, trang trại... cho hiệu quả kinh tế cao. Thu nhập bình quân đầu người không ngừng được tăng lên, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện đáng kể, trong thôn không còn hộ nghèo. Thôn đã xây dựng thành công mô hình “nhà sạch, vườn mẫu” tại 10 hộ gia đình, từ đó làm cơ sở nhân rộng trên địa bàn toàn thôn. Tổng nguồn vốn huy động xây dựng thôn NTM kiểu mẫu của thôn Trà La tính đến tháng 11-2020 là khoảng 4,9 tỷ đồng, trong đó nguồn ngân sách xã, huyện là gần 1 tỷ đồng, Nhân dân đóng góp gần 4 tỷ đồng để chỉnh trang nhà cửa và cải tạo vườn tạp, phát triển sản xuất, đầu tư nâng cấp các công trình... Những phần việc còn lại như: Hoàn thành đường điện chiếu sáng, dựng tấm lam tường rào đối với các hộ sống dọc trục đường chính của thôn, quét vôi ve, vẽ tranh cổ động... cũng đang được gấp rút thực hiện để tạo cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp đúng với “chuẩn” thôn NTM kiểu mẫu, tạo sự phấn khởi trong Nhân dân...

Nhìn lại thành quả đã đạt được từ chặng đường 10 năm xây dựng NTM cũng như những dự định còn phải nỗ lực hoàn tất để đến được với danh hiệu thôn NTM kiểu mẫu, hẳn trong lòng mỗi người dân sinh ra, lớn lên và gắn bó với Trà La đều cảm nhận rõ những đổi thay ngay trong từng gia đình, từng ngõ xóm đến cộng đồng dân cư. Sự đổi thay bắt đầu từ nhận thức khi tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm của cộng đồng được phát huy, huy động sự chung tay, ủng hộ của những người đi xa nhưng luôn hướng về quê hương, mong quê hương khởi sắc từng ngày. Đúng như những điều mà đồng chí Bí thư Đảng ủy xã Hoằng Xuân Nguyễn Quốc Oai nhận định: Sau gần 1 năm xây dựng mô hình điểm thôn NTM kiểu mẫu, việc triển khai đồng bộ các giải pháp đã tạo được sự chuyển biến tích cực về nhận thức trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân Trà La; người dân tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhận thức được vai trò chủ thể, tự giác tham gia xây dựng thôn NTM kiểu mẫu bằng nhiều việc làm cụ thể. Dẫu còn nhiều việc phải làm, nhưng sự nỗ lực khởi đầu của chặng đường mới sẽ là động lực, kinh nghiệm thực tiễn để các thôn trong xã vận dụng sáng tạo, phù hợp với đặc điểm của từng địa bàn, phát huy tinh thần, trách nhiệm, từng bước xây dựng các tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu theo lộ trình đã đề ra.

Chiều buông dần, âm thanh cuộc sống chậm lại, lắng đọng và bình yên. Những đoàn người đạp xe từ các xã lân cận lại nối đuôi nhau trên những cung đường đê sông Mã và chọn Trà La làm điểm dừng chân, ngắm cảnh non nước mây trời, tận hưởng bầu không khí trong lành, không ồn ào, không khói bụi nơi đây. Hình ảnh đó lại khiến tôi nhớ lại lời kỳ vọng của bác Lương Quốc Hoa, một người cao tuổi của xã Hoằng Xuân: “Xây dựng thôn kiểu mẫu ở một nơi phong cảnh hữu tình thế này, biết đâu sẽ mở ra cơ hội để du lịch nghỉ dưỡng phát triển trong tương lai!”.

Việt Hương