Nâng cao năng lực dự báo cho đội ngũ cán bộ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025

Dự báo có vai trò hết sức quan trọng, làm cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách, xây dựng chiến lược phát triển, quy hoạch tổng thể và là cơ sở để xem xét khả năng thực hiện kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch hoạt động của mỗi tổ chức. Khi người cán bộ có năng lực dự báo tốt, sẽ góp phần thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.

Tọa đàm khoa học về bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Khoa Lý luận cơ sở, Trường Chính trị tỉnh.

Dự báo là báo trước về tình hình có nhiều khả năng sẽ xảy ra, dựa trên cơ sở những số liệu, thông tin đã có ⁽¹⁾. Năng lực là khả năng làm việc tốt ⁽²⁾. Theo đó, năng lực dự báo của cán bộ là việc cán bộ dựa trên các căn cứ khoa học để phán đoán về tình hình có nhiều khả năng sẽ xảy ra, từ đó, làm cơ sở đề xuất chủ trương, chính sách; xây dựng chương trình, kế hoạch ở hiện tại và tương lai cho tổ chức.

Dự báo có vai trò hết sức quan trọng, dự báo làm cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách, xây dựng chiến lược phát triển, quy hoạch tổng thể và là cơ sở để xem xét khả năng thực hiện kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch hoạt động của mỗi tổ chức. Năng lực dự báo của cán bộ là cơ sở bảo đảm cho người cán bộ kết nối, kế thừa và phát triển tổ chức, không tạo nên mâu thuẫn, đứt đoạn giữa các kế hoạch, mục tiêu, nhiệm vụ hằng năm, 5 năm, 10 năm, hoặc cả một thời kỳ phát triển lâu dài của đơn vị. Khi người cán bộ có năng lực dự báo, sẽ xác định được mục tiêu, đề ra nhiệm vụ đúng đắn, phù hợp, đáp ứng đúng lợi ích, nguyện vọng của tổ chức và nhân dân; qua đó, cổ vũ, khích lệ, động viên, tập hợp, hình thành khối đoàn kết, thống nhất; phát huy được sức mạnh đoàn kết vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hướng tới tương lai.

Thực tế đã chỉ rõ, mức độ thành công hay thất bại trong thực hiện nhiệm vụ của tổ chức, địa phương, ngành phụ thuộc rất nhiều vào khả năng dự báo; tầm nhìn chiến lược của đội ngũ cán bộ, nhất là những người lãnh đạo, quản lý. Do đó, tại hội nghị cán bộ toàn quốc ngày 23-4-2020 Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong quá trình chỉ đạo lựa chọn nhân sự cho Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã nhấn mạnh các tiêu chí “phải lựa chọn cho được những cán bộ vừa có phẩm chất đạo đức tốt, trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân, vừa có trí tuệ, tầm nhìn, tư duy chiến lược, có cả đức và tài” ⁽³⁾. Hoặc một trong những bài học mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã chỉ ra là “Nắm chắc tình hình, dự báo sát đúng, giải quyết sớm, kịp thời, dứt điểm các khó khăn, vướng mắc, những bức xúc của người dân ngay tại cơ sở"...^(4).

Nội dung dự báo là những biến động bên trong, bên ngoài tổ chức, địa phương theo chiều hướng có lợi và không có lợi, như: dự báo về sự thay đổi của môi trường (tự nhiên, kinh tế, xã hội, chính trị) sẽ ảnh hưởng đến tổ chức; dự báo về sự thay đổi nguồn lực, nhiệm vụ, khó khăn, thuận lợi … để có phương án ứng phó, thích nghi. Nghiên cứu Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, chúng ta nhận thấy, để đề ra phương hướng, mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp nhiệm kỳ 2020-2025, Nghị quyết đã dự báo các yếu tố thuận lợi, khó khăn; khách quan, chủ quan tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới như …"thành tựu của tỉnh về phát triển KT-XH trong những năm qua; mục tiêu Nghị quyết số 58 -NQ/TW, ngày 5-8-2020 của Bộ Chính trị; chất lượng tăng trưởng kinh tế, sức cạnh tranh của các sản phẩm; chất lượng nguồn nhân lực; ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19 và thiên tai; tình hình thế giới trong những năm tới”.^{(5) .}

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy, khả năng, năng lực dự báo của đội ngũ cán bộ nói chung, nhất là khối ngành, địa phương, cơ sở có mặt vẫn còn hạn chế, dẫn đến khi tham mưu ban hành các nghị quyết, quyết định; xây dựng chương trình, kế hoạch dài hạn còn chưa đánh giá hết yếu tố khách quan, chủ quan nên tính khả thi chưa cao, đôi khi phải điều chỉnh mục tiêu, chỉ tiêu của các tổ chức, địa phương. Điều đó đã được chỉ ra tại văn kiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hoá lần thứ XIX “… năng lực dự báo và khả năng khắc phục, giải quyết những khó khăn, vướng mắc ở ngành, địa phương còn hạn chế … làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai một số nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh” ⁽⁶⁾.

Để khắc phục những hạn chế và nâng cao năng lực dự báo cho đội ngũ cán bộ, cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các biện pháp:

Một là, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ các cấp về vị trí, vai trò, sự cần thiết phải đào tạo, bồi dưỡng, phát triển năng lực dự báo cho đội ngũ cán bộ. Coi trọng việc xây dựng và phát triển năng lực dự báo, tư duy chiến lược trong đào tạo, bồi dưỡng; nội dung chương trình phải bảo đảm tính khoa học, cơ bản và hệ thống, vừa bảo đảm tính hiện đại, thực tiễn và chuyên môn, nghiệp vụ; quan tâm việc trao đổi kinh nghiệm công tác của học viên (kinh nghiệm thành công, thất bại).

Hai là, xây dựng phong cách làm việc khoa học cho đội ngũ cán bộ theo phương pháp, phong cách tư duy lôgic và tầm nhìn xa trông rộng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; cần phải nắm vững về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức và cá nhân; những chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; thực trạng của đơn vị, địa phương; phân tích, đánh giá đúng đặc điểm tình hình, bối cảnh trong nước, quốc tế; nhận diện những thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức đang đặt ra; phát hiện những mâu thuẫn cần phải giải quyết; đây là cơ sở khách quan để xác định mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cần phải thực hiện.

Ba là, thực hiện đồng bộ các khâu trong công tác cán bộ, nhất là đánh giá và sử dụng cán bộ lãnh đạo; phải đảm bảo công bằng, khách quan trong đánh giá và sử dụng cán bộ; ưu tiên những cán bộ được đào tạo bài bản, có trình độ, năng lực, khả năng dự báo tốt, tư duy hệ thống, có khả năng ứng biến với những tình huống khách quan; mạnh dạn dám làm, dám đổi mới, sáng tạo; giao nhiệm vụ cho cán bộ có năng lực đảm nhận để kiểm tra kết quả thực hiện – đây là cách đánh giá khách quan, chính xác.

Bốn là, cần phát huy những nhân tố nội lực (xu hướng, khí chất, tình cảm, niềm tin, lý tưởng, ý chí, nhiệt huyết, đam mê tri thức, năng lực ...) của mỗi cán bộ; chỉ khi cán bộ tâm huyết vì nhân dân, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm thì trong các quyết định mới thể hiện tầm nhìn xa, trông rộng, đây là cơ sở vô cùng quan trọng để hình thành năng lực dự báo, tư duy chiến lược.

Năm là, có cơ chế, chính sách đãi ngộ thỏa đáng; tạo môi trường, điều kiện làm việc hiện đại cho đội ngũ cán bộ; tăng cường khoa học dự báo, hệ thống thông tin chuyên ngành theo hướng hiện đại hóa, công tác đối ngoại để tiếp cận được những thành tựu trí tuệ của thế giới trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Tóm lại, để thực hiện mục tiêu phát triển tỉnh Thanh Hóa “đến năm 2025 trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước - một cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc; đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, người dân có mức sống cao hơn bình quân cả nước”; “đến năm 2045, Thanh Hoá là tỉnh giàu đẹp, văn minh và hiện đại; tỉnh phát triển toàn diện và kiểu mẫu của cả nước” ⁽⁷⁾ thì đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải nâng cao năng lực dự báo, xây dựng tầm nhìn chiến lược; khắc phục khó khăn, thách thức; thường xuyên trau dồi đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị, nêu cao ý thức trách nhiệm, phát triển năng lực theo hướng toàn diện.

ThS. Nguyễn Thị Hạnh - Trường Chính Trị Thanh Hoá

-------------------------------

(1) Hoàng Phê (Chủ biên): Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, HN, 2009.

(2) Từ điển Tiếng việt thông dụng. Nxb. Giáo dục,HN,1996, tr 67

(3) Bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại hội nghị cán bộ toàn quốc ngày 23/4/2020.

(4),(5),(6), (7) Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hoá lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025.